Startpagina > Wandelen > Streek-GR Mol-Om
> We starten op de afsplitsing met het verbindingsstuk, tussen de dorpen Gompel en Wezel. Komende van de Glaverbelfabrieken neem ik dus ditmaal op de weg Postel - Balen de hoofdroute naar rechts. Deze asfaltweg komt op het einde op een T. Links loopt een privé-weg maar we gaan hier rechts de draaiende steenslagweg op.
> Steenslag gaat over in zandweg door gemengd jong bos van dennen en berken. Op een betonweg naar rechts, zijwegen negeren en de spoorweg over. Deze Paviljoenstraat veranderd over die spoorlijn in de Spoorwegdreef. Lichtjes daal ik licht in een beekvallei en vervolg tussen hoge populieren. Verderop zomen dikke eiken de brede Spoorwegdreef af. Een statige brok natuur, vanwaaruit oa de Scheppelijke Nete vloeit.
> Ook hier wespenorchissen langs het pad tijdens de zomer. In de berm witte kluifzwammen die ik nog nooit zo groot had gezien. Ook kleine bruine bekerzwammetjes piepten boven de bosgrond. De Zwarte Dreefstraat kruisen en op het einde de drukke weg van Mol naar Wezel oversteken. Meedraaien met de Wezelhoeveweg en dan rechts de Schaapsbeemdenweg in met trompetbomen. Op een kruispunt links de Albertlaan in. Hele tijd maar rechtdoor nu, waarbij we nogal wat wijkkruispunten passeren. Pas voorbij het plaatsnaambord 'Wezel' gaan we links de met platanen afgezoomde Kerkstraat in. No surprise dat we over die weg even later voor de kerk van Wezel staan.
> Voor de kerkdeur nemen we de straat links. Het traject van GR Mol-Om leidt je eigenlijk eerst nog naar het vlakbij gelegen fietscafé-parochiecentrum 'De Grot'. We keren dus de rug naar de kerkdeur en lopen zo de Moresnetlaan in. Net voor de tennisclub van Wezel links een straat in. We komen weer op de drukke verkeersweg Wezel - Mol die we nu helaas meer dan een halve kilometer volgen. Langs café 'De Kiezel', een fietswinkel en een bushalte lopen we over de fietsersstrook van die weg. Net voor we de historische hoeve Boerenbril bereiken gaan we rechts de Kasteeldreef in.
> De verbindingsroute V60, die is gemarkeerd met één geel streepje, komt op de drukke weg Postel - Balen. Hier naar links. Een dieptepunt van de Mol-Om, lopen langs zo'n snelle weg op zo'n asfaltstreepje dat zelfs voor fietsers onaangenaam is. Na 500 meter eindigt de verkorting V60 bij café De Maat. Ik wandel echter nog wat rechtdoor over de hoofdroute, die helaas nogmaals over 700 meter de verkeersweg blijft volgen.
> We komen bij een brugoverspanning over het Kempens Kanaal (rustbank, café aan de overkant). Net voor die brug rechts het asfaltwegje langs het kanaal op. Ook hier weer veel fietsers. Verderop wijzen tekens op het pad er op dat ik een parallel wegje door bos kan volgen.
> Zo komen we op de kruising van het Kempens kanaal met het kanaal Dessel - Kwaadmechelen. Via een brug steken we een kanaalarm over om langs de metalen uitkijktoren van Sas 4 te komen.
> Zeker de moeite om de toren op te lopen. Boven is een schitterend uitzicht tot zelfs de terrils van Zolder en Beringen. In 2010 is er ook een telescoop geplaatst. Weer op begane grond steken we over een kantelbrugje (Sas 4!) het water over. In een bocht bereiken we bij een café het kanaal Dessel - Kwaadmechelen. We volgen dit kanaal nu meer dan 1 km over het geasfalteerde jaagpad. Een pijplijnbrug onder om bij de volgende brug het kanaal naar rechts te verlaten en dadelijk links over de brug te draaien. Hier verlaat ik weer het hoofdtraject om nogmaals verkorting 42 te volgen, ditmaal in omgekeerde richting.
> De brug op het kanaal Dessel - Kwaadmechelen over dus en aan de overzijde het jaagpad 1400 meter in zuidelijke richting. De volgende brug onder en dan dadelijk links. Oversteken bij het kruispunt en langs Cora haar curryworsten en hamburgers rechtdoor over het wegje dat is verhard met betonnen platen. Op het einde door bos, de Scheppelijke Nete over en einde dreef links wandelen tot we weer bij het beginpunt zijn in een wijk van Wezel. Detailinfo over V42 op vorige pagina.
> Daarmee zit ook het middendeel van Streek-GR Mol-Om er op. Op de volgende pagina verkennen we het meest noordelijke en ook meest rustige deel van Mol-Om.
Natuurgebied in de omgeving van de Spoorwegdreef
> Tijdens 'de middenlus' van lange afstandswandeling GR Mol-Om maken we kennis met het Molse landschap van zandwinning en grote waterplassen. Aanvankelijk lopen we vooral door landelijk gebied van bos en verkaveling, onderbroken voor een passage door het dorp Wezel. Daarna staat water centraal, als Mol-Om langs het natuurgebied De Maat, de Blauwe Kei en een paar kanalen loopt. Het hoogtepunt komt er letterlijk aan op het einde. Je kan de Sas 4-toren beklimmen voor een panoramisch zicht over het enige kanalenkruispunt van Vlaanderen. Dit 24 km lange middendeel van Mol-Om bestaat voor een vierde uit de twee verbindingsstukken op de kaart. We volgen de lus in tegenwijzerzin.
> Bij de steen van de Zeven Heerlijkheden is een rustbank en vlakbij is ook een schuilhut. We volgen nu rechts een kaarsrechte veldweg over een afstand van precies 2 km, aanvankelijk nog even langs bos, verderop door volledig open akkerlandschap. De monotoonheid langs dit rechte weglint wordt even doorbroken door een opvallend monument aan de linkerzijde van de weg.
> Toen de topogids werd uitgebracht in 1990 was deze weg blijkbaar nog een zandweg, afgaande op de routebeschrijving. Nu ligt er helaas asfalt en er wordt op die rechte weg dus ook vrij snel gereden. Onderweg steken we een brede beek over. De Kasteeldreef loopt uiteindelijk onder de spoorlijn door en gaat over in de eveneens geasfalteerde Schooldreef. We botsen op de zéér drukke expressweg N71 en steken deze uiterst voorzichtig en snel over.
> Rechtdoor, nog steeds Schooldreef. We passeren ook kort daarna langs de school waarnaar de dreef werd genoemd. Op een kruispunt rechtdoor tot voorbij het plaatsnaambord 'Rauw'. Bij bushalte 'Watering' gaan we naar rechts en nemen nu enkele links-rechts zigzags. Zo komen we op de grote 'Kiezelweg' (N712). Niks kiezel onder de voeten helaas. Rechts en net voorbij een restaurant en een hotelletje links. We lopen de rechte, gebetonneerde Blauwe Keidreef op. De aanvankelijk saaie betonweg loopt langs de grote plassen van De Maat, gedeeltelijk natuurreservaat beheerd door Natuurpunt. We passeren de tentoonstellingsruimte 't Kristallijn. Aan de rechterkant is een wal aangelegd voor oeverzwaluwen, ook een project van Natuurpunt. Rechts ligt nog een aktieve zandgroeve van Sibelco. Ze ligt op het grondgebied van Lommel, provincie Limburg.
> We steken eerst het Beverlokanaal over en kort daarna, voorbij een bunker, kruisen we ook via een metalen brug het Kempens Kanaal. Aan de rechterkant kondigt een aanplakking aan dat Sibelco van plan is hier bijna 100 hectaren te veranderen in een zandgroeve. We zijn in Russendorp aangekomen.
GR Mol - Om richting Wezel
kleine bruine bekerzwam
Kerk Wezel
Asfaltpad door de bossen van Russendorp
> Een eind verder draait de betonweg naar rechts en meteen lopen we de provincie Limburg even binnen. De volgende 3 km blijven we eigenlijk in de provincie Limburg. We komen uit bij de cafés van de Blauwe Kei. Een erg populaire stopplaats bij bejaarde fietsers omwille van de schilderachtige omgeving waar het Beverlokanaal en het Kempens Kanaal samenvloeien.
> Bij een schuur draaien we mee naar rechts. Streek-GR Mol-Om neemt hier het geasfalteerde fietspad maar je kan eigenlijk evengoed de zanderige bosweg nemen die parallel loopt. Mogelijk zal de passage hier vervallen in de toekomst als Sibelco een nieuwe groeve begint. Uiteindelijk komt dit pad uit op de verkortingsroute V60. De hoofdroute van Mol-Om vervolgt rechts maar ditmaal ga ik links, over de verkortingsroute.
> We volgen een rechte, brede zandweg op de grens tussen de provincies Antwerpen (rechts) en Limburg (links) over 600 meter. Het Postelvaartje over tot bij de Steen van de Zeven Heerlijkheden.
Brug over het Kempens Kanaal naar Russendorp
Splitsing verkorting 60 km
Steen van de Zeven Heerlijkheden
2 km kaarsrechte weg
Kanalenkruispunt Dessel
Kanaal naar Beverlo
Boerenbril
Witte kluifzwam
Kanalenkruispunt Dessel
> Eigenlijk een merkwaardigheid: Er bestaat slechts één kanalenkruispunt in Vlaanderen en dat is hier, te Dessel. Kort na de Belgische onafhankelijkheid, in 1843, werd een kanaal gegraven door de Kempen om op de Schelde en Antwerpen aan te sluiten. Bedoeling was in de eerste plaats om het Luiks hinterland aansluiting te geven op de Antwerpse haven, en zo ook tussen de Maas en de Schelde. Tussen Bocholt (aan de Zuid-Willemsvaart) en Herentals (aan de bevaarbare Nete) werd aldus in een tijdspanne van slechts 3 jaren het Kempisch Kanaal gegraven.
> Turnhout werd op het Kempisch Kanaal aangesloten in 1846, door een aftakking ter hoogte van Dessel.
> In 1854 werd begonnen met een kanaal dat zuidelijk van Dessel over 44 km naar Hasselt zou lopen. Tussen Kwaadmechelen en Hasselt werd een deel van dat laatste kanaal vanaf 1930 gebruikt als onderdeel van de nieuwe Maas - Scheldeverbinding, het Albertkanaal. De kanaalverbinding tussen Kwaadmechelen (Albertkanaal) bleef echter ook behouden.
Uitkijktoren Sas 4
> De toeristische uitkijktoren werd in 2007 geopend voor het publiek. De toegang is gratis. Aan de voet is een paviljoen waar naast toeristische info ook De Scheepvaart (beheerder kanalen) en Sibelco (zandwinning) hun verhaal doen. De toegang tot de 37 meter hoge toren, die op het grondgebied van Dessel staat, is gratis. 217 trappen leiden je naar het hoogste platform, waar je een schitterend zicht hebt over het kanalenkruispunt en de weide omgeving. De toren kostte 940.000 €, gefinancierd voor de helft door Toerisme Vlaanderen, 1/5de door Europa en de rest door de gemeenten en toeristische diensten.
Dubbele moord
> Het monument voor Vincent Belmans en Jefke Fonteyn met zijn mooie maar verhullende tekst, roept vragen op. Het bord dat de gemeente Mol er bij plaatste, is al even weinig verklarend. Wat is hier gebeurd? De 28-jarige, licht gehandicapte, Vincent Belmans kwam hier in de bossen van de Zeven Heerlijkheden hout sprokkelen (de omgeving moet er toen veel beboster hebben uitgezien). Hij was vergezeld van Jefke Fonteyn, een jongen van 9 jaar. Tegen de middag kwam een 'vriend' langs die onder het mom van een handje te helpen de bijl ter hand nam. Hij sloeg er echter het hoofd van Vincent mee in. Jefke probeerde te vluchten maar de dader zat hem achterna en de jongen werd eveneens beestachtig afgemaakt. Later werd de dader toch opgepakt, het was de 21-jarige Lodewijk Pauwels. Zijn motief bleek roofmoord te zijn. Hij werd in december 1931 door assisen tot de doodstraf veroordeeld. Die straf werd omgezet in levenslang. De dader zou na zijn straf in het Antwerpse hebben gewoond. De dubbele roofmoord moet de lokale bevolking zeer hebben aangegrepen. Daarvan getuigt niet alleen dit monument maar de tragedie bleef ook nog vele jaren hangen bij de mensen, oa in de vorm van een moordlied. Meer info. Oorspronkelijk stond het monument midden in wat nu een weide of veld is. Het werd rond 1975 naar de rand van de weg verplaatst.
De steen der Zeven Heerlijkheden
>Het Postelvaartje werd eigenlijk gegraven om akkers te irrigeren. De 'obelisk' die hier staat is een oude grenssteen. Hij markeerde destijds het punt waarop maar liefst 7 heerlijkheden samen kwamen: Bergeijk, Luykgestel, Mol, Balen, Lommel, Dessel en Postel. Vermoedelijk werd hij geplaatst begin 17de eeuw. Vanaf 1843 verloor hij zijn functie, toen het nieuwe België er 122 hectaren bij kreeg. De steen verdween onder de grond maar werd opnieuw opgegraven om de site opnieuw in te richten in 1981.
Russendorp
> Vreemde naam. De volksetymologie legt al snel de link met een paar families Russen die zich hier kwamen vestigen. Zou kunnen, de industrie lokte in het verleden wel meer vreemdelingen aan maar de verklaring is toch iets ingewikkelder. De naam is waarschijnlijk te verklaren doordat in het begin van de 19de eeuw zich hier verspreid mensen kwamen vestigen die eenvoudige huizen bouwden waarvan de daken werden bedekt met ruwe graszoden, 'russen' in het lokale dialect. Ter hoogte van Russendorp werd er na de onafhankelijkheid van België trouwens een merkwaardige grenscorrectie doorgevoerd bij het vastleggen van de grenzen tussen België en Nederland. In 1843 (bij het plaatsen van de grenspalen) kreeg Mol er 122 ha bij, de Bergeijkse Heide. We passeren dat gebied volledig langs de noordelijke lus van Mol-Om.
Blauwe Kei en Kanaal naar Beverlo
> De naam verwijst naar een oude grenssteen tussen Postel en Mol. Die 'kei' was vermoedelijk een oude zwerfsteen. Sinds de aanleg van het Kanaal van Beverlo zou hij zijn verloren gegaan. Voor fietsers die hier komen aangewaaid over de verschillende jaagpaden is een stop in de brasserie hier een must. De '7 heerlijkheden' hier is nogal bekend voor zijn 'ribbekes'.
> Het Kanaal van Beverlo, dat hier aftakt van het Kempens Kanaal, werd gegraven in 1854, vooral als verbinding naar de grote militaire basis van Leopoldsburg. Het is 15 km lang en eindigt in een jachthaventje te Leopoldsburg. Later werd het ook gebruikt door de Vieille Montagne-fabriek van Wezel.
Kwartszand, Sibelco en natuur
> We zijn hier midden in het hart van de Molse zandwinningen. Sinds de tweede helft van de 19de eeuw wordt hier op grote schaal zand gewonnen door Sibelco. Het 'zilverzand' van Mol is van zo'n zuivere kwaliteit dat het uitstekend geschikt is voor de aanmaak van glasprodukten. De zandbank van Mol - Lommel is te samen met de exploitaties van Sibelco in het nationaal park Hoge Kempen zowat de enige plaats in België waar het hoogwaardige zilverzand wordt gewonnen.
> Sibelco is vandaag een multinational, waarvoor wereldwijd bijna 10.000 man werkt. Het is bijna 150 jaar geleden dat Sibelco hier in Mol en Dessel aan zijn eerste exploitaties begon. Voor Sibelco is het door strengere milieuregels vandaag niet evident dat zomaar nieuwe exploitaties kunnen worden geopend. Het bedrijf heeft er dan ook alle belang bij om op goede voet te staan met overheden en natuurorganisaties. Zo moeten uitgeputte exploitaties op een natuurvriendelijke wijze worden achtergelaten. De oevers van de plassen bvb moeten worden ingericht om biodiversiteit maximale kansen te geven. De site van de oeverzwaluwen is ook een samenwerking tussen Sibelco en Natuurpunt. Tijdens het broedseizoen van de oeverzwaluwen vermijdt Sibelco verstoring. 't Kristallijn is een socio-cultureel project van Sibelco met tentoonstellingen, bezoekerscentrum en tuinen met rietkragen. Ook bij de panoramatoren 'Sas 4', waar we straks langs komen, is Sibelco betrokken.
Wezel & Vieille Montagne
> Het ontstaansverhaal van Wezel is vergelijkbaar met dat van andere woonkernen van Mol: Er was altijd wel sprake van bewoning, in de vorm van een herenboerderij en wat schamele huizen maar een echt dorp is er pas gekomen door de vestiging van een grote fabriek.
> Te Wezel was dat einde 19de eeuw eerst een springstoffenfabriek. Tijdens WO II vond daar een zware ontploffing plaats waarbij 50 doden vielen. Op 27 mei 1975 was er bij PRB (in de volksnaam 'de poeier') nogmaals een ontploffingsramp. 4 treinwagons met in totaal 70 ton TNT gingen de lucht in. Een nog veel zwaardere ramp kon worden verkomen doordat arbeiders tijdig andere wagons hadden kunnen loskoppelen. De fabriek werd weggeblazen en tot kilometers in de omtrek was er schade. Als bij wonder vielen er geen doden. PRB ging in 1990 failliet.
> Veel invloedrijker in de ontwikkeling van Wezel was echter de fabriek Vieille Montagne. België was in die tijd wereldleider in zinkverwerking. De bekende mijn van Neutraal-Moresnet was eind 19de eeuw uitgeput. Vanuit Zweden werd erts aangevoerd dat werd verwerkt in een nieuwe fabriek die in 1889 in Wezel werd opgericht.
Boerenbril
> De gerestaureerde Hoeve Boerenbril was eeuwenlang een pachthoeve van de abdij van Postel. Na de Franse Revolutie kreeg de hoeve diverse privé-eigenaars. Vandaag worden er in de gebouwen soms tentoonstellingen of recepties gehouden.
> Massa's werkkrachten werden aangetrokken door Vieille Montagne en er kwam een arbeiderscité op het grondgebied van de gemeente Balen, terwijl aan de grenskant van Mol huizen werden gebouwd voor de bedienden. Klasse-onderscheid was toen de normaalste zaak. Zo ontstond Balen-Wezel en Mol-Wezel. Vieille Montagne wou dat er een nieuwe gemeente Wezel zou komen maar dat gebeurde niet. Wezel is nog steeds verstrengeld met zowel Mol als Balen, waarbij er iets meer inwoners op het grondgebied van Mol wonen. De kerk (gebouwd in 1904) ligt op het grondgebied van Mol maar het onderhoud wordt betaald door beide gemeenten.
> Langs de fabriek zelf passeert Mol-Om niet, ze ligt aan de oever het Kanaal van Beverlo, zowat 600 meter westelijk van de kerk van Wezel. Vieille Montagne veranderde van naam tot Umicore en na de fusie met een Australisch zinkbedrijf tot het huidige Nyrstar. Te Vielle Montagne werd ook een bladzijde sociale geschiedenis geschreven door een harde staking in 1971. De negen weken lange staking bij de brug aan het Beverlokanaal vormde het thema voor één van de succesvolste naoorlogse toneelstukken van Vlaanderen. Het is hier dat Walter van den Broeck's 'Groenten uit Balen' zich afspeelt. Eind 2011 kwam de verfilmde versie in de cinemazalen.
Natuuromgeving 'De Maat'
Zandwinning van Sibelco aan de Desselse kant van de gemeentegrens
Nesten van oeverzwaluwen

 

 

 

 

 

Mol - Om (93 km)