Startpagina > Wandelen > GR570
>Deze eerste etappe van de 115 km lange wandelroute 'Pays des 3 frontières à pied' speelt zich af op Belgische bodem. Start op de Frans-Belgische grens bij een afgelegen grenshuis, Le Chalet. De eerste kilometers lopen volledig door een stevige brok bos, waarna je afdaalt door het oude ijzermijndorp Musson. De wandeltocht vervolgt dan tussen sterk golvende weiden en door kleinere stroken bos.
> Bijna onopgemerkt wandel je zo van de Gaume het Arelerland in na het dorp Battincourt. Met de aankomst in Messancy zit je midden in het economisch boomend centrum van het land van 3 grenzen, maar daar merk je weinig van. GR570 leidt je over onopvallende groene paden tot in dit grensdorp na 22 km.
> GR570 is als een lang circuit ontworpen. Je hoeft dus niet 'Le Chalet' als startpunt te nemen. Le Chalet ligt helemaal niet in het centrum van Longwy maar helemaal op de landsgrens. Le Chalet ligt dus erg afgelegen en de meest nabijgelegen busstop ligt tussen Longwy en Mont-St-Martin, op zowat 2 km.
> Om Le Chalet (op de Fr-B grens) te bereiken vanuit het centrum van de bovenstad van Longwy (Place de Darche) kan je SEMITUL-bus A nemen richting Mont-St-Martin en je laten droppen aan de halte 'Les Genêts'. Daar wandel je dan, met een moderne kerk aan je linkerkant, een wijkstraat in, de Avenue du Bois. Zoals de straatnaam doet vermoeden kom je na een tijd uit bij bos, gelegen aan een samenloop van wijkwegen. Wandel hier rechts langs de bosrand tot je verderop over een brug een drukke expresweg kruist. Aan de andere kant dan dadelijk links over een asfaltstreepje dat naar een verlaten dancing op de rand van het grote Bois Haut loopt. Bij de dancing kom je op de Frans-Belgische grens. Even links en voor jou ligt Le Chalet met een infobord over GR570. Je kan ook vanaf de Place de Darche te voet tot Le Chalet wandelen. Reken dan op iets meer dan een uur wandeltijd. Neem in dit geval aan de Place de Darche de Rue Mercy in de richting Mont-St-Martin. De brede Avenue de la Paix volg je dan naar links tot je 1 km verder langs de bushalte Genêts passeert. Zie beschrijving verder hierboven.
> Het kortst bijgelegen dorp aan de Waalse kant van de grens is Halanzy. Vanuit dit dorp is er een vlotte aanlooproute van 4 km.
> Om Longwy (Fr) te bereiken per trein reis je via Aubange (B) en Rodange (Lux), een nogal ingewikkelde en dure oplossing. Beter is het om in Aubange-station bij de overweg TEC-bus 751 op een werkdag te nemen die je rechtstreeks dropt aan de Place Darche in de bovenstad van Longwy. Aubange dan weer is bereikbaar vanuit Virton met een regelmatige TEC-bus 16 of per trein. Aubange is ook met Luik verbonden via expresbus 1011. Eindpunt van deze etappe, Messancy, is vlot verbonden met dezelfde bus 16 (halte Maison Communale) in 7 minuten vanuit Aubange (Rotonde). Bus 16 passeert ook langs Halanzy en Musson.
> Bevoorrading langs de route vind je enkel te Messancy. Stockeer dus best vooraf als je de tocht in Le Chalet begint. Café in Musson en Messancy.
> Overnachtingsmogelijkheid. Geen campings in de verste verte. Longwy (verscheidene hotels). Contacteer beter de toeristische diensten van Aubange of Longwy.
> Het traject van GR570 valt tijdens deze etappe enkele malen te samen met dat van de Gaume Buissonnière (zie elders op Trekkings.be), gemarkeerd met witblauwe bordjes.
Longwy - Le Chalet - Messancy / Messancy - Lasauvage / Lasauvage - Cutry / Cutry - Le Chalet / * Variante * Petange - Lasauvage
> Messancy (in het Letzebuergesch ‘Miezeg’) is een gemeente die uit 11 dorpen bestaat en in totaal zowat 7500 inwoners telt. Onderweg over GR570 zullen we enkel door Messancy zelf wandelen. Ook het dorp Guerlange dat we op de volgende etappe zullen passeren behoorde van oudsher tot Messancy. Bij de fusies van 1977 werd Guerlange echter los gekoppeld van Messancy en bij Aubange gevoegd.
> Het gemeentehuis waarlangs we net passeerden is oorspronkelijk een kasteel, gebouwd in 1896 in opdracht van notaris Tesch. De stijl is eclectisch. In 1970 werd het aangekocht door de gemeente die er vanaf 1972 haar intrek nam. Dwars door Messancy loopt een beek, de Ruisseau de Messancy, die nabij Athus in de Chiers uitmondt.
> Van oudsher genoten de inwoners van Messancy van burgerlijke vrijheden, hen toegekend door de wet Beaumont in de 13de eeuw. Met een paar honderd inwoners was Messancy een belangrijke nederzetting, vergeleken met de talloze kleinere gehuchten in de streek. In de 17de eeuw werd een absoluut dieptepunt bereikt toen oorlogen, plunderingen en vooral een pestepidemie (1636) bijna geheel Messancy uitroeide. Eind 18de eeuw was Messancy dan weer een welvarend dorp, met zowat 3 à 400 inwoners. Halfweg de 19de eeuw was het weer armoe troef in de hele streek, evenals in een groot deel van het huidige Groothertogdom Luxemburg. Met duizenden ontvluchtten de Luxemburgers hun land en namen de boot om definitief te emigreren naar de Verenigde Staten. Alleen al uit het dorp Messancy emigreerden bijna 100 inwoners. In diezelfde periode stierven in Messancy ook een honderdtal inwoners aan cholera. Er kwam daarna weer wat welstand met de bloeiende zware metaalnijverheid in de regio.
> Een nieuwe GR. Benieuwd hoe het gaat lopen, er hangt altijd wat gezonde spanning in de lucht bij een nieuwe tocht. Hoewel, het eerste stukje ken ik in feite al wat, want het loopt kort samen met de 225 km lange Gaume Buissonnière. Ik heb er alvast veel zin in. TEC-bus 167A van Messancy naar Aubange kwam er precies op tijd aan. 7 minuten later stond ik op het kruispunt in Aubange-centrum. 5 minuten te voet tot het station van Aubange. De zware bewolking over Noord-Frankrijk is weinig belovend.
> Inderdaad, nog tijdens de grensoverschrijdende rit naar Longwy van TEC-bus 75 begon het te regenen. Bedoeling is om deze eerste wandeldag te starten met een kort bezoek aan Longwy. Perfect afgezet aan de Place Darche, vlak in het centrum van Longwy-Haut.
> De stadsnaam ‘Longwy’ komt uit het Latijn ‘Longus Vicus’ wat zoiets betekent als ‘lange woonkern’. De stad is dus al minstens sinds de Romeinse bezetting bewoond.
> De huidige stad heeft een hoog en een laag gelegen stadsdeel. Oorspronkelijk ontwikkelde Longwy zich wat tussenin de huidige centra, tot Lodewijk XIV in 1679 besliste, kort na de annexatie van Longwy bij Frankrijk, om Longwy, omwille van haar grensligging, om te bouwen tot een versterkte stad. Hetzelfde scenario dus dat steden als Le Quesnoy, Montmédy en vele andere steden te beurt viel in dezelfde periode. Ook hier mocht de militaire architect Vauban zich uitleven om indrukwekkende versterkingsmuren bouwen.
> De oude stad werd simpelweg met de grond gelijk gemaakt, zodat Vauban vanop een wit blad een kompleet nieuwe stad kon uittekenen. Longwy werd volledig omringd door wallen. De helft daarvan werd later weer afgebroken zodat de wallenstructuur tegenwoordig de vorm heeft van een halve maan, samengesteld uit stervormige onderdelen en 3 van de oorspronkelijke bastions. Achter deze muren kwamen onder andere kazematten, munitiedepots, 5 waterputten en kleine wooneenheden. De toegang tot de binnenstad kwam er door verstevigde poorten. De Porte de France (op de coverfoto van de GR570-topogids) is de enige die daar nog van overbleef, de Porte de Bourgogne werd verwoest in 1914.
Longwy-Haut, Place Darche met de St-Dagobertkerk. Op de voorgrond de 'puits' waarin de VVV is gevestigd.
Vauban-wallen rond Longwy
> In 2007 waren er in Longwy nogal wat feestelijkheden rond het overlijden van Vauban 300 jaar eerder. Ter gelegenheid daarvan werd ook een dossier ingediend om de Vaubanconstructies op de prestigieuze UNESCO-lijst van wereldpatrimonium te krijgen. Met succes! De Vaubanarchitectuur raakte op de lijst en niet enkel voor Longwy komenmaar ook voor andere 'Vauban-steden'.
> Later ontwikkelde zich buiten de stadsmuren toch aanzienlijke buitenwijken die uiteindelijk uitvloeiden in een drukke agglomeratie bij de samensmelting met omliggende dorpen. Er wonen nu in de agglomeratie Longwy meer dan 50.000 mensen.
>Voor de bezoeker aan Longwy ligt het interessantste deel van de stad binnen de stadsmuren, waarbij de Vaubanversterkingen zelf eigenlijk het meest indrukwekkend zijn. Binnen die muren ligt centraal de Place Darche, een marktplein genaamd naar een kolonel onder wiens bevel Longwy verdedigd werd in 1914. Midden op dat plein staat een raar gebouwtje: Een overdekte waterput. Het smaakvol gerestaureerde gebouw huist tegenwoordig ook de VVV van Longwy, je vindt er een uitgebreide keuze aan boeken en kaarten over de streek. Ook de topografische gids ‘Le Pays des trois frontières à pied’ (met GR570-beschrijving) is er te koop. De waterput zelf is maar liefst 60 meter diep. Rondom het plein liggen verder ondermeer de vrij onopvallende Sint-Dagobertkerk, evenals talloze café’s.
> Heb je maar enkele uren tijd in Longwy dan kun je langs en op de Vaubanversterking wandelen. In de gids over GR570 is een prima wandelingetje uitgewerkt. In een uur passeer je langs de Place Darche, de stadswallen en de Porte de France. Heb je meer tijd dan kun je een van de musea van Longwy bezoeken: Het museum van emailwerk (waarvoor Longwy beroemd is), ligt kort bij de Porte de France in een gebouw dat oorspronkelijk als bakkerij voor de garnizoenstad diende. Behorende tot hetzelfde museum is ook het museum van ...het strijkijzer (met 4200 exemplaren!).
> Longwy is ook bekend voor de zware metaalindustrie die zich hier vestigde en een massa gastarbeiders aantrok. De laatste 40 jaren gaat het flink bergaf met deze industrie, maar recent profiteert de stad maximaal van de economische boom die zich in het grensgebied manifesteert.
> De benedenstad van Longwy heeft weinig interessants te bieden, behalve dan dat je er het belangrijkste busstation en het treinstation vindt.
Zonnewijzer
Porte de France
> Valse start! Om 8u 30, bij mijn aankomst in Longwy begon het pas hard te regenen. Ik ben gaan schuilen in een café bij een koffie, nog een koffie en nog een koffie toen de regen maar bleef duren. Op de markt ben ik op zoek gaan naar een paraplu maar ik vond er geen. Dan maar even schuilen bij de toeristische dienst, gelegen in de‘puits’ midden op het marktplein. Het water in de put staat op een diepte van maar liefst 60 meters. Indrukwekkend. Waaw.
>De beuk er in. Tijd om GR570 te attaqueren. Eerst nog de stad uit geraken, op zoek naar het startpunt bij Le Chalet. Te voet langs de hoofdweg van de Place de Darche naar Mont-Saint-Martin. Voor het centrum van dit stadje links door de wijk Genêts, langs de gesloten dancing HifiClub tot de grens Frankrijk/België. Even links hier en dadelijk kom je bij Le Chalet. De gebouwen van Le Chalet stonden nog steeds te koop. De toekomst van deze oude plek van plezier en vermaak is dus eindigde wellicht in 2006. Ik had anders wel eens het mijnmuseum willen bezoeken, maar alles lijkt definitief dicht. Hier staat ook een groot infobord met de overzichtskaart van GR570.
> De toeristische dienst van Longwy is goed gedocumenteerd, tussen de vele lokale lectuur ligt ook de topogids van GR570 te blinken. Om 10 uur stopt het dan toch plots met regenen. Ondanks de verloren tijd heb ik toch nog eerst de stadswandeling langs de Vaubanwallen uit de topogids gemaakt. De korte stadstocht loopt nog langs enkele andere monumenten, zoals de kerk, het stadhuis en het voormalige klooster. De musea, waaronder dat van keramiek, zijn voor een andere keer.
> 'Le Chalet' beleefde een gouden periode tijdens het interbellum. 'La maison frontière' was erg populair bij de inwoners van Longwy. Tijdens het weekend trok de plek honderden wandelaars uit de stad. Er werd muziek gespeeld, gedanst, er was een speeltuin en tuinen waarin dames met reuzegrote hoeden en parasols flaneerden. Het domein heette toen l'étoile'. Er was toen ook al een taverne-veranda naast het hotel, gebouwd in art nouveaustijl, met veel glas en krulijzer.
>Rond 2007 sloot de zaak na zowat 100 jaar de definitief de deuren. Het stond enkele jaren leeg maar lijkt tegenwoordig occasioneel te worden verhuurd als feestzaal.
> In 1978 sluit de mijn van Halanzy. Een desastreus jaar voor de regio, toen sloot immers ook de mijn van Rodange-Athus (zie ook de geschiedenis van de Gaume Buissonnière). Sindsdien is de omgeving weer 'terug gegeven' aan de natuur.
> GR 570 komt verderop door Musson, maar niet door Hanlazy. In deze dorpen is het industriële karakter van de woningbouw nog goed te merken, in tegenstelling tot de meeste andere dorpen in de Gaume die sterk 'landbouwgericht' waren.
> In Musson en Halanzy waren de enige grote ijzerertsmijnen op Belgische bodem gelegen. Terwijl de ambachtelijke ijzernijverheid na eeuwen aktiviteit zowat overal verdween in de streek tijdens de 19de eeuw, werd hier toen de stap gezet naar een meer moderne en meer grootschalige exploitatie. De mijn van Musson was in bedrijf tussen 1851 en 1963, die van Halanzy van 1881 tot 1978. Er was hier op de cuestaflank van Musson en Halanzy al vroeger mijnexploitatie, maar dan eerder in ambachtelijke omstandigheden: Het erts werd op karren vervoerd naar de hoogoven Fourneau David (langs de wandelroute Gaume Buissonnière).
Grens Frankijk - België
Bruisend leven rond 'Le Chalet in het begin van de 20ste eeuw (postkaart)
> Le Chalet verlaat je via het enige asfaltwegje dat hier komt. Na 400 meter links en een hele tijd over een goede, kaarsrechte bosweg. Na een paar km rechts, nog steeds samen met de witblauwe tekens van de G.B.
> G.B. en GR 570 volgen hierbij meestal vrij rechte bospaden zonder veel hoogte te verliezen, aanvankelijk over asfalt. Het is moeilijk voor te stellen dat hier ooit een drukke mijnbedrijvigheid was. Onder de bosbodem lopen naar schatting zowat 60 kilometer mijngalerijen! Omwille van de aanwezigheid van die oude mijnschachten wordt het dan ook afgeraden om van de paden af te wijken, zeker als je hier met kinderen wandelt. Aan de ijzernijverheid herinnert op het eerste zicht enkel nog de bodemsamenstelling: de sterk rood gekleurde aarde verraad een hoge graad aan ijzer. Het natte weer van vanmorgen heeft ook de naakt- en wijngaardslakken op gang gebracht.
Door rode modder
> Je passeert een monumentje ter ere van 5 verzetstrijders tijdens WO II.
> Midden in het beukenbos boven Musson kom je langs dit bescheiden oorlogsmonument met een bankje. De eerste naam is die van ‘Guy de Larigaudie’. Op zijn 32ste, toen hij hier stierf, had de Fransman Guy de Larigaudie al een heel leven achter de rug. Zijn grote liefde was het scoutisme. Voortvloeiend daaruit ondernam hij talrijke avontuurlijke reizen. In 1935 en -36 brengt een wereldreis hem tot in Polynesië. Het is vooral zijn avontuur om met een oude Ford van Parijs naar Saigon te rijden dat sterk tot de verbeelding spreekt (foto).
> Zijn boeken over die belevenissen verkochten als zoete broodjes en verschenen later nog als stripverhaal. Hij stierf hier aan de vooravond van een bloedig treffen met de Duitsers nabij Musson op 11 mei 1940 te samen met enkele strijdmakkers.
Monument Guy Larigaudie en zijn makkers
> Het rode modderpaadje is ondertussen uitgegroeid tot een breder bospad. Zowat 1 km na het monumentje komt GR 570 bij een asfaltweg. De G.B. verlaat hier het gemeenschappelijke traject door scherp links te draaien.
> Grande Randonnée 570 loopt hier echter in dezelfde richting verder over de asfaltweg, die flink begint te dalen en een grote bocht maakt naar rechts. Daarbij passeer je een uitstekende picknickplek. Ideaal voor de middagstop, eventueel ook geschikt om hier wild te kamperen. Je hebt er een mooi uitzicht over Musson en de rollende heuvels van de Gaume.
> GR570 daalt verder de cuesta af over asfalt, onder een spoorlijn en tot de kerk van Musson. Batte heet het riviertje dat hier gekanaliseerd door het dorp loopt.
> Bij de kerk staat een mooi gerechtskruis. Dit kruis, ook wel ‘Franche Croix’ genoemd’ werd opgericht in 1383, als symbool voor de vrijheden die Musson en zijn burgers kregen onder de toepassing van de ‘wet Beaumont’.
> GR 570 neemt een grassig paadje links naast de kerk, dat flink omhoog loopt, weg uit het dal van de Batte. Het is een prettig pad dat hogerop tussen weideafspanningen stijgt naar een bosje. Vlak na een wegkruising links verder langs de rand van het bos. Voorbij een volgende kruising met een wegje loopt de steenslagweg in een grote bocht waarbij je rechts (rechtdoor) moet aanhouden. Het pad stijgt weer een tijdje en gaat bij een kruispunt rechts. Bij de ingang van het gehucht Genevaux rechtdoor. Kort na de kruising met de weg naar Genevaux neem je rechts een steenslagweg om zo de Ruisseau de Haza over te steken. Volgende splitsing links. Dit pad stijgt naar de N800 Musson – Rachecourt.
Musson: Gerechtskruis 1383
> Aan de weg Musson – Rachecourt moet je dus links. Na zowat 400 meter, voor de asfaltweg sterker begint te dalen naar Rachecourt, ga je bij een elektriciteitspaal rechts over een veldweg die langs de bosrand loopt en die naar een GSM-mast toe loopt. De bosrand blijven volgen bij de GSM-mast, niet het bos intrekken, zowat steeds dezelfde richting aanhouden. Verderop gaat GR570 het bos in (ONO), maar nooit verder dan ongeveer 50 meter van de bosrand.
> Zo bereik je de asfaltweg Halanzy – Rachecourt. Links de weg richting Rachecourt op en na 200 meter rechts, het bos ‘Le Trou du Beau Bois’ in. Dadelijk word je geconfronteerd met een driesprong. Je neemt de middelste, gebetonneerde weg die snel daalt en overgaat in asfalt. Dit wegje maakt een bocht in zuidelijke richting en bij een houten afsluiting passeer je een leuke plek.
> Als je even de asfaltweg verlaat vind je 50 meter na de afsluiting een bronnetje met goed water. Er is hier zelfs een picknicktafel, misschien ook een idee om hier te bivakkeren. GR570 volgt verder het asfaltwegje over zowat 1 km, tot je op je linkerkant een vijver passeert. Het wegje draait rond de vijver en komt bij een T-kruispunt met een ander wegje. Links hier.
De wollige distel (cirsium eriophorum) is in Vlaanderen en Nederland zeer zeldzaam. Op de warme kalkgronden van Lotharingen voelt hij zich beter. Je kan hem op verscheidene plaatsen langs GR 570 tegen komen. De prachtige bloem die op de wollige kop groeit, bloeit open in juli/augustus.
Een bron met lekker fris water in
'Le Trou du Beau Bois'
GR 570 draait rond deze vijver die is afgezoomd met moerasspirea, zuring, wilgenroosje en grote kattenstaart.
Battincourt
Muurcalvarie Mariagrot
> Het pad gaat over in een veldweg die in een paar bochten tussen bermen met veel wilde zomerbloemen stijgt naar open veld. Steeds deze veldweg blijven volgen. In noordwestelijke richting bereik je zo Battincourt. Hier is weer betrouwbare bewegwijzering.
> Aan een zandstenen kruis dat in een gevel is ingebouwd, neem je de asfaltweg links. Flinke stijging, bij een Mariagrot kan je even uitblazen op één van de zitbanken. Tussen Battincourt en Aix-sur-Cloye loopt GR570 te samen met de blauwe tekens van de Gaume Buissonnière. Je wandelt over een rustig asfaltwegje over het plateau, langs een calvariekruis tussen een groepje lindes en zo naar Aix-sur-Cloye.
> Halfweg de doortocht in Aix-sur-Cloie splitst GR570 af van de Gaume Buissonnière door in een bocht door te lopen over een wijkweg. Volg het GR 570-traject aandachtig via de topografische kaarten in de gids. Hier volgt een meer gedetailleerde beschrijving:
> In een grote S-bocht komt het pad langs nog een oud wegkruis tussen bomen. 50 meter verder is links een rustbank. Bij dit kruispunt van paden loop je rechtdoor en kort daarna, bij een vorksplitsing volg je de linkse arm. Dit wegje een hele tijd volgen. Het daalt wat en als het wegje weer gaat stijgen neem je aan een bosrand rechts een steenslagweg die naar een dubbele hoogspanningslijn stijgt. Bij de hoogspanningslijn deze even volgen en dan rechts over een grassig pad door veld richting de weg Messancy – Meix-le-Tige. Daar vervoegt GR 129 onze GR 570. Rechts hier tot je bos bereikt. Na 100 meter in dit bos moet je links een pad inslaan dat parallel met de asfaltweg loopt door het Jungenbusch. Volg eventueel een lokaal pad aangeduid met een rode liggende ruit. Het pad kan overgroeid zijn. Over gras en weegbree kruis je nog een bospad. Rechtdoor.
Calvarie Aix-sur-Cloye
> Verderop zou je weer GR-bewegwijzering moeten zien. Op een grote open plek kort bij een kapel voor OLV van Luxemburg ga je scherp links over een sterk dalend pad dat op het laagste punt een populaire visvijver bereikt: L’étang des Nénuphars (‘de waterlelievijver’). Vaak wordt hier in deze bosvijver druk gevist op brasem, forel, voorn en verschillende karpersoorten.
> GR570 loopt in dezelfde richting verder. Via een donkere tunnel passeer je onder de weg Aarlen – Longwy om zo Messancy te bereiken. Bij de N883 moet je even rechts en niet ver van de bushalte ga je tussen een school en het gemeentehuis links door Messancy.
Onder de weg Aarlen - Longwy door.
> Een laatste klap kreeg Messancy te verduren toen in 1977 de fabriek van Athus sloot en duizenden arbeiders op straat kwamen te staan. Ondertussen is men daarvan volledig hersteld. Succesvolle reconversie, de bloeiende banksector van het Groot Hertogdom en Europees geld voor regionale grensoverschrijdende projecten brachten een ongekende rijkdom in de streek. Een afspiegeling kan je daarvan zien in de bedrijven buiten het dorpscentrum, waaronder een Cora hypermarkt. De inwoners van Messancy behoren nu tot de meest welstellende van heel Wallonië!
GR 570 passeert tussen de oude kasteeltorens van het in 1979 afgebrande kasteel in het centrum van Messancy.
> Einde van deze eerste etappe. In Messancy kan je de bus nemen langs de N883 naar Aarlen of Aubange ofwel de trein naar Rodange (Lux) of Aarlen. In het centrum is nog een dorpswinkel.
GR 570 (115 km)