> Nijvel en Villers-la-Ville zijn onderling niet rechtstreeks verbonden per bus. Beide plaatsen zijn wel bereikbaar per trein maar liggen op een verschillende spoorlijn. Het station van Nijvel ligt iets meer dan 1 km van de collegiale kerk. Het station van Villers-la-Ville ligt op 250 meter van het traject van GRP 127 Tour du Brabant Wallon. Om toch van Villers-la-Ville naar Nijvel te reizen per trein wissel je best in Charleroi-Zuid. Reis je toevallig op de treinlijn Villers-la-Ville - Ottignies (om daar te wisselen voor een trein naar Brussel) kijk dan uit op je linkerkant naar de passage door en boven de abdijruïnes van Villers-la-Ville, het spoor loopt er dwars door.

> De abdijruïnes van Villers-la-Ville liggen op anderhalve km van het spoorstation, we passeren er dan ook niet tijdens deze etappe maar wel bij het begin van de volgende etappe. Ook de toeristische dienst van Villers-la-Ville is daar gehuisvest. Info over een bezoek aan de ruïnes op de volgende etappepagina. Als het eindpunt van je tocht de ruïnes zijn ipv het treinstation van Villers-la-Ville, dan kun je daar ook wel wegraken per bus maar om terug in Nijvel te geraken kan het vrij ingewikkeld zijn. Gebruik de online reisplanner van TEC.

> Voorzieningen onderweg, zoals cafés en winkels, vind je in Nijvel, Hautain-le-Val (Estaminet - Brasserie), Sart-Dames-Avelines (buurtwinkel bij de kerk, beperkt open) en Villers-la-Ville (pizzeria, bakker, slager). Het kasteel van Hautain-le-Val is niet te bezoeken. De echte bron van de Dijle ligt eigenlijk op 1,3 km zuidelijk van het centrum van Hautain-le-Val. In principe is die plek afgesloten voor watercaptatie. Onderweg tijdens deze etappe passeer je nog verscheidene bronnen.

> In totaal is de Dijle zowat 83 km lang, waarbij ze dwars door de steden Waver, Leuven en Mechelen loopt. In Werchter ontvangt de Dijle de Demer en die heeft eigenlijk een groter debiet dan de Dijle. Je zou dus kunnen argumenteren dat stroomafwaarts de Dijle eerder Demer zou moeten heten. De Dijle wordt onderweg door Waals- en Vlaams-Brabant versterkt door heel wat relatief sterk stromende grote beken en riviertjes, waaronder de Train, Thyle, Nethen en IJse. Voorbij Mechelen krijgt de Dijle er dan nog de Zenne bij om kort daarna via de Rupel in de Schelde te stromen.

> Deze wandeldag over GRP 127 Tour du Brabant Wallon begon nogal moeilijk. De collegiale kerk schittert verblindend onder mooi zonnig weer en een straalblauwe hemel maar het was bij de start toch even zoeken om Nijvel via het voorziene traject te verlaten. Blijkbaar ben ik bij het einde van de vorige etappe toch niet helemaal juist tot het centrum gewandeld en dat zorgt nu voor wat verwarring. De gedetailleerde routebeschrijving in de topogids brengt echter hulp.

> Vanaf het plein rond de collegiale starten we weer aan de oplopende Rue de Saintes. Na 100 meter gaat GRP 127 rechtsaf in de Rue des Pecheurs, terwijl de witrode tekens van GR 121 rechtdoor vervolgen. Goed de geelrode tekens volgens, waar je weer witrode tekens zou merken wandel je verkeerd! Over de Rue St Jean, Rue des Brasseurs en Rue du Wichet lopen we naar een hoger gelegen deel van Nijvel. De verbinding tussen de benedenstad en het Parc de la Dodaine wordt gemaakt door 'Les 24 apas', een trappenreeks die werd gerestaureerd in 2016. Bij die restauratie werden in de bodem fundamentrestanten ontdekt van de 12de of 13de eeuwse stadsomwalling.

> Vanaf hier volgen we tot Hautain-le-Val zowat exact hetzelfde traject als de oude Tour du Brabant Wallon van de jaren '90. In het Parc de la Dodaine wandelen we langs de eerste vijver over het oeverpad aan de linkerzijde van de vijver. Op het einde tussen de twee lelijke engelenstandbeelden door en wat verder houden we de tweede vijver links van ons door eveneens het oeverpad te volgen. De bewegwijzering was hier maar matig. Bij het binnenzwembad volgen we het rode grindpad rond de vijver om dan bij een kleine verkeersrotonde met een buste van een 20ste eeuwse burgemeester, rechts te gaan. Langs sportvelden, op een volgende rotonde rechtdoor en op het einde links-rechts een paadje op.

> Zo, we zijn Nijvel uit en wandelen nu langs de beek Ruisseau de la Dodaine. In de tweede bocht van het pad kom je langs een bron. Iemand tapte hier water in bidons en dat bronwater zou volgens de man dan ook drinkbaar zijn. In de derde en vierde bocht staat telkens een rustbank. Het paadje leidt ons naar een zuidelijke woonwijk van Nijvel. Er volgen enkele stratenwissels tot we in meer open landschap komen. Een licht oplopende slingerende straat voert ons langs de oude boerderij Grand'Peine naar de ringweg rond Nijvel. Uiterste voorzichtigheid is vereist om deze drukke en snel bereden expresweg over te steken via een vluchtstrook van betonblokken.

> Veilig aan de overzijde gaan we op de T-kruising links voor enkele kilometers een geasfalteerd weggetje volgen, niet meteen het meest spannende traject. Onderweg negeren we een paar landelijke kruispuntjes en wandelen we steeds rechtdoor tot we op een T-kruising komen. We gaan er links om zo het gehucht Bois de Nivelles binnen te lopen. 50 meter voor de kapel van Bois-de Nivelles, passeren we op het hoogste punt van de ganse Tour du Brabant Wallon: we bevinden ons op 167 meter hoogte.

> Alvast tijd voor een eerste korte rustpauze op de trappen van de kapel van Bois de Nivelles, waar tot dusver nog geregeld misvieringen plaats vinden. Het gaat hier in Bois de Nivelles over een kapel en niet om een kerk aangezien het gehucht geen zelfstandige parochie is. Al vanaf begin 20ste eeuw wensten de inwoners van het gehucht een eigen plek voor misvieringen, gezien de relatief grote afstand tot een kerk. Uiteindelijk sleepte het probleem nog aan tot 1939, toen hier deze Sint-Jozefskapel werd gebouwd.

> We kruisen in Bois de Nivelles de spoorlijn Brussel - Charleroi en steken ook voorzichtig (!) de Chaussée de Charleroi over. Aan de overzijde gaan we nu langere tijd de Vieux Chemin de Bruxelles volgen. Dit is wellicht het meest eentonige deel van onze dagetappe. De verharde weg loopt langs een paar boerderijen die ook rechtstreeks aan de passant hun produkten verkopen. Langs een door twee kastanjelaars geflankeerde kapel voor OLV van Walcourt, een gasterminal en een terrein voor modelvliegtuigjes. We zullen deze weg zowat 3 km volgen.

> De laatste 650 meter worden gelukkig wel een onverharde veldweg. Toch wel handig om een topogids bij te hebben, zo kunnen we precies volgen dat we op een gegeven moment een veldweg naar rechts moeten nemen (Chemin du Rat de Bois) waar mogelijk geen markeringstekens zijn.

> Het veldweggetje wordt wat verder even hol en een 200 meter verder gaan we op het kruispuntje van veldwegen weer links. We zetten nu koers naar Hautain-le-Val en komen op het grondgebied van de stad Genappe.

> Het veldpad naar Hautain-le-Val wordt een geasfalteerde weg die onder hoogspanningslijnen loopt en dan Hautain-le-Val binnen komt. Opletten om rechts het paadje 'Sentier de la Marlière' niet te missen. Op het eind van dat pad links, daarna eerste straat rechts en dan links het buurtpad 'Sentier de la Fontaine Mayaux ou Faux Ry' nemen. Het loopt langs de bron van de beek Mayaux (rustbank). Blijven volgen en op het einde komen we na een korte passage op asfalt bij de hoofdweg door Hautain-le-Val.

> Wandel te Hautain-le-Val even een 100 meter naar rechts voor een zicht op het mooie kasteel en voor een plek die is gemarkeerd als 'Les Sources de la Dyle', hoewel de bron van de Dijle zich eigenlijk op zowat 1,2 km van deze plek bevindt!

> GRP 127 Tour du Brabant Wallon gaat op de hoofdweg door Hautain-le-Val even links en neemt de eerste rechts, de Chemin de la Mouline. De passage is verderop geblokkeerd als privé-weg en rechtdoor moeten we kort daarna ook even rechts-links uitwijken. Daarna gaan we op de Rue de la Tourterelle rechts om net voorbij het laatste huis het aangename paadje 'Sentier de Loupoigne et del Waronge' te volgen. Even over een weide, daarna volgen we langere tijd een bosrand.

> Aan onze rechterzijde ligt de vallei van de jonge Dijle. Na een tijd wandelen we rechtdoor over een wat bredere veldweg en voorbij een huis nemen we dadelijk rechts het paadje 'Chemin de Loncée'.

> Het pad leidt ons opnieuw naar de Dijle die op dit punt eigenlijk nog een bescheiden beek is. Rechtdoor lopen we even later het dorpje Loncée binnen. We kruisen er een verkeerskruispunt en komen even later op een opvallend groot dorpsplein. GRP 127 loopt verder vanuit de verste pleinhoek, we stappen dus diagonaal het grasveld en het voormalig kaatsbalterrein over. In de uiterste hoek vinden we het 'Sentier de Marie Anne Agon', een van de vele gerehabiliteerde voetpaden van de gemeente Genappe. Tijdens de zomer van 2020 kregen ze allen identificatiebordjes.

> Dit paadje komt op een straat waar we niet een ander pad rechtdoor nemen maar links gaan over de Rue des Saules. Op het einde rechts om één kilometer de Rue du Vert Baty te volgen. We kruisen op het einde van de Rue du Vert Baty de verkeersweg in het steenweggehucht Le Dernier Patard. Aan de overzijde ongeveer rechtdoor de Rue de l'Egalité in om enkele minuten later over een brug de oude weg tussen Brussel en Charleroi te kruisen, nu een expresweg.

> We zijn vertrokken voor 2 km veldweg non-stop rechtdoor. Onderweg negeren we dus wat zijpaden. We raken in dit rurale landschap een tweetal keren een woonwijk en een nat en woest gebied met oude vijvers en een waterzuiveringsstation. Hier ligt ook het brongebied van de beek Ri d'Hez, een belangrijke zijbeek van de Thyle. We zijn nu op het grondgebied van Sart-Dames-Avelines, dat tot de gemeente Villers-la-Ville behoort. Ter hoogte van een oude hoeve met veel zijgebouwen die zo haast een gehucht op zich vormen, draaien we links de weg Chemin de la Bruyère des Censes op.

> In dit pastorale landschap passeren we dadelijk nog de Haute Cense, nu een hoeve-manège. De weg wordt opnieuw onverhard en hol. We komen even later Sart-Dames-Avelines binnen. Het dorp beschikt over een fijnmazig net van oude buurtpaden. De Tour du Brabant Wallon maakt er volop gebruik van. Het traject wisselt dan ook snel van buurtpad en wijkstraat. Het mooiste paadje is wellicht het gekasseide Sentier nr 62, Ruelle à Loutte, dat tussen schaduwrijk lover loopt en langs een bronnetje passeert.

> Uiteindelijk benaderen we het centrum van Sart-Dames-Avelines ter hoogte van het oorlogsmonument en het kerkhof. Het dorp dankt zijn naam aan een adellijke vrouw (Dame Aveline) die er in de 13de eeuw eigendommen had. De landbouwrijkdommen werden er eeuwenlang afgeroomd door de abdijen van Affligem en vooral Villers-la-Ville. Er is een buurtwinkeltje bij de kerk. Ook nu volgen we we eerst nog wat buurtpaden, te beginnen met een slecht gemarkeerd pad op de hoek van de kerkhofmuur. We belanden uiteindelijk op de verkeersweg Rue de Thyle, die we naar rechts over 500 meter volgen om dan links de Rue du Tri Coquiat in te slaan.

> Bij het watercaptatiestation rechts om na 100 meter links te dalen over een hol bospad. Even de automatische piloot afzetten want na 400 meter gaan we scherp rechts weer stijgen uit het bos. We komen opnieuw op een verharde straat met uitzicht op een watertoren. We nemen bij de eerste gelegenheid echter een veldweg links die al snel weer bos inloopt. We blijven een tijdje het hoofdpad door dit bos volgen. Weer bos uit wandelen we door open akkerlandschap steeds rechtdoor tot op een T-kruising. Links hier langs het mooie historische kasteelhoevedomein van Le Châtelet.

> We dalen draaiend rond de stoere burchtconstructie met zijn oude donjons naar de vallei van de Thyle. We steken de rivier niet over maar volgen de Thyle over het laagste pad, Le Sentier au Grand Pré. Een aangenaam traject met de mogelijkheid om na 25 km wandelen even de voeten te verfrissen in de Thyle! Het pad leidt ons naar een betonnen brugje. Toen ik hier laatst passeerde was het helemaal geblokkeerd door een op de brug gevallen boom na een hevige windstorm. Maar je moet dus het brugje over. Het Sentier au Grand Pré doet nu zijn naam eer aan door dwars door een grote weide te lopen.

> Je richt je blik op een poortje aan de andere zijde van de weide, waar je opnieuw de Thyle oversteekt en zo belandt in Villers-la-Ville, in de Rue du Moulin d'Hollers. Links, nogmaals de Thyle over en dadelijk rechts om het riviertje over een buurtpad te volgen. Het eindigt bij de hoofdverkeersweg en een parking, kort bij het centrum van Villers-la-Ville. GRP 127 vervolgt hier naar links, richting OLV van Visitatiekerk, maar hier verlaat ik het traject door 150 meter de verkeersweg te volgen en dan rechts af te slaan om zo bij de treinhalte van Villers-la-Ville te komen.

> De beroemde abdijruïnes van Villers-la-Ville liggen nog een kleine 2 km van het dorpscentrum, een bezoekje is voorzien tijdens de volgende etappe. Op de terugreis per trein vanuit Villers-la-Ville, krijg je alvast een mooi overzicht aan je linkerzijde, want de spoorlijn loopt dwars door het domein van de historische abdij.

Nijvel - Parc de la Dodaine
> Dit lang gerekte park, bestaande uit enkele vijvers en een Franse tuin met veel bloemen, werd aangelegd rond 1815 in een toen moerassig gebied waardoor de Dodaine stroomde, een zijriviertje van de Thines. Het is nu een populaire plek voor de inwoners van Nijvel om er hun hond uit te laten of om te joggen. De protserige beelden van engeltjes en waterspuwers zijn wat buiten proportie, maar ze zijn dan ook van elders afkomstig. Die engelen symboliseren eigenlijk de post- en telegramcommunicatie van eind 19de eeuw, de beelden zijn naar hier verplaatst en stonden oorspronkelijk op het Brusselse Muntplein. De waterspuwers bij de vijver en de barokke poort zijn dan weer afkomstig van de collegiale van Nijvel, voor ze hier werd heropgebouwd.

Kasteel Hautain-le-Val
> Het kasteel van Hautain-le-Val oogt bijzonder pittoresk. De symmetrie en harmonie van de gebouwen is eigenlijk wel wat schijn want verschillende delen werden over de eeuwen heen bijgebouwd en verbouwd. Het oudste deel, gevormd door de ingangspoort en de 2 centrale torens, dateert uit de 16de eeuw. Het deel onmiddellijk rechts van de twee torens is mogelijk een herbouw van een donjon uit de 12de of 13de eeuw. Feit is dat hier al in de 12de eeuw een versterkte vesting moet zijn geweest. Andere delen zijn dus jonger. Bij de bouw werd vooral zandsteen gebruikt, gevoelig voor vervuiling. In 2021 onderging de voorgevel een zandstraling waardoor de onmiskenbaar aanwezige Gobertange-steen weer verblindend wit oogt.

Bron van de Dijle
> In de buurt van Hautain-le-Val ontspringt dus de Dijle zoals een tekst bij een voormalig waterbeheerspunt te Hautain-le-Val vermeldt. Om de echte bron te vinden moet je echter van de TBW afwijken. Via de Rue des Ecoles en de Rue de Rêves kom je na 1 km langs de Ferme de la Hagoule. Nog 200 meter verder zie je rechts in de weiden een watercaptatiestation. Om tot daar te geraken moet je 'wat creatief' zijn. Uit de bunker van dat watercaptatiestation komt een buis en daaruit stroomt het eerste Dijlewater.

Basse Cense & Haute Cense
> De grote hoeve aan onze linkerkant is de Ferme Basse Cense. Kort na de Basse Cense passeren we ook in de buurt van de kleinere Haute Cense. Beide hoeven hebben een zeer lange geschiedenis. Ze behoorden tot de Franse Revolutie tot de eigendommen van de abdijgemeenschap van Villers-la-Ville. Het is uit dit soort bedrijven dat de abdij haar rijkdom puurde in de vorm van cijnsinkomsten. Wellicht was de boerderij hier in de 13de eeuw al in bedrijf. De oudste delen van de huidige gebouwencomplexen zijn 17de-18de eeuws met latere bijbouwingen.

Marbais, Le Vieux Châtelet
> Dit kasteel dateert uit de 12de eeuw. Het zijn de toenmalige kasteelheren van Marbais die ook in die eeuw aan de monniken van Citeaux de grond en bossen schonken om in de omgeving de later beroemde abdij van Villers-la-Ville op te richten. De versterking en haar locatie wijzen op de verdedigende functie die de vesting oorspronkelijk had met haar ligging tussen de middeleeuwse machtsblokken van Brabant en Namen. De familie Marbais behield de burcht tot de 16de eeuw, toen ze grotendeels werd verwoest door de Franse koning. In de 18de eeuw werd de site omgevormd tot hoeve en in de 20ste eeuw tot landwoning. Het oudste deel en de oorspronkelijke 12de eeuwse kern, is de vierkante donjon. De versterkingsmuren met ronde torens rondom werden wellicht in de 14de eeuw bijgebouwd. Het huidige woongedeelte is grotendeels 18de eeuws.

Try Coquia
> Het riviertje Thyle ontspringt op de hoogten ten zuiden van Sart-Les-Dames en werd hier tot begin 20ste eeuw versterkt door de uitbundige bron Try Coquia. In de jaren '30 bouwde Sart-Les-Dames zijn eigen waterleidingsysteem uit, daarvoor werd de Thyle hier ter hoogte van de bron wat herlegd door inbuizing en kanalisering en werd het bronwater van Try Coquia gecapteerd en opgestuwd naar een watertoren. Die watertoren werd in art deco-stijl opgetrokken rond 1938. In tegenstelling tot het traject van de oude Tour du Brabant Wallon, passeren we niet aan de voet van de watertoren, we krijgen er straks wel zicht op.

---