Aziz Paul Yolu
St Paul Trail
(600 km)

> Het mooiste berglandschap vond ik het deel zowel voor als na het dorp Barla, evenals het Davrazgebergte rond de enorme ova daar. Het mooiste uitzicht onderweg is van de berg Sivri Dagi.
> Soms heeft het pad ook zijn verrassingen. Bvb op een morgen passeerde ik een groepje mannen die rotsblokken verzamelden om een muur te bouwen. Eén van hen nam me mee naar een grote platte rots diep in het struikgewas. Hij had daar net een vreemde inscriptie ontdekt. Het bleek, nadat we de boel wat van vuil en zand hadden proper gemaakt, te gaan over een gravering van een primitief ingekrast kruis van 30cm X 30 cm, ongeveer 15 cm diep, wellicht daterend uit de vroegchristelijke periode.

> Om er één mooi traject uit halen: De tocht van Çukurca naar Çimenova . Het is misschien wel het meest afgelegen stuk op de hele tocht. Vanuit Cukurça daalt het pad eerst naar de hier nog jonge Köprülürivier op 450 meter hoogte. Het water was wat te wild en vele graden te koud om te zwemmen. Een houten brugje over en dan begint een lange maar redelijk regelmatige klim door schaduwrijk woud. Een paar uren later kom je op 1250 meter hoogte in een schitterend traditioneel dorpje, Beydili. De huizen zijn hier nog in natuursteen met cederhouten speklagen, alles harmonieus ingebed in een sprankelend tapijt van lentebloemen. Het minimoskeetje heeft een minaret van 4 palen met een dakje. Het dorpje wordt vooral ’s zomers nog bewoond. Er zijn bronnen en er is zelfs elektriciteit. Hoger is nog een kleiner dorpje met een 15-tal huizen zonder elektriciteit (Gölcük) op 1500 meter en nog hoger op 1700 meter is zowaar nog een nederzetting van 5 eenvoudige herdershuisjes. Een herder geeft me een glas ayran. Je steekt op 1900 meter een pas over en dan volgt een stevige afdaling naar Çimenova.

“Ik bid u,broeders,neemt mijn woord van aansporing goed op,want ik heb u maar kort geschreven.” Paulus uit Brief aan de Hebreeën,hfst 13,vers 22.

> De St Paul Trail opent dit soort absoluut geïsoleerde plekken voor de wandelaar die iets meer zoekt dan de “on the beaten track” wegen van Lonely Planet. Misschien moet het pad wel ooit eens omgedoopt worden tot Saint Kate Trail.

> Moeilijk te zeggen wat het mooiste deel was. Er zit toch nog behoorlijk wat afwisseling in deze tocht. De eerder genoemde Romeinse weg bij Adada vond ik wel enig. Het zijn vaak kleine dingen die je wandeldag goed maken. Het vinden van een mooie kampeerplek, een zwempartij in schitterende natuur of de vriendschap van een herder of winkelier onderweg, een mooie zonsondergang, wilde paarden op 1800 meter hoogte in een kader van gekleurde bergen en een staalblauwe hemel, picknicken in de schaduw van een boom bij het geluid van een klaterende bron, aankomen in de luxe van een groter dorp na dagenlang wildkamperen…

Vanuit Sütçüler kan je ook een paar km over het begin van het pad naar Çandir doen. Het pad loopt langs enkele mooie oude huizen en na anderhalf uur ongeveer kan je even uitwijken naar een natuurlijk zwembad in een rivier, op 10 min van het pad. Het is een prachtige plek, het water is wel behoorlijk fris in de lente. Na de zwemstop zelfde weg terug.

De wandeling van Sütçüler naar Çandir is wel spectaculair en enkel geschikt voor wie goed schoeisel draagt, een goeie conditie heeft en geen last heeft van hoogtevrees. Neem op dit stuk meer water mee dan normaal. Een mooie wandeling die je kan afsluiten met een forelrestaurant in Çandir. Het probleem is echter dat je moeilijk terug van Çandir in Sütçüler geraakt met vervoer.

Een andere wandeling loopt van Sütçüler naar Muezzinler en verder naar beneden over oude dorpspaden. Dat deel van de wandeling is best leuk, maar de weg terug naar Sütçüler (weer via Muezzinler) klimt de hele tijd over enkel asfalt. Het is een rustige wandeling, wel weinig spectaculair.

> Vanuit Sütcüler:

... moet je zeker de ruïnes van Adada bezoeken. Er is wel een stuk asfalt bij, maar je loopt ook enkele keren over de oorspronkelijk bewaarde Romeinse weg. Als je vanuit Sütcüler niet via Müezzinler naar Adada wil, loop dan dan 2 km over de asfaltweg richting Eğirdir. Net voor deze weg aan een lange afdaling door bos begint ga je precies op het hoogste punt rechts een gravelweg op. Negeer zijpaden en voor een heuvel ga je aan een T-kruispunt links. Wat later passeer je een bron met daarop het jaartal 1952. Wijk even van de oude weg af door ongeveer 10 meter na de bron rechts achter de bron diagonaal omhoog te lopen over 50 meter. Kijk hier uit naar een primitief ingekrast kruis, wellicht uit de vroegchristelijke periode in één van de grotere rotsen ( hoogte 1038 meter). Terug op de weg loop je verder langs een kerkhof en daal je af over enkele vriendelijke zigzags naar de grote weg waar je terug wit/rood vind bij het binnenkomen van Bogazköy. De hier net beschreven variante heb ik zelf ontdekt en staat niet in het boek. Het laatste stukje voor je het einddoel bereikt is echt uniek: Je komt Adada binnen over een werkelijk schitterende Romeinse wegconstructie (zie de coverfoto van het boek van Kate Clow). Op die Romeinse weg komt echt niemand, alleen de St Paul Trailwandelaar. Wandel na je bezoek vanaf het huis van de bewaker ongeveer 500 meter in dalende richting over asfalt tot aan een kruispunt met een belangrijkere asfaltweg. Hier passeert verkeer naar Sütçüler.

Vanuit het noordelijke eindpunt van de St Paul Trail , Yalvaç, kan je een dolmus nemen naar één van de dorpen eerder op het pad, eventueel gecombineerd met liften, bvb naar Eyüpler. De wandeling terug naar Yalvaç loopt over golvende veldwegen en is makkelijk (behalve als regen de veldwegen omtovert in plakmodderwegen. Over de resten van het aquaduct bereik je dan je einddoel: Antiochië in Pisidia, op 20 minuten van het centrum van Yalvaç.

> In de late lente, zomer en vroege herfst zijn er meer mogelijkheden, met name rond Sütçüler, Eğirdir en Yalvaç.
> Vanuit Eğirdir:

Een andere wandeling van 2 dagen met een tent brengt je vanuit Eğirdir naar Barla. In deze wandeling zit ook nogal afwisseling. Wandelen over een dode spoorlijn, strand, een kleine canyon, hooggebergte (tot 1800 meter), en tot slot afdalen over een uitgesleten dorpspad naar het mooie dorp Barla. Voor transport uit Barla moet je mogelijk wat creatief zijn, maar het zou moeten lukken om terug in Eğirdir te geraken.

Zonder tent kan je een mooie wandeling maken naar de top Sivri Dagi, beloond op 1700 meter met schitterende uitzichten. Zelfde weg terug. Met de tent kan je van Sivri Dagi doortrekken langs een commandokamp naar het Davrazgebergte, daar ergens kamperen en de volgende dag afdalen via het Kasnak Woudpark naar Yukari Gökdere. Als je rond 16 uur aankomt aan het tankstation 2 km na het dorp zou je nog een bus moeten hebben naar ofwel Eğirdir of Sütçüler.

> Van november tot en met april kan je kiezen voor de lagere delen van het pad.
Op enkele punten tussen Aspendos en Beskonak kan je gebruik maken van openbaar vervoer. Eventueel kan je deze wandeltocht van een paar dagen ook combineren met rafting in de lente (april/mei) op de Köprülü. Overnachten kan je in de buurt van Beskonak. Je kan eventueel naar Selge klimmen vanuit Beskonak, er is dolmusverkeer tussen deze plaatsen. Wel even opletten bij de tocht naar Selge want zoals verder vermeld zitten er venijnig steile stukken in, vooral bij het inkomen of verlaten van de canyon. De rotsen nabij Selge zijn prachtig door de vreemde vormen. En in Selge zelf wordt je beloond met een schitterend amfitheater.
Het andere lage deel van de route, van Perge naar Çandir, is niet zo makkelijk in de winter. Probleem is hier de mogelijk hogere waterstand aan de dam, de zgn regulatör van de Aksurivier die je moet oversteken (zie verder bij "etappes"). Bovendien worden de dorpen ten noorden van Akçapinar redelijk slecht bediend door openbaar vervoer.

> Vanuit Yalvaç:

> Op een vorig verslag van mij, over de Lycian Way, kreeg ik nogal vaak dezelfde vraag. Wat zijn de mooiste stukken en wat is makkelijk te combineren met pensionovernachting en openbaar vervoer? Niet iedereen heeft zoveel tijd (of goesting) om de hele wandeling te doen en een stukje wandelen wordt vaak graag gecombineerd met wat strandvakantie. Dit is een poging tot antwoord :
> Welk stuk leuk is hangt in de eerste plaats af van de periode waarin je reist.

Barla half wilde paarden	Bloemenpad afdalend naar Akbas	Kasnak Woudpark, wilde iris	Onderweg naar Dikmen, pad afgezoomd met brembosjes	Yazili canyon , orchideeën

> Een stukje op het pad waar je absoluut wat langer moet blijven stilstaan bij de natuur is het Kasnak Woudpark, zeker als je hier in mei en juni passeert. Kasnak ligt tussen Yukari Gökdere en het Davrazgebergte. Het stuk is afgeschermd van allesvretende geiten- en schapenkuddes. Buiten de hooggelegen eikensoorten waarvoor dit park in de eerste plaats is bedoeld vindt je een prachtige wilde flora. Irissen op de hellingen, kleine rode pioenen in het humus onder eiken, orchisvarianten,enz…. De eiken en ceders hebben hier soms ongelooflijk verwrongen vormen.Er staan ook enkele monumentale dennen aan het boshuis van het Tota Yaylasi Woudpark.

> Eekhoorns en schildpadden kom je geregeld tegen. Op sommige delen zal je verwilderde paarden tegenkomen die een veilige afstand houden van een meter of 50. In de rotsspleten zitten hagedissen die soms een lengte van 40 cm bereiken en vlammende kleuren kunnen hebben van blauw tot oranje over groen. Slangen kom je wellicht ook tegen. Zolang je er niet op trapt is er geen enkel gevaar. Vooral in de omgeving van het park Tota Yaylasi kwam ik er enkele tegen. De exemplaren die ik zag waren ongeveer 70 cm lang en waren grijszwart gekleurd met een wit zigzagpatroon. Teken komen blijkbaar ook in Turkije voor. In het woud van Kuzdere was er eentje aan het parasiteren op mij. Nog minder interessante fauna onderweg zijn de talloze honden. Ze zijn slecht opgevoed gewoonlijk. Stenen gooien houdt de blaffers meestal wel op afstand. In sommige dorpen zijn er helemaal geen honden, maar meestal is het anders. Herders hebben ook vaak een hond bij, met name in de buurt van Davraz moet je nogal wat veekralen voorbij die allen door honden worden bewaakt. Nog in het Davrazgebergte zag ik één maal grote sporen in de sneeuw die (denk ik) van een grote katachtige soort waren, of was het misschien van een beer?

> Op het traject van Çaltepe naar Selge kom je door het dorpje Kestanelik. Er zijn daar prachtige exemplaren van enorme tamme kastanjes. Kijk hier ook uit naar een kastanjelaar met een groot aantal aftakkingen vanaf de grond die erg veel plaats inneemt. Het Kuzdere Woudpark is gedeeltelijk afgebrand in 2004. Het betreft een passage van ongeveer 1 uur langs het pad. Momenteel stelt de doortocht geen probleem, mogelijk is dat in de toekomst wel het geval als dode bomen beginnen om te vallen of opgeruimd worden.
> Een ander mooi stukje met een totaal andere natuur ligt tussen Akbas en Karabük. De afdaling liep door een bos vol met in bloei staande roze rhododendrons (?) en talloze roodbruin gekleurde basten van aardbeibomen.
> Op de hogere delen wandel je soms tussen krokusjes en andere kleine alpijnse bloemetjes die hier zo hoog een korte levensduur hebben. De langere route tussen de berg Barla en het dorp Barla die in het boek wordt beschreven is niet zo bijzonder. Die omweg wordt aangeraden omwille van de lenteflora, maar vond ik weinig spectaculair.
> Tijdens de moeilijke tocht van Çandir naar Sütçüler kom je in het donkere dennenbos in mei nogal wat orchideeën tegen die hier blijkbaar goed gedijen. Ook op andere plaatsen kom je geregeld orchideeën tegen met soms relatief grote bloemen.
> Tulpen ben ik op het pad niet tegengekomen, maar misschien had ik geen geluk. Ze kunnen voorkomen op hoogtes boven 1500 meter.
> Algemeen had ik toch iets meer verwacht van de lenteflora, dat het toch iets tegenviel had misschien wat te maken met de vele allesvretende geiten onderweg. Er zijn wellicht spectaculairdere gebieden voor de flora in Turkije, met name het Kaçkargebergte.

> Ook een uitstekend communicatiemiddel is de kaart die bij de reisgids hoort. Je kan er niet alleen mee uitleggen van waar je komt en naar waar je gaat ,maar de Turken zijn ook benieuwd om al de dorpen in hun buurt op een kaart te zien liggen en willen dan die namen één voor één uitspreken.

> Wanneer je door afgelegen gebieden loopt kom je vaak onderweg enkel af en toe een herder tegen met zijn kudde geiten. Een kort gesprekje aanknopen is altijd de moeite waard. Als je in zo’n gebied iets voor hebt zijn zij de enigen die in eerste instantie hulp kunnen bieden. Er is meestal niemand anders in de buurt. Zelfs op de grotere hoogtes en in de meest afgelegen stukken dwalen vaak herders rond.

> Het gebeurde wel eens dat ik in een theehuis een Turk tegenkwam die in Europa werkte. Die mannen gaan er dan prat op om hun Duits of Frans te demonstreren in het bijzijn van hun dorpsgenoten. Ze zijn er dan bovendien erg fier op dat ze nu eens hun dorp kunnen tonen aan een Europeaan. Meestal spreekt echter niemand in het dorp iets anders dan Turks. Enkele malen moest ik ook kennismaken met de lokale notabelen, zoals de burgemeester en de politieofficier.
> De vriendschap en gastvrijheid die de rurale bevolking betoont is soms op het ontroerende af ontwapenend. Dat zal nog wel enkele jaren zo blijven, waarna langzaam gewenning zal ontstaan tegenover St Paul Trailwandelaars. Ik kan maar niet genoeg benadrukken hoe zeer het de moeite loont wat Turks te leren.

> Begroetingen : goeiemorgen, goedenavond,hallo en meer formeel God zij met U (salaamaleikum) en antwoord En God zij ook met U (‘m waleikum a salaam). Afscheid kan je nemen met de term Alaha-uishmarladuk, waarbij je steevast güle güle (goede reis) wordt toegewenst. Bij begroetingen is het in de Turkse cultuur gewoon om handen te schudden tussen mannen, bij het aankomen en na intensief contact ook bij het weggaan. Nog een keer wuiven op afstand hoort daar ook bij. Bij langere contacten en vriendschappen omhels je als man ook elkaar bij het afscheid nemen op linker- en rechterwang. Lichamelijk contact vermijd je als man met een Turkse vrouw, ook een hand geven hoort daar niet bij, tenzij het contact erg vriendschappelijk is geworden of in de weinige gevallen dat de vrouw erg “verwesterd “ is.
> Leer de telwoorden.
> Shoppingtermen zoals brood, water, sigaretten, kaas, winkel, thee, suiker …
> Vragende woorden zoals waar, hoeveel,wanneer.
> Tijdgerelateerde termen : Vandaag,morgen,gisteren, uur, hoe laat.
> Ja, nee, ik weet het niet,een beetje, zus en zo ( een grappig woord in het Turks dat je te pas en te onpas kan gebruiken en nogal eens een lach op de lippen brengt : Swoile Boile)

> Termen die met het pad te maken hebben : Pad, weg, kilometer, uur, hoogte, water, dorp ,berg, asfalt.
> Met 100 à 200 woorden kom je al een stuk weg. Zinnen kunnen vormen is natuurlijk ideaal, zelf kwam ik niet verder dan woorden aan elkaar hangen en dat verstaan Turken wel. Zet een lach op je lippen en hou een vriendelijke en expressieve toon aan, het vult voor een stuk het gebrek aan verbale communicatie op en wordt geapprecieerd. Wat trekkingtermen vind je terug in het boek van Kate Clow, aanvullend kan je de woordenlijstjes instuderen uit andere reisgidsen.
> De mensen onderweg waren erg nieuwsgierig en vuren nogal wat vragen op je af. De meest voorkomende vragen waren. Waar kom je vandaan? Naar waar ga je? Wat doe je hier? Vanwaar kom je vandaag? Hoe heet je? Ben je alleen? Waar ga je slapen? Heb je honger?Welke taal spreek je?Ben je getrouwd? Welke job heb je?Hoe zwaar weegt je rugzak? Wat zit daar allemaal in die rugzak?
> Als buitenlander ben je nogal eens het onderwerp van studie als je bvb een theehuis binnenloopt. Een beetje animatie kan altijd op veel belangstelling rekenen. Een ordinair ding zoals mijn telescopische wandelstok was keer op keer een succesnummer, zeker als de uitschuifbaarheid van de stok wordt gedemonstreerd. Ook mijn GPS trok steeds veel aandacht. De mensen onderweg hadden daar nog nooit van gehoord en keer op keer moest ik weerleggen dat het geen telefoon was.
> Dat je al die afstanden te voet aflegt en dan nog met een rugzak, wel in feite moet je daar zot voor zijn. Dat denkt de gemiddelde Turk over een trekker op de Saint Paul Trail.
> Als je met meerderen wandelt maak er dan in het bijzijn van dorpsbewoners geen onderonsje van in het Vlaams. Ik kreeg ook nogal wat afwijzende reacties van Turken omdat ik alleen onderweg was. Na een tijdje had ik door dat dit vooral met bezorgdheid te maken had, wat als je een dokter nodig hebt, wat als je verloren loopt, waar ga je zo alleen de nacht doorbrengen?
> Bij het naderen van een dorp trok ik vaak een lange broek over mijn trekkingshort. Een korte broek wordt gerelateerd met sportmannen, met name voetballers. Als het te warm is om lang te dragen is het in Turkije beter te zeggen dat je een sportman bent dan te zeggen dat het wat warm is of dat dat nu eenmaal tot je trekkinguitrusting hoort (in sommige andere landen kom je met het excuus “sportman” ook beter weg merkte ik op vroegere reizen). Enkele malen werd ik ook uitgenodigd in een familie, ondermeer om er de nacht door te brengen. In zo’n geval draag je uiteraard zeker een lange broek. Bij het slapen gaan hou je je klederen aan en ga je niet strippen.

> Update jun10 Els Breedstraet: "Over het algemeen was ik onder de indruk van de vriendelijkheid en gastvrijheid. Verscheidene malen werd ik uitgenodigd voor thee of een maaltijd (en probeer niet weg te gaan zonder je bord leeg te eten!) of kreeg ik een pak fruit en groenten toegestopt. Zelf gaf ik snoepjes terug en dat werd oprecht geapprecieerd. Speciaal voor deze tocht komt - behalve een GPS om het pad te vinden - dus ook een zak Belgische snoepjes zeker van pas. Als jonge vrouw wandelde ik in T-shirt zonder mouwen en in korte broek. De meeste mensen leken zich daaraan niet te storen maar als ik wat langer in een dorp bleef of uitgenodigd werd trok ik een lange broek en een shirt met lange mouwen aan."

> Leer wat Turks ! Verwacht niet dat de mensen die je onderweg ontmoet een andere taal spreken dan het Turks. Op de Lycian Way trek je misschien je plan in andere talen, op de Saint Paul Trail is dit zeker niet het geval. De Saint Paul Trail trekt door een gebied waar men amper of nog nooit met buitenlanders heeft gesproken. Aangezien ik de eerste was na de markeerders om dit pad te lopen, kon ik op nogal wat nieuwsgierigheid rekenen. Wat kunnen praten met de mensen in het Turks maakt een wereld van verschil en is een elementaire vorm van beleefdheid. Hoewel je je uiteraard altijd kan verstoppen achter het excuus dat je een toerist bent en door je tijdelijk verblijf in het land het niet de moeite loont wat Turks te spreken, mis je hierdoor de helft van het plezier. Op geen enkele andere reis heb ik er zoveel aan gehad wat vreemde woorden in te studeren. Ik ga hier geen miniwoordenboek schrijven, maar ik vermeld wel even wat je zoal kan leren om een basiscommunicatie te voeren in Turkije.

> Als je een stuk St Paul Trail wil lopen in volle zomer (juli-september) kies dan voor de gebieden ten noorden van Sütçüler of Selge omwille van de hitte.
> Zelfs eind mei lag er nog sneeuw in de buurt van Davraz, maar het stelde geen problemen. Hier wandelen voor mei kan dus wel een probleem zijn, zeker als je ook de pieken Davraz of Barla wil beklimmen. Ik heb die toppen van ongeveer 2700 meter niet beklommen, de Saint Paul Trail loopt er ook niet over, maar in het boek wordt deze optie wel beschreven.
> Bij nat weer kan het ellendig wandelen zijn op de Saint Paul Trail. Op rotsige paden kan het dan erg glad worden en op aarden wegen is de bodem vaak van een substantie die erg kleverig wordt aan de schoenen, waardoor je pakken modder meesleurt. De laatste dagen van de Trail ,voor je de stad Yalvaç bereikt, lopen over zulke veldwegen die erg modderig worden dan. Gelukkig had ik hier droog weer maar ik kan mij goed voorstellen dat bij nat weer dit vervelend wandelen moet zijn door de kleverige modder. Wel is het zo dat na regen de paden vrij snel opdrogen en geen dagen nat blijven.

> In mei kan het af en toe stevig onweren zoals ik zelf een paar maal mocht ondervinden. Het kan dan hard regenen en ik heb zelfs een paar maal hagel over mij gekregen. In bergachtig gebied in Turkije (net zoals dat typisch is voor bijna elk bergklimaat) kan het weer sneller omslaan. Ik heb meegemaakt dat het weer overging van zonnig en blauwe lucht naar zwaarbewolkt en onweer in minder dan een uur. Meestal gaat regen hier ook gepaard met donder en bliksem. Opgelet als je hoge passen of bergtoppen nadert bij het uitbreken van een onweer of wanneer je over grote ova’s (hoogvlaktes) of uitgestrekte yayla’s (zomerweides) loopt. Eén keer had ik bijna prijs toen uit een donderloze hemel plots een krachtige bliksem naar beneden sloeg op een 50 meter van mij. Geschrokken heb ik toen mijn telescopische metalen wandelstok even weggesmeten en neergehurkt waarna ik toch voor de regen onder een boom ben gaan schuilen. Op een keer kon ik net op tijd een dorpje bereiken. Het onweer was zo lang en hevig dat me aangeboden werd bij een familie te blijven slapen, waar ik dankbaar van gebruik maakte.

Haskizilören (Ören). In Beskonak kan je wel afkoelen met een zwempartij of raftingtrip. Daartegenover staat dat deze delen wellicht ook ’s winters best aangenaam kunnen zijn om te wandelen doordat de invloed van het zeeklimaat speelt. Vlakbij zee worden deze temperaturen mogelijk iets getemperd als er een zeebries staat, maar ik denk dat het toch wel te warm is om te wandelen in de zomermaanden.

> Meer noordelijk op het pad begin je de invloed van een continentaal klimaat pas echt te voelen op het traject vanuit Perge vanaf Sutcüler richting noorden en op het traject vanuit Aspendos ten noorden van Çaltepe. ‘s Avonds kon het in mei zelfs wat frisjes worden waarbij een lichte pul van pas kan komen. Alles heeft natuurlijk ook met de hoogte te maken. Ten noorden van Sütçüler enerzijds en Çaltepe anderzijds loopt het pad meestal over hoogtes die variëren tussen 900 en 1700 meter. Tegen de morgen aan kon de temperatuur in mei dalen tot 5° ,de lichtste slaapzak is misschien net iets te fris dan. Eens de zon opkomt loopt de temperatuur door de zuivere lucht snel op tot een 18 à 25°,warm en prettig wandelweer dus. Zonlichturen in Turkije in mei liepen ruwweg van 6 uur tot 20 uur Turkse tijd (=Vlaamse tijd + 1). Aan het meer van Eğirdir kan het in mei af en toe nog flink fris zijn, er staat daar al eens een flinke noordenwind over het meer.

> De St Paul Trail loopt zowel vanuit Perge als vanuit Aspendos door een gebied dat nog sterk onder invloed staat van de nabijgelegen Middellandse Zee, een zeeklimaat dus. De temperaturen zijn hier dan ook meestal een stuk hoger dan meer noordelijk. Begin juni vond ik het echt te warm om met een rugzak rond te lopen. De temperatuur kan al boven 30 graden uitkomen en dan rond zeulen met een rugzak en eventueel hier en daar wat klimmen, dat alles doet je zweten als een paard en zuigt je energie zo weg.

> De periode juni- september lijkt me dan ook eerder ongeschikt om dan langere stukken van het lagere deel van het pad te doen, met name tussen Aspendos en Beskonak en van Perge tot ruwweg

> In het zog van de markeerders liep ook een Zwitserse GPS-liefhebber mee. Deze man heeft maar liefst 800 wegpunten gemarkeerd. Belangrijk is dat elk waterpunt en elke winkel een GPS markering meekregen. Ik had zelf ook een GPS mee, de eerste keer op een trekking, en het was op deze tocht een prima hulpmiddel. De wegpunten zijn voorlopig nog niet automatisch te downloaden van de website, maar dat komt wellicht nog. Ze staan met coördinaten en hoogteligging in het boek. Je moet ze dus manueel ingeven. Ik vond het overbodig om die honderden wegpunten in te geven. Ik gebruikte enkel de belangrijkste, waar ik water kon vinden, de vogelvluchtafstand naar het volgende dorp, locatie van een winkel enz… Vaak bracht ik ook extra wegpunten in als ik het pad even kwijt was. Niet altijd is je aandacht gericht op de tekens…
> De GPS was in dit geval een garantie om niet verloren te lopen. Ik had een kleine Garmin Geko 201. Zo’n ding vreet wel batterijen. Gelukkig verkopen zelfs de kleinste dorpswinkeltjes batterijen (pil in het Turks), zowel AA als AAA batterijen. De kwaliteit van de lokale batterijen is niet altijd even goed. Er zijn merken bij die zeer snel opgebruikt zijn. Constant met de GPS aan lopen lijkt me dus overbodig en vraagt veel batterijen. Ik diepte de GPS enkel op als het echt nodig of nuttig was. Op een maand heeft ie ongeveer 16 AAA’s verbruikt.
Update jun 10: Voor de laatste evoluties in GPS-gebruik bij de SPT: Zie het forum op de officiële website van het SPT. Els Breedstraet meldde ons dat - ondanks de hernieuwde padmarkering in 2010 - er af en toe een teken kan mankeren op een cruciaal punt, waardoor een GPS voor de nodige backup kan zorgen en essentieel blijft.

> In principe vind je elke 100 meter een teken, dit is voornamelijk het geval als je over langere afstand over een bredere weg loopt. Meestal is de frequentie van de aangebrachte tekens veel groter. De markering vond ik vaak het beste op de meest afgelegen delen van het pad. Soms is de markering om de 5 meter. De markering is uitstekend, beter dan op de Lycian Way, maar daar is in de lente van 2004 opnieuw gemarkeerd en het is mogelijk beter nu.
> De markering van de St Paul Trail dateert van de herfst van 2003. Na een oproep via internet hebben zich een aantal vrijwilligers aangemeld om dit titanenwerk te realiseren. Het resultaat is fantastisch en ik heb een enorme bewondering voor die vrijwilligers die met stalen borstels, verfpotten en verfborstels rond sleurden. Het lijkt allemaal zo evident, maar het moet soms een hele onderneming zijn geweest. Om bvb goed boormateriaal te vinden voor het bevestigen van de stalen veiligheidskabels werd over de luidsprekers van een dorpsminaret een oproep gedaan tot de dorpsbewoners. Vervolgens werd het materiaal te samen met een batterij naar die onherbergzame plekken gesleurd. Update jun 10. Padmarkering werd vernieuwd in de lente van 2010.
> 3 jonge Israëli’s die ik tegen kwam op het pad vonden dan weer dat de markering helemaal niet geweldig was. "In Israël is het allemaal veel beter". Meningen verschillen.
> Bij voorkeur wordt op rotsen gemarkeerd, soms ook op bomen, afhankelijk van het soort terrein. In dorpen wordt meestal op houten elektriciteitspalen geverfd.
> De markering is afwezig op historische of archeologische sites. Het is dan soms even zoeken waar de draad weer op te pikken. Met name rond Adada kan dat wel problemen geven. Er is een stuk waar de markering wat minder is, doordat er (denk ik) slechte verf is gebruikt. De tekens zijn er daar wel maar ze vallen niet op. Het gaat hier over een deel van het traject 2.9 van Kasimlar naar Adada, meer bepaald daar waar er over langere tijd een ondergrondse waterpijp wordt gevolgd en ook op de passage door het Woudpark Tota Yaylasi. Een ander stuk waar de markering slecht en onvoldoende is loopt van Aspendos naar Akbas. Gedeeltelijk is het probleem hier veroorzaakt door het afbranden en volledig wegmaaien van een bos, maar ook op andere delen van dit traject is de markering onbestaande of onvoldoende in frequentie. De enige oplossing is voorlopig om op dit stuk per GPS van wegpunt naar wegpunt te stappen in afwachting van hermarkering, hoewel het stekelige struikgewas voor behoorlijke hinder kan zorgen. Ik denk dat Kate deze problemen kent en mogelijk wordt hier nog verbetering aan gebracht. Voor zij die de St Paul Trail aanvangen in Aspendos is dit mogelijk een doorbijter. Laat je er niet door afschrikken, de rest van de markering is veel beter.
> Overbegrazing kan na verloop van tijd hier en daar aanleiding geven tot verdwenen signalisatie.
> Op een afgelegen stuk op een uur van Yeniköy waren een 20-tal tekens over een afstand van ongeveer 600 meter moedwillig verwijderd. Van wegpunt 2963 tot 2964. Stenen met markering waren omgedraaid, mos of stenen overgelegd, kapotgeslagen of van een boom gekrast. Ik heb over die afstand alles afgespeurd en de meeste tekens terug zichtbaar kunnen maken. Tenzij dat kwaadwillige werk zich herhaalt zou de route weer vlot te volgen moeten zijn.
> In het boek wordt een redelijk gedetailleerde beschrijving gegeven van het padverloop, telkens met tussentijden en wegpunten. Mijn ervaring leert dat die tussentijden vaak niet kloppen. Als je de totalen van die tussentijden optelt dan zit je op sommige trajecten ook met behoorlijke verschillen als die totalen vergelijkt worden met de totaaltijd die Kate vermeldt bij elke dagtraject. Die grote totalen die worden opgegeven bij de subtitels lijken mij betrouwbaarder en Kate heeft me ook gezegd dat je beter op die totaaltijd afgaat.
> Meestal stapte ik iets sneller dan de opgegeven tijden. Op brede (gemakkelijke wegen) vond ik dan weer dat de staptijd soms wat te optimistisch was berekend. Niet dat ik zo sportief ben maar het feit dat ik alleen wandelde maakt misschien dat je sneller stapt dan met 2 of in groep.

Standaardmarkering (wit/rood)	Richtingverandering	Belangrijke padverandering	Verkeerd pad
Dit teken is soms vertikaal aangebracht of soms zelfs gedraaid, daarmee ook vaak de richting aanwijzend van het verdere padverloop	Aangebracht in boogvorm of in een hoekvorm. Het pad neemt een zijweg,verandert van richting of draait in de richting van het aangebrachte teken.	Wordt zelden gebruikt maar dient vooral om de aandacht te trekken. Bvb wanneer een brede weg wordt verlaten voor een smal paadje.

> De markering is op het Franse Grande Randonnée-systeem gebaseerd. Wit/rode streepjes dus, met varianten.

> De meeste paden zijn graad 2 en graad 5. Deze wandelweg is een aaneenrijging van oude dorpspaden (kaldirim), oude Romeinse wegen (soms nog geplaveid), pistes, veldwegen,middeleeuwse half vergane handelswegen, soms een stuk asfalt, veel geitenpaden en vaak ook gewoon over geen pad.
> Er zijn enkele stukken bij die ik niet zou omschrijven als gevaarlijk maar waar voorzichtigheid zeker is geboden. Het gaat hier in het bijzonder over de hoge route boven de Yazili Canyon (tussen Çandir en Sütçüler), de canyon voor je Sipahiler bereikt, de afdaling van Selge naar de Köprülü-canyon en de afdaling van Cimenova naar Kuzdere. Deze moeilijke passages worden uitgebreider behandeld in de etappebeschrijvingen verder. Ook over de beruchte oversteek van de "regulatör" en de oversteek van het meer van Eğirdir lees je meer in de etappebeschrijvingen.
> Laat je niet afschrikken door deze moeilijke doortochten. Het gaat telkens over korte passages en ook ik ben geen bergbeklimmer of superman.

Graad 1	Graad 2	Graad 3	Graad 4	Graad 5	Graad 6

Graad 1	Niet bestaand pad of amper zichtbaar.
Graad 2	Zichtbaar pad, weinig gebruikt, vaak door geiten.
Graad 3	Duidelijk zichtbaar en gebruikt pad.Oa kaldirim (dorpspad).
Graad 4	Een breed pad.
Graad 5	Vaak “tractortrack”,vergelijkbaar met veldweg.Onverhard of piste.
Graad 6	Goede piste of asfaltweg.

> De ondergrond van de paden is meestal erg rotsig. Goed schoeisel is dus een noodzaak. Ik had het lot een beetje uitgedaagd. Gewoonlijk loop ik op dure schoenen à la Meindl. Deze keer heb ik de ander kant van de markt eens getest. In de Lidl had ik trekkingschoenen gekocht van € 10 (niet per schoen maar per paar). Al vlug merkte ik dat de zool veel te dun was en scherpe rotsen te makkelijk te voelen waren. Brol dus, nooit meer Lidl-schoenen! Na 6 dagen gebeurde het dan : Ik zat door de zool ! Nog 2 dagen later kwam ik in Eğirdir aan. Volgens de gids is hier een outdoorwinkeltje (het enige onderweg). Op zoek naar nieuwe schoenen kon men me in dat winkeltje welgeteld één paar schoenen aanbieden en dat was dan nog de verkeerde maat. Ik ben dus wat gaan rond schuimen in de bazaar van Eğirdir en kocht er uiteindelijk een soort verstevigde sportschoenen met iets verhoogde schacht. Die hebben het tot het einde van de rit volgehouden, 20 dagen dus.
> Een geschikte schoen voor dit pad heeft dus een stevige zool nodig die niet snel afslijt en met een diep ingesneden profiel, iets à la Vibram. Dat ingesneden profiel is nodig omdat het pad enkele malen vrij steil stijgt of daalt of over gladde rotsen loopt, waardoor uitschuifgevaar bestaat. Ook een verhoogde schacht is nodig omdat alle rotsen en keien anders makkelijker aanleiding kunnen geven tot een verzwikte voet of erger. Schoenen met erg hoge schachten die gebruikt worden door alpinisten of voor zware bergtochten zijn nu ook weer niet nodig maar met een gewone sportschoen wordt het gevaar toch een beetje uitgedaagd, zeker als je ook nog wat bagage meesleurt.

> Kate deelt de aard van de paden in in graden:

> In feite is het een verdoken vorm van toeristentax, maar bij aankomst in Turkije moet je als Belg een visum kopen, € 10.

De boekingsmodules via internet gaven dure prijzen als resultaat. Ze verkopen liever een vliegtuigstoel met verblijfspakket inbegrepen dan de vliegtuigstoel alleen. De prijzen vielen tegen.
> Zelf heb ik geboekt via de Nederlands-Turkse operator Corendon. Hun internetmodule biedt een redelijk gespreide keuze aan vertrekken en de prijzen kunnen drastisch dalen naargelang het aantal open plaatsen. Corendon vliegt meestal met FlyAir of met eigen toestellen en zoals ik verwachtte veranderen de vertrekuren van hun vluchten regelmatig. Zowel voor vertrek als terugkomst veranderde de vertrektijd met enkele uren. Herbevestigen 1 of 2 dagen voor je terugvliegt is dan ook aangeraden. Ik boekte via de website van Corendon en betaalde € 197 met taxen inbegrepen.
> Vervoer van en naar de luchthaven is niet zo goed geregeld. Je kan natuurlijk een taxi nemen (ongeveer 25 TL (€ 14) enkele reis. Er zijn geen lijnbussen tenzij je enkele km te voet wandelt naar de snelweg Antalya-Adana. Ongeveer 8 keer in 24 uren rijdt er een bus van grondafhandelaar Havas naar en van de luchthaven. Het schema is afgesteld op de vluchten van Turkish Airlines. Hun timetable hangt uit aan het kantoor van Turkish Airlines in Antalya en de bus vertrekt van daar in de buurt (7,5 TL (4 €)). Dat kantoor is tijdelijk verhuisd en ligt ongeveer 100 meer verder weg van het centrum dan aangeduid op het stadsplannetje van Lonely Planet Turkey.
> Het was al na middernacht toen ik uiteindelijk in Antalya aankwam vanuit Zaventem. Aangezien ik niet echt in Antalya moest zijn en aangezien de startplaats van de St Paul Trail , Perge, slechts een 7 km van de luchthaven lag besloot ik niet naar Antalya te gaan. Om een uur of 4 ’s morgens ben ik langs de snelweg naar Perge gewandeld. Een lelijke wandeling, maar niet te druk op dat uur en meteen kon ik aan het pad beginnen . Update jun10 Els Breedstraet: "Ik nam een taxi van Analya luchthaven naar Aksa (22 TL). Je kan dit stuk wandelen maar ik ben blij dat ik het niet deed, het is oninteressant en gevaarlijk."

> De gateway voor de Saint Paul Trail is de luchthaven van Antalya.

> De meest flexibele maatschappij om naar Turkije te vliegen is Turkish Airlines (TK). Je kan elke morgen vertrekken en terugvliegen. Veranderingen in data zijn mogelijk mits betaling van een supplement. De verbinding is niet rechtstreeks maar via Istanbul waar moet worden overgestapt. De prijs in mei ligt rond € 350 H & T voor de goedkoopste tarieven.
> Andere mogelijkheid zijn de vluchten van de Belgische touroperators TUI en Thomas Cook-Neckermann.

> In vergelijking met de Lycian Way is het niet zo makkelijk om op de St Paul Trail geïsoleerde stukken van het pad te lopen zonder tent. Op de Lycian Way zijn veel meer stukken te combineren met pension of hotel.
> Voor zij die liever met een gids wandelen of een gestructureerd programma willen volgen zijn er enkele kleine touroperators die trajecten op de St Paul Trail aanbieden (of zullen aanbieden), gecombineerd eventueel met autovervoer van de touroperator, zodat ook meer geïsoleerde delen van het pad kunnen worden gedaan zonder veel bagage te moeten meesleuren. Zeker zou ik hier Middle Earth Travel willen vermelden.
Verscheidene gidsen van Middle Earth hebben actief meegeholpen met de realisatie van de St Paul Trail en ze gaan vrij ver met het op maat maken van een programma naar de wensen van hun klanten.

Startpagina > Wandelen > St Paul Trail > Voorbereiding / Voorzieningen / Onderweg / Etappes

Ervaringen en update Rita Vinck (okt 05), Rita begeleidde een groep 18 kinderen in aug 05: 'We waren heel enthousiast over deze tocht, veel afwisseling, veel zwemgelegenheid (vooral belangrijk voor de kinderen) en hadden ook een heel goede kok, Erdinc, die ons de hele tocht van voeding heeft voorzien.
Hieronder enkele bemerkingen die misschien toch interessant zijn voor andere bezoekers van de tocht.
- slapen zonder tent kan, maar het klimaat is er toch vochtig, zodat de slaapzakken elke morgen nat zijn.
- muggen, we hebben er vele gezien en sommige kinderen hadden enorm veel steken. We hadden zo'n product gekocht in de AS Adventure (Deet genoemd), maar zelfs dat product hielp niet tegen de muggen.
- markeringen op de tocht zijn op sommige plaatsen totaal uitgewist, ofwel worden er stenen op de markeringen gelegd, ofwel werden de markeringen totaal weggeschrobt. Op sommige plaatsen werd de doorgang helemaal versperd door takken en bomen die aan elkaar getimmerd waren en een soort hek vormden (pad naar Selge). Hieruit kunnen we dan toch besluiten dat niet alle bewoners echt opgezet zijn met dit initiatief
- indien je de weg vraagt zijn er zelfs mensen die je gewoonweg helemaal de verkeerde kant uitsturen.
- over het algemeen was de bevolking heel vriendelijk en heel gastvrij.
- om een bepaald moment is het pad helemaal zoek, ze zijn daar momenteel een weg aan het aanleggen, wat maakt dat de markeringen helemaal verdwenen zijn.
- misschien toch iets heel belangrijk: wat betreft het drinken van water op de tocht. Vermits we met een redelijk grote groep waren was het onmogelijk om het water te blijven filteren (nam veel te veel tijd in beslag). Vanaf dag 2 kozen we dan maar om het water te drinken, we hebben dus overal water gedronken van de bronnen. En wonder, er is niemand ziek geweest van dat water, dus eigenlijk hoef je het water niet te zuiveren. Misschien toch een mooie tip.'
Ervaringen en update Kris Dombrecht (jan 2007 - 2007), Kris ging met 3 ervaren wandelmaten in sep/okt 05: 'Het eerste deel hebben we eind september 2005 (27/09--> 05/10) gedaan, vertrekkende vanaf de regulator om vervolgens in Sütcüler een binnenweg te nemen (lift)
naar Cimenova waar we terug de draad oppikten om te eindigen in Beskonak.
Dit over een tijdspanne van 7 effektieve wandeldagen.

Het is voor ons ( 4 mannen van om de 40 met een rijkelijk wandelverleden) één van de eerste keren dat we merkten dat de wandeltijden vermeld in uw verslag en dat van Kate Clow ook de effektieve uren waren. Onze positieve ervaringen:

- Hoe dieper het binnenland , hoe vriendelijker de mensen.
- Zeker een low budget trektocht te noemen.
- meer dan afwisselende natuur
- Voldoende bevoorrading onderweg indien je een beetje handig bent in aankoppkeuze.
- overnachten onder de blote hemel is hier een zaligheid.
opgelet voor:
- regelmatig zijn er door wegenwerken/ bosbouw/ etc vele merkpunten verdwenen.
Ook de enkele mooie St Pauls Trail wegwijzers zijn vernield .GPS is een hebbeding tijdens de tocht.
( wij gebruikten een Garmin Etrex- venture.)
- In september waren er stukken met weinig mogelijkheden om drinkwater te vinden (droge bronnen,vervuild water)'