Waarom je dit pad beter NIET wandelt.

> Als je op zoek bent naar een idee voor een uitdagende, sportieve of avontuurlijke trektocht in de Ardennen, met wilde paden en stevige klimmetjes, dan is La Traversée des Pays et des Âges rechtuit gezegd de verkeerde keuze. Als je dit wandelpad zou ervaren als een opvolging van veel rechte wegen waarvan dan nog eens een flink aandeel is geasfalteerd en je weinig geboeid bent door de eeuwenlange geschiedenis die aan deze wegen is verbonden volg dit pad dan niet. Kies dan eerder voor bvb GR 15 of voor GR 57, die eveneens deze regio kruisen. Ook voor een kroegentocht ben je hier op de verkeerde plaats. Stilte, rust en eenzaamheid daarentegen zijn intens aanwezig op deze tocht.

Waarom dit pad wel bijzonder is.

> De TPA is eerder gericht op de meerwaardezoeker die de moeite wil doen een landschap echt te absorberen en analyseren. Daarvoor krijg je een uitstekend hulpmiddel aangereikt: Een prachtige topografische gids die echt de sleutel is tot het begrijpen van het landschap en noodzakelijk is om van je tocht - die anders met momenten eentonig zou kunnen zijn - een bijzondere belevenis te maken. Voor Nederlandstaligen komt daar nog een kleine hindernis bij: Je kennis van het Frans moet iets uitgebreider zijn dan wat je nodig hebt om een pint te bestellen in een café. De wandelgids, die onlosmakelijk bij de tocht hoort, is immers enkel beschikbaar in het Frans.
> De kracht van deze tocht zit hem dus voor een groot stuk in die begeleidende topogids. Ik ken geen andere topogids die zo mooi en zo verzorgd is samengesteld en geschreven. Werkelijk top. Tijdens de tocht vertelt die gids je alles over de historische en natuurlijke lijnen in het landschap. Kortom analyse en geschiedenis, hoe naast de natuurlijke evolutie de mens over tientallen eeuwen het landschap geboetseerd en naar zijn hand heeft gezet. Verrassend hoeveel boeiende lijnen zo door deze - op het eerste zicht wat 'lege' - streek lopen:
° Romeinse heirbaan Reims -Keulen.
° Waterscheidingslijn tussen het Maas- en Rijnbekken.
° Kanaalresten en tunneldoorsteek van het nooit gerealiseerde Maas-Moezelkanaal.
° Vluchtelingenroute uit WO II.
° Eerste postweg van Oostenrijk naar de Nederlanden.
° Pelgrimsweg tussen Duitsland en Saint-Hubert.
° Grenslijn met grenspalen tussen België en Luxemburg.
° Verlaten bedding van spoorlijn 163 Bastogne - Gouvy.
° Een 'Kardo Maximus'.
> Met het padsymbool duiden we telkens een uitlegvak aan in dit wandelverslag als het over een landschapslijn gaat. Verder verneem je via de uitleg in de gids nog veel meer over andere landschapselementen, zoals de inplanting van dorpen, watermolens, typische natuurgebieden, klein historisch patrimonium, toponymie van het landschap enz...

>In 2001 werd aan Belgische zijde het 'Parc Naturel des deux Ourthes' (PNDO) opgericht. Geen natuurreservaat of nationaal park maar enkel een samenwerkingsverband tussen een aantal dunbevolkte gemeenten in het gebied van Westelijke en Oostelijke Ourthe. Veel projecten rond coherent natuur- en landschapsbeheer zijn immers 'gemeentegrens-overstijgend' en de bundeling van krachten maakt het ook mogelijk initiatieven te nemen die één gemeente anders niet zou aankunnen of om een sterk dossier samen te stellen en hiervoor subsidies te bekomen. In die zin is een organisatie als het 'Parc Naturel des deux Ourthes' dus eerder vergelijkbaar met wat in Vlaanderen bestaat aan vereningen rond 'Regionaal Landschap'.
> In het Groot-Hertogdom Luxemburg heb je "Hëllef fir d'Natur", een vereniging opgericht in 1982, met vooral aktieve natuurbescherming als werkthema, zoals de aankoop en het beheer van natuurgebieden. Vergelijkbaar met wat Natuurpunt doet in Vlaanderen.
> Het gebied waar deze beide verenigingen aktief zijn grenst dan wel aan elkaar maar er is toch wel een duidelijke officiële scheiding door de landsgrens en een natuurlijke barrière door de waterscheidingslijn tussen het Maas- en Rijnbekken die er precies tussen loopt. Desondanks hebben beide verenigingen mekaar gevonden dankzij het Europese Interreg programma.

Interreg is biezonder succesvol in een Europa waar de oude landsgrenzen steeds verder vervagen, het programma is vooral een motor voor regionale uitwisseling van kennis waaruit concrete projecten uitvloeien.

>Op 1 juli 2005 wordt het programma dat beide partners indienen onder de titel 'Grandeur et intimités des paysages' goedgekeurd in het kader van het Europees programma Interreg IIIa. Dat betekent dat ook een budget ter beschikking komt van 372.000 €, waarvan zowat de helft wordt gefinancierd door Europa en de rest door de Waalse en Luxemburgse overheid. Voor hun project vonden PNDO en Hëllef fir d'Natur inspiratie in een Europese conventie uit 2000, waarbij wordt gesteld dat een landschap niet zomaar 'een decorstuk' is maar een fundament vormt in de historische evolutie waarin ook de mens een belangrijk aandeel heeft. Concreet zal met het geld worden gewerkt rond 3 doelstellingen:

1/ Studie van het landschap: Inventarisatie, beschrijving, analyse en cartografie van de landschapselementen.
2/ Sensibilisering: Onder de aandacht brengen van de waarde van het landschap bij de plaatselijk bevolking, ihb de jeugd, met publicaties, artikels en georganiseerde aktiviteiten.
3/ Valorisatie: Ontwikkeling van toeristische voorzieningen rond het landschap, met name een grensoverschrijdend wandelpad.

De brede bevolking werd ondermeer betrokken bij het project door het organiseren van een fotowedstrijd rond het thema 'landschap' en de creatie van een website. De uitwerking van het landschapspad 'La Traversée des Pays et des Âges' kaderde uiteraard in het derde luik van het programma. Voor de realisatie van 'Grandeur et intimités des paysages', dat liep binnen het tijdskader 2005 - 2008, wordt voor het PNDO Hervé Brichet (geograaf) aangesteld, voor Hëllef fir d'Natur worden dat Yves Kail (landschapsarchitect met ervaring rond thematische paden) en Claude Schiltz (geograaf).
> De uiteindelijke output van al dat werk heeft dus geresulteerd in de 48 km lange 'La Traversée des Pays et des Âges'. Als je over het pad wandelt kan je niet anders dan besluiten dat hier biezonder goed werk is afgeleverd. Verbazend is ook de snelheid waarmee dit wandelproject werd gerealiseerd. Terwijl het voor een GR-pad in Vlaanderen en Wallonië gemiddeld zowat 5 jaar duurt tussen het plan om een lang pad te maken en de eindrealisatie daarvan met padmarkering en een topogids, is voor 'La Traversée' alles gerealiseerd in een goed jaar tijd! Padmarking, infoborden, topokaart en topogids. En het is duidelijk geen haastig werk geweest. Een ander besluit is dat de voorziene fondsen goed zijn besteed, zeker ook omdat de wandelkaart en de mooie topogids gratis worden ter beschikking gesteld.

> Op 1 juni 2008 werd 'La Traversée des Pays et des Âges' officieel ingewandeld met een korte wandeling tussen grenspaal 265 en Hoffelt, in aanwezigheid van de voorzitters van PNDO en Hëllef fir d'Natur, evenals de Waalse en Luxemburgse ministers van Tourisme.

Toekomst

> Aangezien het Interreg-project 'Grandeur et intimités des paysages' beperkt was in te spenderen budget binnen een bepaalde tijd is het zeer de vraag of naar de toekomst toe er onderhoud zal zijn van de padmarkering en het toegankelijk houden van enkele trajectdelen van La Traversée des Pays et des Âges die mogelijk overwoekeren. Het is ook wat onduidelijk of de gratis topogids en -kaart nog zullen worden heruitgegeven als de huidige gratis uitgave is uitgeput. De ervaringen die beide partners aan het project hebben overgehouden resulteren oa in meer lokale projecten maar ook in een nieuw plan dat is ingeschreven binnen het Interreg IV-steunfonds. Daaruit wordt in 2011 - 2012 wellicht een nieuw project afgerond, met mogelijk opnieuw een grensoverschrijdende lange afstandswandeling! Update okt 2012: Op 1 oktober werd het nieuwe EscapArdenne Eislek trail geopend! Wandelverslag.

Persoonlijke beoordeling

> Hier in Vlaanderen komt dit project helemaal niet in de media. Behalve de Grande Randonnées of GR's lopen er door Wallonië ook nog flink wat andere lange afstandspaden die amper bekend zijn. Het was mijn wandelmaat Ludo, die - behoorlijk vertrouwd met de Hoge Ardennen - me op het bestaan van 'La Traversée des Pays et des Âges' attent maakte. Aan het verloop van de tocht op de stafkaart te zien wist ik wel vooraf dat ik me kon verwachten aan een padverloop over veel meer rechte wegen en asfalt dan een doorsnee tocht in de Ardennen. Wat het desondanks tot aangenaam wandelen maakt is de historisch-geografische omkadering vanuit de topogids, die van deze tocht een echte landschapsontdekking maakte. In 2 etappes heb ik het 48 km lange traject afgelegd. Bij andere gelegenheden heb ik een paar verbindingsroutes gedaan, evenals enkele stukken nog eens gelopen in het kader van andere paden die gelijklopen.
> Als je op zo'n eenzaam lang recht stuk wandelt, laat dan wat je verbeelding over de landschapslijnen in de Hoge Ardennen dwalen. De Romeinse legers die zich over je pad verplaatsten, de pelgrims die hier al honderden jaren passeren, die postkoerier die over het heuvelend landschap galoppeerde met zijn paard of de arbeiders van het Maas-Moezelkanaal, die met pikhouweel onversaagd inhakten op de Ardense leisteen. Eigenlijk is de Traversée des Pays et des Âges een juweeltje van een tocht, mits je er met de juiste ingesteldheid aan vertrekt.
> Op de volgende pagina's stellen we de route meer in detail voor.

Hoe is dit verslag opgebouwd?

> Op deze pagina stellen we je het algemene concept en de karakteristieken van deze tocht voor. Op de pagina met wandelinfo vind je praktische tips die je helpen voor een eigen tochtplanning en vervolgens wandelen we in 2 etappes en evenveel pagina's de hele route helemaal af met de bedoeling hier een beeld te schetsen van 'life on the road' en wat er allemaal te zien is.
> Dit is enkel maar een persoonlijk wandelverslag over La Traversée des Pays et des Âges. Wil je officiële informatie, ga dan naar de websites van de initiatiefnemers, PNDO en Hëllef fir d'Natur of naar de overkoepelende projectsite Grandeur et Intimité des Paysages.

Landschapslijnen

> De lange naam voor dit wandelpad is eigenlijk perfect gekozen. Het vertaalt zich nogal slecht naar het Nederlands als "Oversteek van landen en tijden". In het Frans klinkt dat beter omdat er ook een woordspeling inzit: "Pays" + "Âges" = "Paysages", en dat laatste woord betekent gewoon landschappen. Zo verwoordt de titel perfect het karakter van de tocht: Allerlei landschapslijnen van zowel natuurlijke als menselijke oorsprong over een periode van meer dan 2000 jaren.