> Hoewel dit Franse GR-pad erg onbekend is, bestond er tijdens de jaren '00 een gids over die te verkrijgen was in 4 verschillende talen, waaronder het Nederlands. Een eenvoudig boekje van 48 pagina's, geschreven door Jean-Pierre Bousigues van de Sint-Dagobertkring en vertaald door Rina Berkhout onder de titel 'In de voetsporen van Koning Dagobert'. De Nederlandse Rina Berkhout kende de omgeving rond Stenay, ze investeerde er in vastgoed maar heeft ook interesse voor het cultuurhistorisch erfgoed van de streek.
> De vertaling dateerde uit 2005 maar de oorspronkelijke tekst beantwoordde helaas niet meer aan het huidige routeverloop. De inhoud is dus wel interessant voor de geschiedenis van de dorpen maar is anderzijds zwak uitgewerkt wat de harde wandelinformatie betreft. Het is duidelijk dat de maker en vertaler te weinig voeling hebben met de informatie die een wandelaar nodig heeft op het terrein. Met andere woorden: De praktische routebeschrijving was vrij waardeloos. Er waren ook geen topografische kaarten opgenomen in de gids. Inmiddels zijn deze gidsen ook haast niet meer te vinden. Zoals reeds vermeld: gebruik de GR-gids die in 2018 werd gepubliceerd.

> De Franse GR-organisatie FFRP heeft sinds 2018 eindelijk een topografische gids gepubliceerd met alle GR-trajecten in de brede Franse Maas-regio, waaronder ook het Land van Dogobert valt. De GR-gids "itinérances et randonnées à travers la Meuse" is dan ook dé referentiegids bij uitstek om het GRP-pad Aux Marches de la Meuse te volgen. Een (franstalige) uitgave van FFRP.

---

---

> De Sint-Dagobertwandelroute is bewegwijzerd volgens het systeem van een GR du Pays (streek-GR) met gele en rode kleuren. Meestal wordt verf gebruikt, soms stickers of plaatjes.

> De kwaliteit van de padmarkering is matig. Dat heeft te maken met een soms nogal slordige wijze van verven en het niet zo frequent onderhoud van het pad. Er zijn ook verschillende organisaties van vrijwilligers betrokken bij de bewegwijzering. Sommige delen zijn beter onderhouden dan andere.
> Een vervelend iets is dat bewegwijzering op verlaten trajectdelen niet is uitgewist, wat nogal tot verwarring en verkeerd lopen kan leiden. Opgelet hiervoor! Ook te Marville en Dun-sur-Meuse is het opletten want de splitsing met een zuidelijk GR-pad (eveneens met geelrode verf gemarkeerd) is niet extra aangeduid waardoor je mogelijk gewoon het verkeerde pad neemt. We besteden aan mogelijk verwarrende situaties extra aandacht in de etappe-pagina's.

> Onderweg lang de wandelroute kom je ook nog andere bewegwijzering tegen. De afbeelding met het zegel van Koning Dagobert en de tekst 'Sentier Saint-Dagobert' slaat op een ingekorte versie van de GR-variant. Je kan gratis een folder over de kortere variant verkrijgen in de VVV van Stenay. Op het oostelijke deel van de GRP zie je deze extra bordjes dus niet.

> De geverfde gele afbeelding van een bijtje in een zeshoek is geschilderd op het 4,5 km lange deel van de route dat naar het kasteel van Charmois loopt. Ze werden geschilderd door kinderen. Het symbool van de bij werd ook gebruikt voor het logo van de Cercle Saint-Dagobert II, die aan de oorsprong ligt van onze wandelroute. Waarom een bij? Het was een belangrijk symbool tijdens de Merovingische dynastie. Vele honderden gouden sieraden, in de vorm van bijen, werden gevonden in het graf van Childeric I te Doornik.

> Heb je in het kader van de geschiedenis over Koning Dagobert II een meer dan gewone interesse voor de Merovingische beschaving en ben je de Franse taal goed machtig, neem dan contact op de Cercle Saint-Dagobert II. Je kan de familie Bonnefoy die sterk betrokken is bij deze kring ook ter plaats in Stenay contacteren. De crypte van Sint-Dagobert ligt onder het verzekeringskabinet van Mr Bonnefoy, vlak naast de toeristische dienst van Stenay. Het is niet zomaar een heemkundige vereniging maar eerder een historische kring, ze hebben ongeveer 40 % buitenlandse leden, waaronder Belgen en Nederlanders.

> Enkele interessante Nederlandstalige streekpublicaties, oa over het kerkhof van Saint-Hilaire, zijn gemaakt door de Nederlandse Trijntje Kunst. Ze zijn te koop via Lulu.com in betaalbare .pdf-vorm. Over Marville, Montmédy en Avioth vind je ook uitstekende info in de wandelgids van de Gaumeroute, geschreven door André Pierlot.

> De VVV van Stenay heeft streek-publicaties, tenminste als Frans geen probleem is, naast een pak brochures en folders van de streek.

> Het land van Koning Dagobert bereiken per trein is een ingewikkelde zaak. Eventueel via het treinstation van Virton, om dan één van de schaarse bussen naar Montmédy te nemen (buslijn 155a, zie website TEC).
> Het is mogelijk om een delen van de wandelroute in een dagetappes te wandelen zonder onderweg te overnachten. Vooral Lijn 37 Verdun - Montmedy biedt mogelijkheden. Deze snelbus stopt in Dun-sur-Meuse, Milly-sur-Bradon, nabij Sassey-sur-Meuse (op 2 km van Mont-devant-Sassey), Mouzay (op 2 km van Charmois) en te Montmédy (station benedenstad). Er zijn maar 1 à 4 verbindingen per dag, mis ze dus niet. Mogelijk kan ook lijn 15 Montmédy - Damvillers van pas komen maar de frequentie ligt nog lager. Deze lijn bedient Montmedy, Jametz en Marville (industriële zone). Keolis Région Grand Est. Tijdschema.

> Voor inkoop van voedsel tijdens je trekking moet je je richten op de grotere dorpen. Dat zijn Dun-sur-Meuse, Montmédy en Marville (een paar kleine handelszaken). In Montmédy liggen de handelszaken allen in het lage deel van de stad, niet bij de citadel. Als je van Montmédy naar Villecloye wandelt, kom je bij het verlaten van Montmédy langs een Aldi. In deze grotere dorpen kan je ook enkele restaurants en cafés vinden. Ook in Stenay, dat niet direkt op onze wandelroute ligt, heb je alle voorzieningen. In de kleinere dorpen kan je met wat geluk gebruik maken van de mobiele verkopers die toeterend door het dorp rijden.

> Wat watervoorziening betreft kan je in sommige dorpen nog een dorpspomp of een door een bron gevoede lavoir vinden maar zeker niet overal. Midden in het uitgestrekte woud van Woëvre moet je zeker het water van de bron van Sint-Dagobert eens aan je lippen zetten.

> Toch een minpuntje dat er ondanks de landelijkheid van de streek iets te veel over geasfalteerde paden moet worden gewandeld. In de buurt van dorpen zijn geasfalteerde stroken moeilijk te vermijden maar op een aantal verbindingen tussenin wordt net ietsje te veel over asfalt gewandeld. Vooral op het oostelijk deel is dat het geval: Tussen Montmedy en Marville zit er behoorlijk was asfalt bij en van Marville naar Jametz loop je de hele tijd door veld maar wel over asfalt.
> Slecht uitgewerkt is ook de passage langs het kerkhof van Saint-Hilaire en door Marville. Als je niet oplet mis je dit unieke kerkhof en in Marville mag best door het centrum worden gewandeld ipv op de lager lopende parallelle weg. Er bestaat een beter alternatief door vanaf Flassigny de witgele tekens van de Transgaumaise® te volgen, dit pad loopt wel rechtstreeks langs het kerkhof en dan over het oude trappenpad naar en door het centrum van Marville. Neem daarna weer het tracé van het Sint-Dagobertpad op.

> Ook vanaf Beauclair via Beaufort-en-Argonne tot de ingang van het Woud van Dieulet loop je verscheidene kilometers over asfalt. Andere ondergrond van de paden: Zandsteenhoudende, licht rotsige grond, steenslag en ook nogal wat graspaden.
> Tussen Quincy-Landzécourt en Vigneul-sous-Montmédy wandel je over een zeer oude steenslagweg. Het patroon van deze weg is soms enkel te herkennen als een horizontale breuklijn in een weide. Erg leuk om zulke vergeten paden te volgen.

> Meestal volg je vrij brede paden, de GR Chemin St-Dagobert is immers ook ontworpen voor ruiters en VTT, hoewel ze beiden toch op een paar stukjes moeite zullen hebben met dichte zijbegroeiing of een zompige bodem. Wat schoeisel betreft volstaat eigenlijk een lage wandelschoen met profiel, een zware trekkingschoen is niet echt nodig. Bij regenweer kan de bodemsamenstelling van sommige veldwegen voor wat ongemak zorgen: De zand-kalksamenstelling klit dan aan elkaar tot een vettige specie die in hele schollen aan je wandelschoen blijft plakken.

> Langs het Dagobertpad zijn toch nog verrassend veel mogelijkheden om met een beperkt budget te overnachten.

> We nemen Martincourt-sur-Meuse als startpunt en wandelen dan in wijzerzin. (Alle vermelde overnachingsplaatsen liggen max een paar 100 meter van de wandelroute):
* Km 21: Montmédy: Camping 'La Citadelle': Goedkope en eenvoudige gemeentecamping, vlak bij het wandelpad. Open begin mei tot eind september.
* Km 21: Montmédy: Gîte de randonnée 'Le Pigeonnier': Slaapzaaltjes, douches en keuken. Gelegen tussen de camping en de citadelingang. Reserveer.

* Km 34: Marville Camping 'Vallée de l'Othain'. Open begin mei tot eind september. Behalve kamperen kan je er mogelijk ook goedkoop gebruik maken van een chalet of een zaaltje. Zie Gilbert's List. * Km 60: Kasteel Charmois. Trekkersgîte. Reserveer. Niet 's winters (geen verwarming).
* Km 83: Dun-sur-Meuse: Camping 'Lac Vert Plage'. April - oktober.
* Km 83: Dun-sur-Meuse: B & B 'Notre Paradis' van de Nederlandse familie Boerjan. Goedkoop en vriendelijk onthaal. Maaltijden mogelijk. In de hoofdstraat die door Dun loopt. 43, Rue du Moulin.
Er zijn nog meer mogelijkheden: Zie de website van Tourisme Stenay

> Als je noordelijk van Montmédy buiten de wandelroute ook een bezoek wil brengen aan Avioth dan kan je daar eventueel overnachten in de GIWAL-gîte. Reserveer. Zie ook hiervoor op Gilbert's List.
> Vrij kamperen onderweg is niet echt een probleem zolang je maar niet zonder toestemming op privé-grond gaat staan. Zoek liefst een afgelegen en discrete plaats op en hou het bij bivakkeren (kamperen van zonsondergang tot zonsopgang). We pikken er 2 leuke lokaties uit: Op de Côte St-Germain, bij het parapente grasveld. Fantastisch uitzicht. Enkel bij stabiel weer, niet wanneer er kans is op onweer. Ook bij de bron van Dagobert, midden in het bos van Woëvre, is het wellicht leuk overnachten, je hebt er bovendien fris water ter beschikking.

>Doortrekkend zou je aan de hand van de bovengenoemde overnachtingsmogelijheden tussen mei en eind september je tocht zo kunnen indelen.
Dag 1: (Stenay -) Martincourt-sur-Meuse - Montmédy. Citadel bezoeken. Camping of gîte. 21 km.
Dag 2: Montmédy - Marville. Camping of chalet. Tijd om St Hilaire en Marville te bezoeken. 13 km.
Dag 3: Marville - Kasteel Charmois. Gîte. 26 km.
Dag 4: Kasteel Charmois - Dun-sur-Meuse. Camping of B&B. 23 km.
Dag 5: Dun-sur-Meuse - Martincourt-sur-Meuse. 30 km.
> Wandel je indien mogelijk liever niet met een zware rugzak dan kan je - volgens een meer ingewikkelde planning en rekening houdend met langere afstand en busuren - eventueel deze suggesties volgen:
Dag 1: Settel op de camping of in de gîte van Montmédy. Neem bus 37 naar Stenay. Wandel naar Martincourt-sur-Meuse (4,5 km) en volg dan het Dagobertpad naar Montmédy (21 km).
Dag 2: Wandel van Montmédy naar Marville en verder naar Juvigny-sur-Loison (28 km) en wandel dan aan de hand van een stafkaart over onverharde paden in vrij rechte lijn terug naar Montmédy via Iré-les-Près (7 km).
Dag 3: Herneem het vorige stukje tot Juvigny-sur-Loison (7 km) en volg het Dagobertpad dan tot Dun-sur-Meuse (33 km), neem dan bus 37 naar Montmédy.
Dag 4: Neem de bus naar Dun-sur-Meuse en wandel naar Martincourt-sur-Meuse (30 km). Wandel dan naar Stenay (4,5 km).
> Uiteraard zijn er nog andere mogelijkheden of een combinatie van de 2 route-indelingen hierboven, zoals we het zelf deden. Ik moet er even bij vertellen dat mijn eigen indeling chaotisch was door eigen foute tijdsindeling en het feit dat ik echt de route moest exploreren en tot de vaststelling komen dat mijn kaartmateriaal niet klopte met de werkelijke trajectloop. De indeling hierboven is dan ook vooral uitgetekend nadat ik alles nogmaals ben gaan verkennen ter plaatse.

Standaard: Gele en rode streep	Padwijziging: Gele en rode streep + gele pijl	Verkeerd pad: Geelrood kruis

	Transgaumaise®: Waals pad van La Maison de la Randonnée® GTA Belgique asbl. 140 km lang en gemarkeerd met geelwitte streepjes. We raken dit pad of lopen er enkele kilometers mee te samen in de omgeving van Montmedy, Flassigny en Marville. Zie wandelverslag.
	Via Arduinna: Gemaakt voor Santiagowandelaars. Loopt van Malmédy of het Luikse naar Vitry-le-François (Fr) over 400 km. Kruising of een tijd te samen met Sentiers de la Meuse. Verslag.
	Voie St Jacques: Een pad naar Santiago de Compostela dat nog in opbouw is. Eigenlijk een verlengde van de Waalse Via Arduinna (zie wandelverslag). Hier in Frankijk heeft het voorlopig de anonieme naam van 'Sint-Jacobspad'. Het betreft momenteel een geïsoleerd gemarkeerd stuk van zowat 35 km, gerealiseerd door de Cercle Saint-Dagobert in april 2010. Bedoeling is dat in 2011 gelinkt wordt via Marville en Avioth naar Orval en de Via Arduinna.
	Lorraine Gaumaise itinéraire: Zeven gemarkeerde wandellussen van 44 tot 68 km die ook samen een langeafstandsroute vormen van 232 km. Valt vaak te samen op het hele oostelijke deel van de Chemin Dagobert.

> OK, tijd om effectief ook de Koning Dagobert wandelroute te gaan verkennen. Op de volgende 4 pagina's wandelen we het hele traject af...