Mardasson
> Het Mardassonmonument is het belangrijkste symbool in de Ardennen ter herinnering en ter ere aan de Amerikanen die België bevrijdden in december 1944 tijdens de Slag om de Ardennen. Bij die slag (of slacht) in de barre winter van 1944 verloren tienduizenden soldaten en burgers het leven. Dit Ardennenoffensief, door de Amerikanen 'the Battle of the Bulge' genoemd, was het laatste grote verrassingsoffensief van het door wanhoop gedreven naziregime van Hitler. De verdediging of verovering van Bastogne was daarbij cruciaal omwille van strategische redenen (verkeersknooppunt). Aan Amerikaanse zijde alleen al sneuvelden meer dan 70.000 soldaten. Aan Duitse zijde was het verlies aan mensenlevens bijna even hoog. De hele regio is bezaaid met littekens en monumenten die herinneren aan dat vreselijke gebeuren.

> Kruising via een brugje met de voormalige spoorlijn Bastenaken - Gouvy, nu een RAVeL-fietspad. Nog 100 meter rechtdoor en dan rechts een pad nemen dat terug draait naar de voormalige spoorlijnbedding om er parallel mee te lopen. We zullen nu de RAVeL parallel bijna 3 km volgen, tot in het dorpje Bourcy. Het grassige pad wordt na een tijd geasfalteerd. Er is te Bourcy een Surpra-buurtwinkel, gelegen naast het oude treinstation. In de buurt is ook een café.

Spoorlijn 163
> De spoorbedding, nu RAVeL, was tot 2011 een beetje dicht gegroeid en behoort tot lijn 163 (Sankt Vith - Gouvy - Bastogne - Libramont). Dit spoordeel tussen Bastogne en Gouvy werd aangelegd in 1884 - 1885. Dwangarbeiders trokken tijdens WO I lijn 163 nog verder door, van Gouvy tot Sankt Vith. Bedoeling van de Duitsers was oa om zo snel mogelijk oorlogstuig en soldaten naar de fronten in Frankrijk te verschepen.

> Tot die snelle link hoorde ook lijn 163A, waarover je elders op Trekkings.be een uitgebreid verslag vindt. De verbinding functioneerde verder in vredestijd tot aan de Franse grens maar na WO II werd de lijn - over decennia verspreid - in fasen ontmanteld. De jongste delen werden eerst afgeschaft, de spoorlijn Gouvy - Sankt-Vith werd al begin jaren '60 opgebroken. Het deel van de spoorweg dat we hier zien (tussen Gouvy en Bourcy) werd afgeschaft in 1986, de verbinding Bourcy - Bastogne sneuvelde in 1991 en Bastogne - Libramont is sinds 1993 officieel 'tijdelijk buiten dienst'.

> In 2009 werd het spoordeel van Bastogne tot Bourcy voorzien van een laag asfalt en opengesteld als RAVeL. Als je de spoorlijn nabij Limerlé er zo overgroeid bij zag liggen in 2010 was het moeilijk voor te stellen dat ook voor dit stuk geld werd uitgetrokken om tussen Bourcy en Gouvy de RAVeL door te trekken. In 2011 worstelden de asfalteermachines er echter door en je kan nu dus fietsen van Bastogne tot Gouvy (30 km) over de voormalige spoorlijn, die de 'RAVeL de l'Ardenne' werd.

> Het KMI belooft een warme vandaag, er is geen wolkje aan de hemel en de etappe loopt grotendeels over een schaduwloos traject. In Houffalize heb ik dus extra drank gekocht. Ik pik er GR 15 weer op bij de tank uit WO II, die werd opgevist uit de Ourthe. Op het Albert I-plein kruisen we ook twee van de meest populaire Ardense langeafstandsroutes: De oude GR 57 Ourthe en het nieuwe Escapardenne Eislek Trail, sinds 2012 de kwalitatief best uitgewerkte wandelroute in België.
> We nemen bij het plein de Rue Saint-Roch en die loopt ruw omhoog. Alle zijwegen negeren, we blijven deze steile straat de hele tijd volgen aan een stevig stijgingspercentage. Op minder dan één kilometer overwinnen we 100 hoogtemeters tussen het centrum van Houffalize en een Sint-Rochuskapel waar zendmasten zijn geplaatst (picknickbank). Daar aangekomen hebben we de stevigste inspanning van de dag al meteen achter de rug. We kiezen voor de linkertak op de V-splitsing bij de Sint-Rochuskapel en wandelen weer op het plateau boven de Ourthevallei. Veel asfalt en gebetonneerde veldwegen zullen de ondergrond uitmaken van de volgende kilometers GR 15. Een open landschap met koeienweiden en af en toe een plukje bos.

> Kruising met de N30 (Houffalize - Bastogne) en rechtdoor over het betonbaantje. Na de kruising met een hoogspanningslijn lopen we het gehucht Cowan binnen.
> We zijn nu 140 km ver over GR 15 sinds de start in Monschau. Voorbij een paar mooie oude huizen te Cowan houden we linksvoor aan en kruisen we achtereenvolgens een RAVeL-route en een beek. Rechtdoor, we stijgen naar de kerk van het dorpje Vissoûl.
> Er is nog een café-frituur in het centrum van Vissoûl, op 150 meter van de GR. 30 meter voor de hoofdweg door Vissoûl en de kerk nemen we echter rechts een straat. Na 150 meter links en we gaan nu meer dan 3 km rechtdoor wandelen.

> Aan de kerk en het kerkhof van Boeur nemen we de hoofdstraat door het dorp naar rechts. Voorbij een groepje huizen gaan we bij een picknickzone niet links op een asfaltwegje en wat verder ook niet op de straat rechts. We blijven de hoofdweg nog 500 meter volgen tot bij een wegkruis onder een hoge spar. Daar links een asfaltwegje op dat na 1 km op een kruising rechtdoor overgaat in een veldweg. Die loopt naar bos, het Bois Regné en we lopen hier even te samen met het langeafstandspad La Traversée des Pays et des Âges.

> GR 15 kwam eerder al langs nogal wat plaatsen waarvan de plaatselijke geschiedenis onlosmakelijk verbonden is met dit absolute dieptepunt voor deze regio in de moderne geschiedenis. De streek trekt nu, meer dan 70 jaren later, nog veel Amerikanen die de plaatsen bezoeken waar familieleden zo hard hebben gevochten. Bastogne staat daarbij hoog op de lijst.
> Het Mardassonmemoriaal is gebouwd in 1950 in de vorm van een ster (symbool op de Amerikaanse vlag). Bovenaan zijn de namen van alle Amerikaanse staten gegrift. Er is ook een crypte. In de stad bestond ook een klein oorlogsmuseum dat in 1976 werd overgebracht en uitgebreid in een modern complex vlakbij het memoriaal: het Bastogne Historical Center. Dit museum is dagelijks open en is vooral een ode aan de Amerikaanse strijders en oorlogshelden.
> In Bastogne-stad (ligt niet op GR 15) zijn meer oorlogsmonumenten. De stad werd zwaar beschadigd tijdens het offensief in 1944. Straten en pleinen zijn genoemd naar de Amerikaanse oorlogshelden. Je kan voor stevig wat geld zelfs nog een echte of fake Duitse legerhelm op de kop tikken hier. Het was ook in Bastogne dat de Amerikaanse generaal McAuliffe zijn beroemde antwoord 'Nuts' gaf als antwoord tegen een Duitse majoor toen die de Amerikaanse troepen tot overgave vroeg. ('Nuts' betekent vrij vertaald 'nougatbollen')

Pilgerweg - Chemin des Pèlerins Keulen - Saint-Hubert.
> De naam 'Chemin des Pèlerins' verwijst naar de eeuwenoude bedevaart vanuit Lendersdorf (in de buurt van het Duitse Düren) naar het graf van Sint-Hubertus in Saint-Hubert. Ook nu nog wordt die traditie in ere gehouden! Lendersdorf is een klein dorp in de Eifel, kort bij Düren. Rond Hemelvaartsdag trekt een groep Duitse bedevaarders van Lendersdorf door de Eifel, Oesling en de Ardennen om 160 km verder aan te komen in Saint-Hubert. Sinds 1721 vindt deze traditie plaats. Over die tocht wordt 4 dagen gewandeld, maar dat is nog niet alles. Ze gaan ook nog eens te voet terug naar Lendersdorf. Tesamen is dat dus 320 km, afgelegd door een 50-tal bedevaarders.

> Aanvankelijk stijgt het betonwegje een tijd tussen opgeschoten struikgewas. Hogerop lopen we vrij vlak tussen weiden. Bij kruisingen steeds rechtdoor tot voorbij een wegkruising met een bosje en picknickbank. Op het punt waar de verharde weg naar rechts draait, lopen we rechtdoor over een veldweg van steenslag. Daarna wandelen we voorbij een eerste steenslagweg naar links, maar de tweede wat verder nemen we wel. Hij loopt rechtstreeks naar het dorpje Boeur.
> Boeur is een typisch plateaudorp. Sterk ontwikkeld rond landbouw (vooral veeteelt). De oude grafstenen uit leisteen die tegen de kerkmuren zijn geplaatst, zijn het bekijken waard. Sommigen zijn pareltjes van volkse beeldhouwkunst.

> De pelgrimsweg kruist onderweg een pak veldwegen, die negeren we allemaal, steeds rechtdoor zoals dat hoort bij een pelgrimsweg. We naderen ook weer de oude spoorlijn waarmee we nogmaals wat parallel gaan lopen. Na zowat 7 km draait de pelgrimsweg plots naar rechts. We gaan voor de spoorlijn (RAVeL) links en nogmaals links. De oorzaak voor die abrupte onderbreking van de pelgrimsweg ontdekken we dadelijk: de aanwezigheid van een steengroeve. De veldweg arriveert na een paar bochten op een asfaltweg, die we naar rechts nemen. We zijn nu vlak bij het Mardasson-monument gekomen en gaan wat verder links om tot bij het memoriaal te wandelen.

> Te Bourcy lopen we verder rechts en parallel met de oude spoorlijn en we botsen uiteindelijk op een T-kruising. Kort rechts - links en 100 meter verder nemen we op de vorksplitsing de rechtertak. Vanaf hier tot helemaal bij Bastogne zullen we over bijna 8 km een oude pelgrimsweg volgen, de Chemins des Pèlerins. Hij loopt grotendeels over steenslagbedekking.

> De bedevaart vanuit Lendersdorf is in die zin uniek dat dit wellicht de laatste grensoverschrijdende bedevaart te voet is in Europa. In Bourcy wordt er even gestopt in een café. Ongeveer 40 pelgrims ondernemen jaarlijks nog de hele tocht. Ze worden nog steeds begeleid door een traktor die een kar trekt. De pelgrims volgen eigenlijk hier een route in het spoor van een oude Romeinse heerweg, dit is namelijk een deel van het tracé van de heirweg Reims - Keulen. De weg was ook tijdens de middeleeuwen belangrijk voor de machtscontrole vanuit de abdij Stavelot naar de aanzienlijke eigendommen in de Ardennen. Op de 18de eeuwse Ferrariskaarten is hij dan ook nog terug te vinden als de weg Bastogne - Stavelot.

> In de jaren voor WO I namen jaarlijks honderden pelgrims deel aan de bedevaart. De oorlogsjaren waren dan weer een moeilijke periode en ook de jaren daarna. Kort na WO II waren Duitse pelgrims niet meteen de meest graag geziene gasten in deze streek die zo hard was getroffen door het geweld van het Ardennenoffensief. Een tractor met materiaalwagen volgt de bedevaarders. Het verhaal gaat dat er vroeger ook een lege doodskist mee was. Er durfde al eens een pelgrim te bezwijken onder de inspanningen. Meer noordelijk langs de pelgrimsweg, tussen Boeur en Buret, staat nog een kruis voor een onderweg gestorven pelgrim.

>In de buurt van het Mardasson-monument sla ik na valavond mijn tent op. Het luide gedingdong om het half uur ter herinnering aan de gesneuvelde soldaten tijdens het Ardennenoffensief, moet ik er maar bij nemen. Gelukkig stopt het na 22 uur. Bastogne ligt op zowat 2 km buiten het GR-traject voor wie daar wil overnachten of het openbaar vervoer nemen. Zelf blijf ik dus kort bij de route, om in de ochtend vroeg te kunnen starten met de voorlaatste etappe.