> Het ontstaan van deze wandelroute is gegroeid uit de lang bestaande vriendschapsbanden tussen de grensgemeenten Bütgenbach (België) en Monschau (Duitsland). De bestuurders van beide duitstalige gemeenten wisselen al vele jaren ideeën uit in een gemoedelijk kader van bijeenkomsten één of twee maal per jaar. Naar aanleiding van het 60 jaar herdenken van de gruwel tijdens het Ardennenoffensief (1944) groeide rond 2005 het idee om een wandelroute tussen beide gemeenten te ontwikkelen die de relicten van de oorlogsconfrontaties als thema zou hebben. Het moest vooral ook een positief project worden, dat de huidige vreedzame burenvriendschap zou benadrukken.
> Het idee bleef echter enkele jaren sudderen, tot er rond 2011 besloten werd om er toch effectief werk van te maken. Al snel bleek dat ook best enkele omliggende gemeenten bij het project zouden worden betrokken om thematisch een breder beeld te kunnen bieden van de oorlogsgebeurtenissen hier. Aan Duitse zijde werd de gemeente Hellenthal mee betrokken, aan Belgische zijde Weismes (Waimes) en Büllingen.
> Voor de financiering kon voor het Duitse deel beroep worden gedaan op het Europese LEADER-fonds, aan Belgische zijde moesten de gemeenten het project zelf financieren. Bütgenbach gaf 7800 € uit voor de realisatie van de Weg des Gedenkens, Weismes 4200 € en Büllingen 3000 €. De totale projectkost van 35.000 € ging vooral naar de bewegwijzering, 30 infotafels en de uitgave van een wandelkaart in vier verschillende taalversies (D, Fr, E en Nl).
> Er was voor de openstelling van de Weg des Gedenkens weinig haast. De voorziene openstellingsdatum werd van 2013 naar 2014 opgeschoven. Toen bleek dat in 2014 alle aandacht in media en herdenkingen zou worden opgeëist voor WO I (naar aanleiding van de honderdste verjaardag van het uitbreken van de Groote Oorlog) werd de openstelling van de Weg des Gedenkens nog uitgesteld tot de lente van 2015. De route had immers vooral WO II als thema, minder WO I.
> De bewegwijzering van de Weg van Herdenking werd aangebracht in de herfst van 2014. In de lente werden dan de infotafels geplaatst en werd de wandelkaart gedrukt.
> De bewegwijzering van de Weg van Herdenking werd aangebracht in de herfst van 2014. In de lente werden dan de infotafels geplaatst en werd de wandelkaart gedrukt.
> De officiële inwandeling vond plaats op 26 april 2015, ter gelegenheid van de feestelijke opening van het wandelseizoen 2015 in de Eifel. Vanop het frisse Signal de Botrange vertrokken die morgen 7 wandelaars over de Weg des Gedenkens richting Duitse grens. Krak op de grens, nabij Küchelscheid, was er een ontmoeting met een vijftiental Duitse wandelaars. Van daaruit werd tesamen verder gewandeld over de Weg des Gedenkens via Monschau tot aan het bezoekerscentrum van het Nationaal Park Eifel te Höfen, waar ook de burgemeester van Monschau aanwezig was om de wandelaars te onthalen. Daarmee was het project Weg des Gedenkens helemaal afgerond.
> De Westwall of Siegfriedlinie die Hilter had laten optrekken langs de grenzen van Duitsland, liep dwars door de regio waarin we wandelen. Restanten daarvan zijn hier en daar nog overgebleven in het landschap, met name in de vorm van bunkers. Die verdedigingslijn had tot gevolg dat hier op een aantal plaatsen bijzonder hard werd gevochten:
- bij de Duitse inval in mei 1940.
- toen het Amerikaanse leger oprukte naar de Duitse grenzen rond september 1944.
- begin december 1944, toen gepoogd werd door de Amerikanen om door te stoten naar de stuwdammen van de Roervallei in de Eifel.
- half december 1944, toen Hitler het Ardennenoffensief inzette en deze regio krak op de eerste doorbraaklinie lag in vol winters klimaat.
Ook nog vele jaren na het beëindigen van de vijandelijkheden vielen er burgerslachtoffers, door ontploffing van achtergebleven landmijnen en granaten.
- bij de Duitse inval in mei 1940.
- toen het Amerikaanse leger oprukte naar de Duitse grenzen rond september 1944.
- begin december 1944, toen gepoogd werd door de Amerikanen om door te stoten naar de stuwdammen van de Roervallei in de Eifel.
- half december 1944, toen Hitler het Ardennenoffensief inzette en deze regio krak op de eerste doorbraaklinie lag in vol winters klimaat.
Ook nog vele jaren na het beëindigen van de vijandelijkheden vielen er burgerslachtoffers, door ontploffing van achtergebleven landmijnen en granaten.
> Inwoners aan beide zijden van de grens werden geëvacueerd uit hun dorpen, soms maandenlang, in de aanloop naar hevige gevechten en het innemen en veroveren van gevechtsposities aan beide kanten. Zo werd in Rocherath voor bijna elk huis gevochten, in Hellenthal kregen ze te maken met bombardementen van de geallieerden. Het mooie Monschau dan weer bleef gelukkig gevrijwaard van intensieve bombardementen. Het militaire Kamp Elsenborn lag uiteraard in de vuurlijnen, tijdens WO II wisselde het vier keer van bezettend leger.
> Verkeersverbindingen lagen strategisch ook zeer gevoelig, zoals het wegenkruispunt te Wahlerscheid, waar tussen de legers voor elke meter landwinst werd gevochten aan de vooravond van het Ardennenoffensief. Of de fameuze Vennbahn, de spoorlijn waarlangs duizenden verse manschappen en legermaterieel werden vervoerd door de nazi's, ondanks sabotage van de Belgische genie bij het uitbreken van de oorlog. Toen de Duitsers weer afdropen in '44 verwoestten ze een groot deel van de spoorlijn.
> Zelfs de ruige en geïsoleerde Hoge Venen kregen te maken met oorlogsgevolgen. Te Bosfagne bij Sourbrodt en te Elsenborn werden een paar honderd Russische krijgsgevangenen opgesloten om er in de klimaatonvriendelijk omgeving dwangarbeid te verrichten. Velen overleefden hun verblijf in de Hoge Venen niet.
> Zelfs de ruige en geïsoleerde Hoge Venen kregen te maken met oorlogsgevolgen. Te Bosfagne bij Sourbrodt en te Elsenborn werden een paar honderd Russische krijgsgevangenen opgesloten om er in de klimaatonvriendelijk omgeving dwangarbeid te verrichten. Velen overleefden hun verblijf in de Hoge Venen niet.
> De regio Bütgenbach - Robertville - Weismes had bovendien ook nog te maken met een bijzondere situatie. De dorpen hadden voor 1915 grotendeels een geschiedenis onder het Duitse vaderland. Na WO I was hun grond verschoven naar wat men toen 'Nieuw-België' noemde. Die overdracht naar België als oorlogscompensatie was zonder veel objectieve consultatie van de bevolking gebeurd. Niet verrassend dus dat heel wat duitstalige inwoners nog decennia lang Duitsland als hun echte heimat beschouwden. Voor WO II uitbrak, vervoegden vele jongeren uit de Oostkantons vrijwillig de nazilegers, anderen kozen voor trouw aan België. Nog anderen werden bij de Duitse bezetting verplicht om dienst te nemen in het Duitse leger. Het dilemma van keuze tussen Duitse of Belgische sympathie verscheurde soms families en lag in elk dorp gevoelig. Het is een thema dat vandaag het liefst wordt vergeten. Het overgrote deel van de Duitstalige Belgen voelt zich vandaag gelukkig onder het Belgisch federaal systeem, niet in het minst omdat in de periode na WO II de erkenning van eigen taal, cultuur en statuut belangrijke ontwikkelingen heeft meegemaakt.
> Der Weg des Gedenkens (Weg van Herdenking), een stevige wandeltocht voor wie onderweg enkele dagen oorlogsgeschiedenis en wilde natuur graag combineert in een bijzonder, grensoverschrijdend landschapskader.
> Deze rondwandelweg loopt over de Hoge Venen en door gevarieerde natuur op de grens van de Hoge Ardennen met de Duitse Eifel. Je wandelt vaak boven of in de wilde riviervalleien van Roer, Perlenbach, Olef of Warche; prille waters die uit de Hoge Venen afvloeien. De meren van Oleftal, Bütgenbach en Robertville loop je allemaal langs. Andere bijzondere plaatsen zijn het Signaal van Botrange en het museumstadje Monschau.
> Onderweg verklaren 30 infopanelen je de historische context van de confrontaties tijdens WO II, ihb ook rond het Ardennenoffensief van 1944. Een prima wandelkaart en uitstekende bewegwijzering in twee richtingen leiden je probleemloos over de 94 km lange Weg des Gedenkens (Weg van Herdenking).
> Deze rondwandelweg loopt over de Hoge Venen en door gevarieerde natuur op de grens van de Hoge Ardennen met de Duitse Eifel. Je wandelt vaak boven of in de wilde riviervalleien van Roer, Perlenbach, Olef of Warche; prille waters die uit de Hoge Venen afvloeien. De meren van Oleftal, Bütgenbach en Robertville loop je allemaal langs. Andere bijzondere plaatsen zijn het Signaal van Botrange en het museumstadje Monschau.
> Onderweg verklaren 30 infopanelen je de historische context van de confrontaties tijdens WO II, ihb ook rond het Ardennenoffensief van 1944. Een prima wandelkaart en uitstekende bewegwijzering in twee richtingen leiden je probleemloos over de 94 km lange Weg des Gedenkens (Weg van Herdenking).
Padgeschiedenis
Beoordeling van deze wandelroute
Sporen van Wereldoorlog II
> Op de volgende pagina zetten we je op weg over de Weg des Gedenkens met heel wat praktische tips.
> De Weg des Gedenkens doet je dankzij de infoborden onderweg toch af en toe stilstaan bij de vreselijke gebeurtenissen van inmiddels meer dan 70 jaren geleden. Soms zijn er over langere afstand niet meteen aanknopingspunten met WO II maar deze route heeft ook als doel om je als wandelaar op trage wijze de mogelijkheid te geven deze hoog gelegen grensregio te ontdekken. Voor wie niet vertrouwd is met de Hoge Venen en de dorpen aan de rand is de mooie natuur en omgeving hier zeker een ontdekking. Wie op zoek is naar een avontuurlijke tocht met veel wilde paden en uitdagende hoogteverschillen zal misschien meer aan zijn trekken komen op een GR-pad in de streek.
> Het traject van de Weg des Gedenkens loopt over langer bestaande paden, dikwijls ook in het spoor van andere langeafstandspaden. Er wordt vaak gekozen voor een breed steenslagpad of zelfs een asfaltweg ipv een wilder en kronkelend pad met natuurlijke ondergrond. Ergens is dat wel jammer. Die keuze valt wat tegen als je over langere afstand over zulke paden wandelt. Zo lijkt het op de kaart of je onderweg naar Hellenthal lange tijd door bossen en over bospaden struint. Klopt, dat van die bossen maar je wandelt er grotendeels over asfalt. Ook de integratie van de historische Vennbahn is interessant maar sinds 2013 is de Vennbahn voor het overgrote deel van de trajecten geasfalteerd, ten voordele van fietsverkeer, niet zozeer voor wandelaars. Wie er dus niets tegen heeft om ietsje meer op asfalt te wandelen dan zou mogelijk zijn via alternatieve paden, zal dus zeker de route appreciëren. Op andere delen van de Weg des Gedenkens wandel je ook wel langere tijd op onverharde of licht verharde paden.
> Samengevat: best een aangename en afwisselende wandelroute, vooral als je ook openstaat voor de oorlogsgeschiedenis van deze boeiende regio. We vonden ook de bewegwijzering en wandelkaart prima.
> Het traject van de Weg des Gedenkens loopt over langer bestaande paden, dikwijls ook in het spoor van andere langeafstandspaden. Er wordt vaak gekozen voor een breed steenslagpad of zelfs een asfaltweg ipv een wilder en kronkelend pad met natuurlijke ondergrond. Ergens is dat wel jammer. Die keuze valt wat tegen als je over langere afstand over zulke paden wandelt. Zo lijkt het op de kaart of je onderweg naar Hellenthal lange tijd door bossen en over bospaden struint. Klopt, dat van die bossen maar je wandelt er grotendeels over asfalt. Ook de integratie van de historische Vennbahn is interessant maar sinds 2013 is de Vennbahn voor het overgrote deel van de trajecten geasfalteerd, ten voordele van fietsverkeer, niet zozeer voor wandelaars. Wie er dus niets tegen heeft om ietsje meer op asfalt te wandelen dan zou mogelijk zijn via alternatieve paden, zal dus zeker de route appreciëren. Op andere delen van de Weg des Gedenkens wandel je ook wel langere tijd op onverharde of licht verharde paden.
> Samengevat: best een aangename en afwisselende wandelroute, vooral als je ook openstaat voor de oorlogsgeschiedenis van deze boeiende regio. We vonden ook de bewegwijzering en wandelkaart prima.
Voorstelling
Inwandeling Weg des Gedenkens op 26 april 2015
Hoe is dit verslag opgebouwd?
> We stellen je op deze pagina kort de Weg des Gedenkens voor, het padkarakter en de ontstaansgeschiedenis van deze 94 km lange wandelroute. Op de pagina wandelinfo zetten we je aan de hand van eigen ervaringen op weg om zelf op stap te gaan met de hulp van een pak praktische planningtips. In drie etappes verkennen we vervolgens de hele route.
> Dit is enkel een persoonlijk wandelverslag, er bestaat nog geen officiële website over de Weg des Gedenkens. Voor officiële informatie kan je terecht bij de infokantoren van de streek.
> We stellen je op deze pagina kort de Weg des Gedenkens voor, het padkarakter en de ontstaansgeschiedenis van deze 94 km lange wandelroute. Op de pagina wandelinfo zetten we je aan de hand van eigen ervaringen op weg om zelf op stap te gaan met de hulp van een pak praktische planningtips. In drie etappes verkennen we vervolgens de hele route.
> Dit is enkel een persoonlijk wandelverslag, er bestaat nog geen officiële website over de Weg des Gedenkens. Voor officiële informatie kan je terecht bij de infokantoren van de streek.
