Startpagina > Wandelen > GR14 Parijs - Malmedy
> Welke route kiezen? Ga je voor de variante dan loop je door een groot en mooi bos van Sommauthe en langs het leuke stadje Mouzon (met een camping). Helaas zit er ook een langer stuk asfalt tussen met druk verkeer in de buurt van Mouzon. Langs de hoofdroute dan weer kom je langs het mooie domein van Mont-Dieu en loop je minder over verharde paden. Het variante traject is volledig beschreven op een aparte pagina van dit verslag.
Parijs - Sucy-en-Brie / Sucy-en-Brie - Gretz-Armainvilliers / Gretz-Armainvilliers - Mortcerf / Mortcerf - Coulommiers / Coulommiers - Nogent-l'Artaud / Nogent-l'Artaud - Château-Thierry / Château-Thierry - Dormans / Dormans - Reuil / Reuil - Ay / Ay - Condé-sur-Marne / Condé-sur-Marne - Châlons-en-Champagne / Châlons-en-Champagne - Vitry-en-Perthois / Vitry-en-Perthois - Trois-Fontaines / Trois-Fontaines - Louppy-sur-Chée / Louppy-sur-Chée - Ermitage Saint-Rouin / Ermitage Saint-Rouin - Varennes-en-Argonne / Varennes-en-Argonne - Briquenay / Briquenay - Chémery-sur-Bar / Chémery-sur-Bar - Sedan / Sedan - Bouillon / Bouillon - Naomé / Naomé - Lesse / Lesse - Grupont / Grupont - Saint-Hubert / Saint-Hubert - Champlon / Champlon - Odeigne / Odeigne - Reharmont /Reharmont - Malmedy / *** Variante Saint-Pierremont - Noyers-Pont-Maugis***
> De grote bossen van de Argonne liggen achter ons. We lopen door een gebied dat geografisch 'les crêtes pré-ardennaises' heet. Dat zijn ingesneden heuvelruggen (cuestas) die door erosie het landschap nogal versnijden. De etappe verloopt vlak of licht golvend, behalve daar waar kort moet worden geklommen om zo'n crête te overbruggen (omgeving Saint-Pierremont). Een rist half uitgestorven boerendorpen ligt langs het traject. Hoogtepunt is echter de passage langs de schitterende oude abdijgebouwen en het bosdomein van Mont-Dieu. Dit is een etappe met vooral veel stilte en eenzaamheid.
Variante markering
Harricourt
> Wens je van het openbaar vervoer gebruik te maken dan is een zorgvuldige planning nodig. Bar-les-Buzancy, Oches en Saint-Pierremont worden vanuit Sedan 1 X per week (!) bediend door buslijn 24 van RDTA, op woensdag als het markt is in Sedan. Er is geen treinlijn in de streek. Er is een camping (La Samaritaine) nabij Buzancy (op ongeveer 2,5 km van GR14).
> Hier wandelen in volle zomer kan erg warm zijn door het ontbreken van schaduw. In Fontenois passeer je een goede bron.
> In Saint-Pierremont startte een variant traject van GR14, gemarkeerd met witblauwe bewegwijzering (niet meer onderhouden!). Het is 39 km lang en loopt ondermeer langs het historische stadje Mouzon (camping, VVV, winkels). Nabij de oorlogskerkhoven van Noyers-Pont-Maugis komen beide routes weer te samen.
Harricourt, zandstenen huizen
> Gewekt met de eerste echte regen. Het viel al bij al nog mee. Voor het eerst de rugzakhoes rond de rugzak en de regenjas aan. Natte tent opgeplooid en weg. Het nog half slapende Briquenay in en uit en dan 6 km asfalt naar Harricourt, langs de kasteelhoeve La Malmaison, wel een erg rustig weggetje.
Chartreuse du Mont-Dieu
Oud kalkstenen veldkruis
Slingerende veldweg tussen Oches en Les Grandes-Armoises
Saint-Pierremont, oud dorpje.
Dorpscentrum Les Grandes Armoises
Het kleine (ex ?) bakkerswinkeltje van
Les Grandes Armoises
> Langs deze etappe zijn geen betrouwbare bevoorradingsmogelijkheden. In Les Grandes Armoises was er een bakker. Dat is inmiddels al enkele jaren geleden, de kans is echter groot dat je het winkeltje niet meer bestaat. In Chémery-sur-Bar was een 'Point Chaud', waar je naast baguetten ook wat eetwaren vond. Helaas ook dat winkeltje ging dicht enkele jaren geleden. Er is in Chémery nog een café, maar het ziet er naar uit dat ook dat café dicht gaat als de waard met pensioen gaat. Stockeerde je geen voedsel in Grandpré en heb je absoluut een winkel nodig onderweg ga dan van GR14 af net na Harricourt en wandel naar Bar-les-Buzancy (+ 3 km H/T) waar je kunt inkopen.
> In Harricourt zijn de huizen vooral van zandsteen, met daarop rode dakpannen. Het doet een beetje denken aan de huizen van de Gaume. Links van het pad passeer je de restanten van een kasteel uit de 13de eeuw. De toren die je ziet werd later nog gebruikt als duiventoren (pigeonnier).
> Net na Harricourt kruis je de D947. Wil je naar de winkels of camping van Bar-les-Buzancy / Buzancy gaan sla dan rechts af. GR14 kruist deze weg en neemt iets verder een links-rechts pad.
> Van Harricourt naar Fontenois over veldweg. Ik kan de plaats nog herkennen waar ik jaren eerder de tent optrok, achter een bosje in een veld. Het regende toen ook en mijn voeten deden vreselijk pijn. Na honderden kilometers GR14 zit het deze keer veel beter met de voeten. In Fontenois is een lavoir met bron.
> Van Fontenois naar St Pierremont is het pad gedeeltelijk verdwenen en veranderd in veld. Het is echter geen probleem om dit veld in wijzerzin even rond te wandelen over een veldweg. GR14 loopt dan dwars door dit slaperige boerendorpje van 100 inwoners.
> Deze en de volgende etappe zijn mijn favoriete etappes. Weinigen zullen het met me eens zijn. De reden waarom ik van deze omgeving hou zijn dan eerder nogal nostalgisch. Langs deze paden liep ik ook jaren eerder, op weg naar Santiago de Compostela. De sfeer van verstilling en onbeweeglijkheid die ik me herinnerde van toen hangt jaren later hier nog steeds. Het is wandelen door verloren en vergeten dorpen. Seizoenen gaan en komen hier en alles blijft hetzelfde. Het is op zo'n etappes, langs haast eindeloze veldwegen dat je onderweg naar Santiago de vrijheid voelt van ruimte en tijd. Een ruimte waar alles blijvend lijkt te zijn, behalve je eigen lichaam en geest. Ik noem GR14 hier dan ook 'Le Sentier de la Solitude' (het Pad van de Eenzaamheid).
> Klein Saint-Pierremont was de geboorteplaats van de Benidictijnermonnik Jean Mabillon (1632 -1707). Na zijn kindertijd in St-Pierremont studeerde hij in Reims, ging naar het seminarie en werd op 21 jaar monnik in de abdij van Saint-Remi bij Reims.
> Zijn grote passie werd het ontleden en ontcijferen van oude manuscripten. Mabillons kritische kijk op de echtheid van sommige oude stukken bracht hem meermaals in conflict met oversten in de katholieke kerk.
> Door zijn integriteit en grote bekwaamheid in het onderzoeken van oude geschriften dwong Mabillon echter bewondering af en met de jaren werd hij beschouwd als een betrouwbare onderzoeker.
> Achteraf gezien kan Mabillon worden beschouwd als de grondlegger van de moderne paleografie (= de leer van de ontcijfering van oude geschriften). Hij is begraven in Saint-Germain-des-Prés, nabij Parijs. Nabij de kerk van St-Pierremont bevindt zich een herdenkingsplaatje aan het geboortehuis van Mabillon.
> Even na St Pierremont is er een splitsing met een variante van GR14 via Mouzon. De markering is met wit/blauw. Tussen St Pierremont en het volgende dorpje, Oches, ligt maar een heuvel.
> Oches is nog zo’n verloren boeregat (40 inwoners). Net zoals Saint-Pierremont had ook Oches erg te lijden onder het felle oorlogsgeweld in mei 1940. Er vielen zoveel doden dat elk dorp hier zijn eigen oorlogskerkhof had. Die kerkhoven werden later gegroepeerd in 1 enorm kerkhof (zie ook GR14, 30 km meer noordelijk).
> Het weer lijkt er iets op te beteren, hoewel het vooral zwaar bewolkt blijft. Van de picknickstop onderweg toch maar geprobeerd om de tent te drogen en dat lukte aardig. Een wijds landschap van grote velden waartussen GR14 over veldwegen slingert. Een kaart of routebeschrijving is nodig hier want niet aan elke splitsing kan worden gemarkeerd. Langs een veldkruis rechtdoor tot een volgend wegkruis aan een asfaltweg. Hier naar links om Les Grandes Armoises binnen te wandelen.
> Hier is nog een bakkerij. Je vraagt je af wat zo'n bakkerij doet in een dorp van slechts enkele tientallen inwoners, maar ze bedient wel 17 dorpen in de omtrek. Dit was ook al zo 10 jaar geleden. De toekomst van deze bakkerij is wat onzeker aangezien de eigenaar niet zo jong meer is. Veel kans dat je de winkel gesloten vindt, passeer hier best tijdens de voormiddag, wandel binnen en rinkel met de bel die op de toog staat. Vanuit Grandes-Armoises kan je ook naar de afgelegen gîte d'étape van La Grange au Mont wandelen (2 km).
> GR14 loopt aan de kerk van Les Grandes Armoises links, voorbij de bakkerij en verder omhoog naar een wegsplitsing waar je rechts moet. Ook hier liep het oude traject van de belangrijke Romeinse weg Trier – Reims. Links is die Romeinse weg nu de D30, trek op je kaart een lijn door naar rechts om te zien hoe de Romeinse weg verder liep richting Carignan en Chameleux, op de huidige Belgische grens, waar een relaisstation was (op GR 129 / Gaume Buissonnière / Gaumeroute).
> GR 14 volgt niet de Romeinse weg maar een breed bospad. Het traject door bos van de Chartreuse du Mont Dieu is makkelijk te volgen. Je volgt hier steeds maar de brede, goed onderhouden bosweg die af en toe wat slingert, hij kronkelt meer dan de kaart doet vermoeden. En mijn voeten doen zeer van de inspanningen tijdens de voorbije dagen. Bovendien zijn mijn wandelschoenen stilaan doorlopen vrees ik.
> Het bos van het domein Mont-Dieu was tijdens de oorlog van 1940 het strijdtoneel van hevige gevechten. Voor de Fransen vormde dit bos een onderdeel van een beboste verdedigingslijn die zich verder uitstrekte over Stonne en het bos van Sommauthe (GR14 variante) tot Beaumont-en-Argonne. Er vielen honderden doden bij het 10 dagen durende beleg in mei 1940. Niet ver hier vandaan ligt de heuvel van Stonne. Als je de gelukkige bezitter bent van het oude GR 14-topogidsje uit 1988 dan kan je op de kaarten een variant vinden die je naar de 'Pain de sucre' van Stonne leidt. Ook dit dorpje had vreselijk te lijden onder die oorlog.
> En dan opent het landschap zich: In een doodrustig groen dal liggen de resten van de ooit machtige abdij van Mont-Dieu. De plek is erg idyllisch. De overgebleven gebouwen van de Chartreuse kan je niet bezoeken (privé), maar alleen al de omgeving is erg mooi.
> ‘Chartreuse’ betekent ‘kartuizerklooster’. De Chartreuse werd opgericht in 1137 als dochterklooster van abdij St Rémy in Reims. Oorspronkelijk was het domein zo’n 12 hectaren, omgeven met sterke verdedigingsmuren. Wat je dus nu ziet is maar een fractie van het toenmalige domein dat oorspronkelijk zowat de hele grasvlakte bedekte.
> Ondanks de afgelegen ligging logeerden hier historische personen op doorreis, zoals paus Eugenius III, de heilige Bernardus en Thomas Beckett. Er was een gespannen verhouding met Sedan, bolwerk van protestantisme. Tijdens zo’n godsdienstoorlog werd de Chartreuse verwoest, in 1615 werd de site weer heropgebouwd.
> Zoals alle religieuze gebouwen en eigendommen in Frankrijk werd ook de Chartreuse van Mont-Dieu verbeurd verklaard tijdens de Franse Revolutie, eind 18de eeuw. Voor de Chartreuse betekende het zelfs het einde van meer dan 600 jaren kloosterleven. De Chartreuse bezat ook een enorme bibliotheek van boeken en manuscripten. Dat alles is bij plunderingen verloren gegaan.
> De omgeving met de oude gebouwen (begin 17de eeuw) behoort tot het mooiste patrimonium van de Franse Ardennen. GR14 wandelt het domein voor ¾ helemaal rond. Onderweg passeer je ook een wegwijzer met daarop ‘Gros Chêne 500 M’. Het loont de moeite om ondanks eventuele zere voeten even te gaan kijken naar wat toch wel één van de prachtigste eiken van Frankrijk moet zijn. Bovendien is de afstand geen 500 meter maar 150 meter!
> De Chêne du Mont du Pays of kortweg Chêne du Montpy is naar schatting tussen 350 en 400 jaren oud. Het is geen oude kromme boom maar een kanjer van een trotse eik met een prachtige rechte stam. Pas op 17 meter hoogte vertakt de stam in zijtakken die tot een hoogte van 30 meter boven de grond reiken. De omtrek van de stam op 1 meter hoogte is ongeveer 4,4 meter. Tijdens de Eerste Wereldoorlog kapte de Duitse bezetter massaal de dikste stammen in het bos van Mont-Dieu. Volgens de legende kon de kap van de Chêne Montpy worden voorkomen toen een ijverige lokale boswerker de Duitsers er op attent maakte dat tijdens de oorlog van 1870 de Pruisische koning Wilhelm I hier nog tegen de stam had gerust… Een fabeltje natuurlijk, maar de eik staat er ondertussen nog wel.
> Weer op GR14, net voor je weer het bos in loopt is op je rechterzijde een uitstekende picknickruimte die eventueel ook zeer geschikt is om te bivakkeren. GR14 kruist een kleine kilometer verder een asfaltweg en loopt rechtdoor over een kaarsrechte bosdreef. Bij de tweede splitsing naar rechts. Bij een bareel rechtdoor over een meer grassig pad. De omgeving hier kan in een natte periode onder water staan. GR14 loopt vervolgens langs de rand van open weide en draait dan 90° naar noordoostelijke richting om in een rechte lijn naar Neuville-à-Maire te lopen.
De eerste crête onderweg naar St-Pierremont
Onderweg naar Fontenois
> Na nog enkele jaren als gevangenis te hebben gediend (tot 600 gevangenen!) werd een groot stuk van de gebouwen afgebroken om de bouwstenen te verkopen.
> Tijdens WO II werden de overgebleven gebouwen beschadigd door granaatinslagen en wat overbleef van kunstschatten werd geroofd. De verdere afbraak stopte toen een industriële ondernemer uit Sedan het domein opkocht. Wat overbleef (één tiende) is in privé-handen en is niet te bezoeken. Mogelijk worden de gebouwen in de toekomst toegankelijk voor het publiek.
Chartreuse du Mont-Dieu
Chêne du Montpy
Het centrum van het kartuizerklooster bestond uit een plein met daar rond een kloostergang en de cellen
Chartreuse du Mont-Dieu
Chartreuse du Mont-Dieu
> Even later het dorp La Neuville-à-Maire, een op het eerste zich eerder oninteressant dorp. Rechts en na de moderne kerk links weer de velden in. Steeds maar rechtdoor. GR14 gaat over een kleine passerelle een beekje over. Hier besloot ik de tent op te trekken om er de nacht door te brengen.
> Als je in plaats van de scherpe hoek te nemen hier over een pad rechtdoor loopt dan kom je na 10 minuten op een asfaltwegje.Wandel daar even links en zo kom je aan een prachtig oud hoevekasteel: La Maison à Bar: deze hoeve is gebouwd in de 14de eeuw langs het riviertje Bar en behoorde tot het domein van de Kartuizers van Mont-Dieu. Er werden ondermeer runderen gekweekt Het gebouw is sinds 1926 beschermd.
Kamperen bonk op het GR14-pad, net voor Chémery-sur-Bar
GR 14 Parijs - Malmedy (800 km)