Hoe is dit verslag opgebouwd?
> We typeren op deze pagina kort het karakter van het wandelgebied waardoor GR 131 Brugs Ommeland - Ieperboog loopt. Daarna volgt de achtergrond en ontstaansgeschiedenis van deze wandelroute. Op de pagina wandelinfo zetten we je aan de hand van eigen ervaringen op weg om zelf op stap te gaan met de hulp van een pak praktische planningtips. In 6 etappes verkennen we vervolgens de hele route.
> Dit is enkel een persoonlijk wandelverslag, voor officiële informatie over GR 131 kun je informatie vinden bij vzw Grote Routepaden.

---

---

> Begin jaren '80 zijn de grenzen van Vlaanderen al 'afgebakend' met een met wit-rode tekens gemarkeerd pad, dat grotendeels de landsgrens of taalgrens van Vlaanderen volgt: GR5A, Vlaanderen linkend met de beroemde GR 5 naar de Azurenkust. De vereniging voor langeafstandswandelen in Vlaanderen is in de tweede helft van de jaren '80 bijzonder op dreef met het uitbouwen van een heel net dat ook het 'onontgonnen' binnenland van Vlaanderen moet ontsluiten. Zo wordt in 1985 GR 128 (Vlaanderenroute) uitgewerkt op het terrein, als aansluiting op de al bestaande GR 128 door Frans-Vlaanderen. Terwijl deze route oost - west door Vlaanderen loopt, komt er amper een jaar later een noord - zuidverbinding met GR 129 (Brugge - Dinant). Er is dan nog genoeg ruimte vrij in West-Vlaanderen om nog een oost - west doorsteker te realiseren, parallel met GR 5A en GR128.
> Zo zien we in 1987 de geboorte van een nieuw pad onder de naam 'GR 564 IJzer - Krekengebied', van Eede (NL-grens) en Maldegem tot Stavele in de IJzervallei. Het nummer van deze GR is aanvankelijk wat vreemd. Traditioneel zit in de nummering van GR-paden een zekere logica, gebaseerd op het Franse systeem van 10 hoofdpaden met nummers 1 tot 10, waarvan aftakkende paden een tweecijfernummer krijgen en daarvan aftakkende paden een driecijfernummer, zoals autowegen. Tot zover de theorie.
> In praktijk zien we over de jaren heen een verwatering van dit nummersysteem. In principe is dus bvb GR 128 een aftakking van GR 12 die op haar beurt aftakt van GR 1. In Noord-Frankrijk is de nummering van GR 12X-paden in de jaren '80 al zowat volledig opgebruikt, van GR 120 tot 128. Er blijft nog net 129 over, gereserveerd voor het pad Brugge - Dinant. De nieuwe route IJzer - Krekengebied krijgt 564, een nummer dat aansluit op de eerste paden die door Grote Routepaden Vlaanderen werden gerealiseerd in de Kempen: GR 561 en GR 562.

> Op een overzichtskaart van het Vlaamse GR-net zien we in 1990 voor het eerst GR 130 Krekengebied - IJzervallei verschijnen. Er werd dus uiteindelijk gekozen om simpelweg door te nummeren op 129. Geen verband met GR 13 echter, dit pad loopt in de Morvan (Midden-Frankrijk). Nr 564 werd een paar jaren later weer opgepikt voor een ander pad (Kempen - Condroz).

> Grote Routepad 131 werd in 1987 gecreëerd door Grote Routepaden Vlaanderen.

> Tot slot nog het volgende over deze route. Toen ik over GR 131 liep in de maand april hing de eerste 70 km zowat de hele tijd de geur van beer en meststof in de lucht. De boeren slaan in de lente blijkbaar massaal aan het gieren. Zowat de hele dag was het lopen in drollenstank, de passages door bos vormden letterlijk een korte verademing tegen de beerlucht.

> Als afwisseling van de giergeur krijg je af en toe wind toegewaaid uit een stinkende varkensvetmesterij. West-Vlaanderen heeft een aandeel van zowat 53 % in de hele Vlaamse varkenskweek en dat zal je neus in de lente geweten hebben op het einde van je tocht! Het verschil tussen 'boer' en 'beer' is in West-Vlaanderen duidelijk maar één letter. Het Meetjesland en Brugse Ommeland lijken in de lente wel de septische put van Vlaanderen. In de IJzervlakte, waar er striktere milieuregels gelden, ontbreekt die geur.

> Een ander negatief aspect van wandelen in West-Vlaanderen zijn de talrijke voorbeelden van landschapsverkwanseling omwille van economisch belang. Beste voorbeeld is natuurlijk de Vlaamse kust, volgebouwd met lelijke appartementsblokken langs de waterlijn en villa's in de duinstroken. Ook langs GR 131 kom je enkele juweeltjes tegen van West-Vlaamse 'ondernemerszin': de verkaveling midden de bossen van Bulskampveld, het asfalteren van een unieke kasseiweg, de dreiging om het Schipdonkkanaal voor containerschepen te verbreden, het half wegploegen van trage wegen... Niet zo verwonderlijk dat de variëteit aan wilde planten langs de route eerder arm is. Enkel in beschermde 'pockets' zoals het Wijnendalebos en Palingbeek krijg je een meer natuurlijke variatie aan flora te zien. West-Vlaanderen of de Wild West van Vlaanderen, waar alles maar op kon. De provincie werd vooral gedicteerd door de Boerenbond met de politieke partij CD&V als vazal.

> Van alle kanten lijken nu toch ook andere belangengroepen een luisterend oor te vinden. Voor de bescherming van natuur en landschap is dat in de eerste plaats Natuurpunt, Natuur & Bos en een aantal drukkingsgroepen. Een aantal projecten hebben vaak als gemeenschappelijk doel om terug een meer gevarieerd en zuiverder landschap te creëren, daarbij ook rekening houdend met andere belangen dan die van de boeren.
> OK, dat waren even wat negatieve punten die ik er even door moest sleuren, maar al bij al blijven er tijdens deze tocht toch ook heel wat boeiende landschapsaspecten te ontdekken.
> Op de volgende pagina krijg je een pak praktische tips mee over GR 131 waarna we de tochtervaringen in 6 etappes beschrijven.

> Niet enkel opnieuw een verandering van routenummer maar er komt een substantiële trajectwijziging. Ter hoogte van de Knokkebrug aan de IJzer wordt GR 131 ontkoppeld van GR 130 IJzer en wordt een volledig nieuw wandeltraject voor GR 131 uitgetekend. Via het waterreservoir Blankaart, en een vele kilometers lange tocht langs het Ieperleekanaal, wordt nu langs het centrum van de stad Ieper gepasseerd en verder zuidelijk tot het domein Palingbeek. Een erg mooie hertekening waardoor GR 131 van 101 km naar zowat 128 km wordt verlengd. GR 131 eindigt dus ook niet langer in Stavele maar kort bij de kruising met GR's 5A, 128 en Heuvelland te Palingbeek (Zillebeke). In de winter van 2011/2012 werd het nieuwe traject van 33 km op het terrein gemarkeerd. Nog in februari 2012 werd een GPX-track vrijgegeven door Grote Routepaden voor GPS-gebruik, ter vervanging van de niet meer beschikbare gids.
> In 2018 wijzigde het beginpunt van GR 131 van Maldegem naar het stadje Damme. Daarmee wordt dit GR-pad ook voor 98 % een West-Vlaamse route en verhoogt de totale wandelafstand nog eens, van 128 km naar 145 km. ook de routenaam wijzigde opnieuw, we spreken nu van de GR 131 Brugs Ommeland - Ieperboog. Met het oppuntstellen van de bewegwijzering en de publicatie van een nieuwe topografische gids was GR 131 weer helemaal update in 2019. Sindsdien zijn er enkele kleine trajectwijzigingen doorgevoerd maar in 2023 ook één grotere: tussen Ruddervoorde en Wijnendale wordt nu ook immers de stad Torhout gepasseerd.

> GR 131 is zeker niet de meest spannende wandelroute in Vlaanderen, laat staan België, maar misschien leer je uit dit wandelverslag wel dat er in dit landschap van open velden en domeinbossen vaak ook een boeiende geschiedenis verscholen zit. De toevoeging zuidelijk (Knokkebrug - Ieper) evenals de verlenging noordelijk (naar Damme) creëren een verhoogde belevingswaarde. Je kan deze wandelroute gerust wat bekijken als 'underdog', gelegen tussen de bekendere GR 5A Ronde van Vlaanderen en de GR 128 Vlaanderenroute. Op de volgende pagina vertellen we je alles om zelf op ontdekking te trekken.

> Hoewel die 101 km lange GR 130 al 5 jaar was gemarkeerd, verschijnt de topografische gids pas in 1992. Meteen ook een routeverandering: Het centrum van Maldegem en de jeugdherberg daar liggen niet langer op de hoofdroute maar zijn nu te bereiken via een gemarkeerde aanlooproute. De uitgifte van de topografische gids in 1992 vormde ook de afronding van het project GR 130...voorlopig.
> Even leek het erop dat GR 130 in 2005 een verlenging zou krijgen in Frankrijk langs de IJzer. Dat project is echter een eigen leven gaan leiden en werd in 2007 officieel voorgesteld als GR IJzer.
> Eind jaren '00 is de topografische gids van GR 130 onvermijdelijk verouderd na bijna 20 jaren. Hij wordt in 2011 uit de handel genomen. Er zijn de voorbije jaren trouwens ook aanzienlijke wijzigingen gebeurd aan het trajectverloop, met ondermeer kilometerslange wijzigingen langs het kasteel van Aertrycke bij Torhout en ook ter hoogte van Ruddervoorde.

> In 2011 wordt nog een ingrijpend vervolg gebreid aan de geschiedenis van dit pad. De Fransen houden geen rekening met de GR-nummering in België en hebben hun deel van GR IJzer nu GR 130 Yser gedoopt. Om verwarring te vermijden krijgt ook het Vlaamse deel van GR IJzer nummer 130 en moet de bestaande GR 130 een nummertje opschuiven, en zo wordt GR 131 geboren.

> Het eerste deel van de tocht vertrekt vanuit het historische stadje Damme. Neem even je tijd voor een bezoek. Damme is ook een passagepunt voor de GR's Uilenspiegel en Ronde van Vlaanderen (GR 5A). Vanuit Damme volgt GR 131 echter een eigen autonoom traject door stille polders in het Land van Uilenspiegel en een hoekje Meetjesland. Het oude startpunt voor 2018, Maldegem, wordt niet meer gepasseerd. Vlak landschap van wei en veld domineren. Typisch zijn de talrijke velddreven, landwegjes afgelijnd met overwegend populier of wilg en soms eik of beuk. Ook de paden langs het Schipdonkkanaal zijn zo afgezoomd.

> Verderop kom je in de buurt van Bulskampveld in het Houtland, het meest bosrijke deel van de provincie West-Vlaanderen, hoewel ook hier wei en veld domineren. Nogal wat van de schaarse bossen van West-Vlaanderen liggen in het Houtland, waarvan Torhout een beetje de 'hoofdstad' is. GR 131 loodst je er graag door, het zijn veeleer lappen overgebleven domeinbos die niet of slechts gedeeltelijk sneuvelden voor landbouwontginning of verkaveling, zoals Bulskampveld, Groenhove, Wijnendale en Koekelare. Reden van hun ‘overleven’ is divers: Jachtdomein van oude landadel of te arme grondkwaliteit voor de teelt van gewassen.

> Voorbij een laatste bos (Koekelare) kom je in de weidse vlakten van de IJzervallei. Polderland en nat weiland of broeken domineren en de IJzer heeft er een centrale afwateringsfunctie. In Diksmuide herinnert de piekende IJzertoren aan oorlogsgruwel in de IJzervlakte uit Wereldoorlog I en in Vladslo laat het Duitse soldatenkerkhof je om dezelfde reden even stilstaan. Richting Ieper leidt het Ieperkanaal je noor nog veel meer monumenten en relicten uit WO I met de Menenpoort als monumentaal herinneringsmonument. In de Ieperboog kom je ten slotte tot bij het natuurgebied Palingbeek.

> Toeristisch wandel je door Meetjesland, Brugse Ommeland, Westhoek en Ieperboog.