> Zowel Braine-l'Alleud als Tubize hebben een treinstation maar niet op dezelfde spoorlijn. Beide treinstations liggen op 500 à 1200 meter van het wandeltraject. Bus 115 van TEC rijdt elke dag tussen Tubize en Braine l'Alleud en passeert ook in Braine-le-Château en langs bushalte Braine-le-Chateau Usines Meurice in het gehucht Les Manettes waar we deze etappe beëindigen. Bevoorrading en horeca onderweg te Braine-l'Alleud (alles oa bakker ter hoogte van spoorviaduct L'Estrée), Wauthier-Braine (bakker op 200 meter), Braine-le-Château (alles) en op eindpunt Les Manettes (AD Delhaize op 100 meter). Het rondje om Braine l'Alleud heen is niet zo geweldig boeiend, wil je inkorten dan kun je doorsteken in het centrum van Braine l'Alleud. Voorzie een halfuurtje extra voor een bezoek aan Braine-le-Château, zowat alle historisch interessante bezienswaardigheden liggen bij elkaar.

> Terug naar GRP 127. Nog twee kilometers resten ons van deze dagetappe. Kasteelbrakel laten we achter ons. We stijgen over kassei naar 'Les Monts'. Hogerop even links-rechts om het Sentiers des Monts te nemen. Voor je dit doet kun je echter ook eerst even rechts-links gaan voor een kort bezoek aan de mooi gelegen Chapelle Ste-Croix. Les Monts zijn drie opvallende bergen, ze hadden tijdens de middeleeuwen ongetwijfeld een verdedigende functie en ze zijn als landschapselement beschermd historisch erfgoed.

> Steeds rechtdoor tot we aan de andere zijde van 'de bergen' op een asfaltweggetje botsen ter hoogte van een van de vele kapelletjes die Kasteelbrakel rijk is. We gaan links licht dalen over de Rue St Roch en zien aan onze linkerzijde 's winters mooi de silhouetten van 'Les Monts'. We bereiken een driehoekig pleintje met nog maar een wegkapelletje. Daar gaan we rechts verder dalen.

> Al na 150 meter verlaten we deze weg om linksvoor een bospad te nemen door het Bois des Pochets. Bij een V-splitsing van bospaden nemen we de rechtertak en op de Rue du Bailli gaan we rechts-links om een tijdje een veldweg te nemen door bucolisch landschap, het Sentier des Godeaux, dat verderop blijkbaar als naam Tchmin du Vî Tracteur krijgt.

> De veldweg draait naar het gehucht Les Manettes, ontwikkeld in het zog van vroegere industriële ontwikkeling. Daarvan getuigt ook nog een hoge schoorsteenpijp. We kruisen er kort bij een frequent bediende bushalte de provinciale baan en met een rechts-links uitwijking kruisen we de Hain in de Rue de la Potterée. Maar hier houden we het voor bekeken voor vandaag.

> De oude venijnboom of taxus die je aan je rechterzijde passeert staat in het privé-kasteelpark de Robiano. Een bord tegen de parkmuur vertelt je dat deze taxus werd geplant in 1568 door graaf Maarten van Horne. Hij wou hiermee herdenken dat zijn vader Filips tesamen met graaf Lamoraal van Egmond werd geëxecuteerd op de Grote Markt te Brussel in opdracht van de Bloedraad van de Spaanse despoot Alva. (Zie ook de geschiedenis van het domein Gaasbeek in het wandelverslag over de VIP). De stam van de taxus is aan de voet meer dan 4,5 meter dik en hij is zowat 15 meter hoog.
> De taxus is één van de weinige conifeersoorten die van nature in België voorkomt. De bekendste taxus in Vlaanderen, eveneens zeer oud, staat in Lo-Reninge, in de Westhoek. Hij staat er bekend als de cesarboom. De oudste en prachtigste taxus in België is echter ook niet ver van de Tour du Brabant Wallon te vinden! Hij groeit - wellicht al meer dan 700 jaar - in het kasteeldomein Valduc nabij Tourinnes-la-Grosse. De stoffen van de taxus worden gebruikt voor medicinale toepassingen, ihb voor kanker. Nochtans bevat de boom ook giftige stoffen, vandaar zijn naam als 'venijnboom'.

Kasteelbrakel (Braine-le-Château)
> In het centrum is vooral de schandpaal uitzonderlijk. De schandpaal of pilori werd hier in 1521 opgericht door graaf van Hoorne, die ook het nabijgelegen kasteel bewoonde. Dit is de mooiste schandpaal die je vandaag in België nog vindt, hoewel het adjectief 'mooi' voor een schandpaal niet zo passend is. Het is immers een symbool van hoe het er in de middeleeuwen aan toe ging wat rechtspraak betreft. Een vermeende misdadiger werd er te kijk en te schande gezet in het dorpscentrum. Hier in Kasteelbrakel werd die als het ware 'tentoongesteld' op een verhoog meters boven de grond.

> De kerk is een bezoekje waard, niet zozeer omwille van het gebouw maar vooral om het interieur. Aandachttrekker is de levendige afbeelding in albast van Maximiliaan van Hoorne op zijn graftombe. Hij stierf in Kasteelbrakel in 1542. Het was onder zijn bestuur dat de schandpaal werd geplaatst.
> Het huidige kerkgebouw is relatief jong (1862). Bij de ingang van de kerk ligt de 1600 kilo zware oude klok uit het vorige kerkgebouw, dat romaans van stijl was. Een ander overblijfsel van de vroegere kerk is het portaal waarlangs je nu het kerkhof betreedt.

> Het oude adellijke kasteel vormt met zijn grachtomringing en park met oude bomen een prachtig geheel. Helaas is het niet zomaar te bezoeken en ligt het wat verborgen in het park naast de kerk. Het beste zicht heb je nog vanaf het pad dat wordt gevolgd door de Tour du Brabant Wallon.

> Nog in het centrum van Kasteelbrakel wandelen we langs de oude taxusboom (tegen de muur van het kasteeldomein) en langs de zeer oude banmolen van Braine.

> De watermolen op de Hain is een oude banmolen, waarvan een flink deel van de opbrengsten dus werden verdeeld onder de heren van het vlakbij gelegen kasteeldomein en het kapittel van Bergen. Er zijn bewijzen dat de molen al bestond in de 13de eeuw. Het oudste deel van de huidige gebouwen gaat terug tot de 16de eeuw. Bij het waterrad zie je dat er kleurrijke, ongelijke arkozesteen werd gebruikt. In de 17de eeuw werd er nog aanzienlijk verbouwd. De laatste grote restauratie gebeurde rond 1972, nadat de hele site een paar jaren eerder als monument werd geklasseerd. De molen zelf was al in 1954 een beschermd monument. Het waterrad kan nog in werking worden gesteld. Binnenin is hij ingericht als molenmuseum. Te bezoeken maar beperkte openingsuren.

> De gerestaureerde schandpaal uit 1521, waaraan later metalen steunpalen werden toegevoegd, bestaat uit een getrapt voetstuk met daarop een massieve zuil die een zuilenplatform schraagt. Voor wie zich daarop bevond was het wellicht net iets te hoog om zomaar naar beneden te springen. Na de afschaffing van dit soort volksberechting eind 18de eeuw, werden de centraal aanwezige pilori als hinderlijke dingen en als symbolen van landadellijke rechtsonderwerping beschouwd. In Kasteelbrakel kon hij van verwijdering en vernietiging worden gered door enkele inwoners. Hij overleefde andere tijden en sinds 1936 werd de historische waarde van de schandpaal erkend met de klassering als beschermd monument. In 2018 - 2019 vond een restauratie plaats met als opvallendste toevoeging: een dakje.

> Benieuwd waarom de Tour du Brabant Wallon zo'n lang traject van zowat 6 km volgt rond Braine-l'Alleud. Het leek me achteraf toch niet meteen het interessantste wandeldeel en ik bleef onderweg dus wat op mijn honger zitten. Nu ja, 't is iets voor wie graag door verkaveld landschap wandelt. Halverwege toren je er na een goeie 2 km even bovenuit met een stadsuitzicht. Of misschien vind je een Brakelse kopie van Manneken Pis wel de moeite waard of net iets om uit te brakelen....

> Die rondwandeling in Braine-l'Alleud rijgt een massa buurtpaden, kerkwegels en doorsteekweggetjes aan elkaar. Aanvankelijk lopen we via zulke buurtpaden door wijken, langs rotondes en langs een scholencomplex. Langzaam stijgen we zo naar het landbouwplateau waar we een westelijke wandelkoers gaan aannemen. Aan onze linkerzijde ligt dan op afstand de urbanisatie van Braine l'Alleud. Als we via een brug spoorlijnen kruisen, is het even opletten. Hier lopen veel paden en straten: dus eens over de brug neemt de TBW onmiddellijk rechts een graspad tussen struikgewas. We draaien langzaam weer naar zuidelijke richting en dalen geleidelijk naar het laaggelegen Bois de Bruyère. Opnieuw even opletten bij de gebouwen van watermaatschappij Vivaqua. Vlak voor de oude gebouwen gaan we rechts op een pad dat langs de zijgevels loopt. Even wat verademing in bos vooraleer we over meer oude buurtpaden weer in het centrum van Braine l'Alleud komen, bij het indrukwekkende Viaduc de l'Estrée.

> Zo'n 16 bakstenen bogen overspannen er de vallei van de Hain. Dit spoorviaduct werd gebouwd vanaf 1883 en diende voor de inmiddels al lang opgeheven spoorlijn 115 Eigenbrakel - Klabbeek - Tubeke. Vandaag is het een pré-RAVeL-fietstraject. Let even op wat kitsch aan je rechterzijde ter hoogte van de plaats waar het viaduct de verkeersweg Chaussée d'Alsemberg overspant: een kitscherige kopie van het Brusselse Manneken Pis! Interessanter is de nabij gelegen bakker-patissier met een uitgebreid aanbod aan zoetig lekkers!

> We gaan links onder het voormalig spoorviaduct langs de Chaussée d'Alsemberg en nemen bij de daarop volgende V-splitsing de rechtertak. Een eind verder gaan we net voor een ziekenhuis rechts. Dalen naar de Hain en oversteken. Weer op asfalt lopen we langs de gebouwen van woonzorgcentrum 'Le Rossignol'.

> Braine l'Alleud ligt nu achter ons. Op een kruispuntje nemen we in een bocht van de weg, ter hoogte van een monument voor soldaat Maurice Ribant, rechts een mogelijk modderige veldweg op. Die leidt naar een T-kruising met een asfaltweg, die we naar rechts gaan volgen. Deze stijgende brede weg (Chemin du Foriest) loopt naar het afgelegen kerkhof van Eigenbrakel.

> GR 127 vervoegt de volgende kilometers het oude traject met de TBW met zijn nog zichtbare roodblauwe markeringen. We wandelen het Bois du Foriest in ter hoogte van een plek die verwijst naar de verdwenen megalithische steen 'La Pierre qui Tourne' (zie ook etappe 4). Op een T-kruising naar links. Piep even door de bomen, daar zie je een landschap dat in het verleden helemaal is overhoop gehaald voor zandwinning.

Brabants zand
> We lopen hier vlakbij een enorme zandgroeve. Het is zeker niet de enige in de regio Eigenbrakel en Woutersbrakel. Eigenlijk is de ondergrond van een groot deel van centraal Waals-Brabant sterk zandhoudend, veroorzaakt door het proces van overspoeling en terugtrekking door de zee zowat 50 miljoen jaren geleden. Daarbij werden nogal wat lagen zand afgezet, verschillend in dikte van regio tot regio. Verschillend ook qua kleur, naargelang de oxidatiegraad is het zand dieper geel of zelfs rood gekleurd. Zand is een goedkoop ontginningsmateriaal. De prijs ervan is dan ook gevoelig voor de transportkosten tot de eindgebruiker. Aangezien het Brabantse zand vooral wordt gebruikt voor de verwerking in de bouwnijverheid, ontginnen de zandboeren hier in de streek maar al te graag. De drukke Brusselse bouwmarkt ligt immers vlakbij. Een kleiner deel van het ontgonnen zand vindt zijn weg in industriële toepassingen, zoals glas en de chemische sector. Exploitaties gebeurden vooral op gronden die eerder bos waren of braak terrein vormden. Je herkent de zandgroeves op een goede topografische kaart als lichtgeel ingekleurde gebieden. Vandaag wordt er hier en daar nog steeds zand onttrokken maar op veel kleinere schaal dan in de tweede helft van de 20ste eeuw.

Verdwenen abdij van Woutersbrakel
> Meer dan 500 jaar was er in Wauthier-Braine een cisterciënzerinnenabdij gevestigd. Ze werd gesticht in 1234 en ze viel over eeuwen heen enkele malen ten prooi aan plundering en verwoesting. In 1796 was het helemaal over en out. Tijdens de woelige jaren van de Franse Revolutie werden de 24 zusters immers verjaagd en werden het abdijcomplex en bijhorende bezittingen verbeurd verklaard en verkocht. Eén van die verjaagde zusters zou in 1822, in rustigere tijden, de Limburgse abdij van Colen (Mariënhof) bij Borgloon heropenen als cisterciënzerinnenklooster. In 2020 verlieten de laatste zusters ook die abdij. Van de Woutersbrakelse abdij rest zo goed als niks. Wandel eens achter de kerk en dan zie je in het parkje een gedenkplaat en een paar zuilen van de 18de eeuwse monumentale ingangspoort. Ze werden hier in het jaar 2000 geplaatst als herinnering aan het eeuwenlange verblijf van de zusters.

> Langs een domein voor 'psychiatrie en psychologisch welzijn'. In het verlengde van de toegangsweg duiken we een mooi beukenbos in en dalen we over ingesneden paden naar de bronbeek Ri des Vervois. Aan de overzijde van de beek voert een mooi paadje , het Sentier du Bruyère de Noucelles' ons naar het gelijknamige gehucht Noucelles. We volgen er over zowat 300 meter de hoofdverkeersweg om dan rechts af te slaan in de Chemin de la Carrière. Die naam verwijst ook hier naar de vele zandgroeven die in de omgeving van het Bois de Foriest in ontginning waren na WO II. Weer op verharding draaien we naar rechts en dalen we wat richting geïndustrialiseerde vallei van de Hain.

> Lager volgt een zigzaggend traject door de uitgebreide verkavelingen rond Woutersbrakel over wijkwegen en buurtpaden maar dat ook via het Sentier du Clos recent herbeboste natuur meepakt. In de vallei van de Ruisseau du Bois de Hautmont, een zijbeek van de Hain, wandelen we over mogelijk erg natte paden. Het Sentier du Béguin leidt ons naar een speeltuintje met rustbanken en kort daarna belanden we op een brede, geasfalteerde weg. We volgen hem naar links om een eind hogerop de Brussele Ring - E19 te kunnen kruisen.

> Aan de overzijde van de snelweg dalen we voorbij de begraafplaats rechts over een wijkstraat en in het verlengde over een buurtpad (Sentier des Radis Partagés) tot in het vernieuwde centrum van het rustige Woutersbrakel.

> We lopen dadelijk weer weg uit het dorpscentrum via de Rue Jean Thys en gaan wat verder rechts het onopvallende Sentier du Tasson op. Het pad draait de velden in, we stijgen een tijd door open golvend landschap met verre uitzichten. De singletrack stijgt rustig door langs de rand van het Bois de la Samme tot aan een verre buitenrand van Braine-le-Château. We houden op dat hoge punt tweemaal rechts aan en zetten over het Sentier Morlan zo weer de daling in.

> Rechtdoor langs kleine vijvers en verder over het Sentier Minon met onderweg mooie vergezichten. Ter hoogte van de oude Ferme Deschamps bereiken we een landweggetje. Van de grote boerderij Deschamps dateren sommige gebouwen uit de 18de eeuw. De versterkte toren is van oorsprong nog wat ouder, 16de eeuws. Een overblijfsel uit de periode dat hoeves nog dienden te worden versterkt om beschutting te bieden bij ontij. Rechts-links hier, onder een in slechte staat verkerende spoorbrug (situatie 2022). Bovenop liep spoorlijn 115, dezelfde spoorlijn waarvan we in Braine l'Alleud eerder vandaag al het indrukwekkend viaduct passeerden.

> Dadelijk kruisen we ook nog een keer de Hain om bij de drukke verkeersweg Tubize - Waterloo voorzichtig over te steken. Rechtdoor de Rue du Drabe in en nogmaals rechtdoor de stevig stijgende Rue Poulet volgen. Hogerop vervolgen we in het verlengde over het Sentier du Crippet. Een doorsteekpaadje dat ons op een hoger gelegen boswegje brengt. Rechts daar en verderop links een zigzaggend buurtpad volgen (Sentier de Château de Fer / Sentier à Bouclettes). Er volgen nog een paar snelle padenwissels en plots duiken van rechts de witrode tekens op van GR 12. Tot Braine-le-Château zullen we een kilometer tesamen lopen met de wandelroute van Amsterdam naar Parijs.

> Over het vrij lange en mooie Sentier des Fiefs zetten we nu echt koers naar Braine-le-Château. Bij de verkeersweg Nijvel - Halle is het even opletten met de bewegwijzering. We gaan kort links langs de brede verkeersweg en nemen bij de Hain rechts (!) het rechteroeverpad langs de rivier. Het mooie pad leidt ons langs de achterzijde van het kasteel van Braine-le-Château. Op het einde van het pad gaan we links en op de toegangsweg naar Braine-le-Château loopt de TBW naar rechts verder. Op dat punt verlaten we dus weer de witrode tekens van GR 12 door de rug te draaien naar Braine-le-Château.

> Het zou echter zonde zijn om niet even tot het centrum van Braine-le-Château te wandelen. Langs de middeleeuwse banmolen, langs de eeuwenoude taxus van het kasteeldomein, langs het baljuwhuis tot op het dorpsplein van Braine-le-Château met zijn unieke pilori.

>Tegenover de pilori ligt het mooie bakstenen baljuwhuis met een getrapte zijgevel in witte steen. Ook het baljuwhuis is sinds 1990 een beschermd monument. De baljuw was een vertegenwoordiger van de adellijke landheer en had dus enig aanzien in het lokale bestuur en de rechtspraak. Hij woonde in dit huis tussen de 16de en 18de eeuw. Nadien kwam met de Franse revolutie een eind aan het ancien régime dat eeuwenlang had stand gehouden. Ook de functie van baljuw paste niet meer bij de nieuwe bestuurspolitiek. Het huis werd privébezit van commerçanten. Nu is de toeristische dienst van Kasteelbrakel er gevestigd en worden er tentoonstellingen georganiseerd.

> We gaan 'Brakelen' vandaag. De Tour du Brabant Wallon - GRP 127 laat ons eerste 'een miniTour' maken rond Eigenbrakel. Daarna zetten we door sterk golvend landschap via Noucelles en Woutersbrakel koers naar Kasteelbrakel over nogal wat oude buurtpaden. Beslist de moeite om in Kasteelbrakel even te blijven plakken en enkele bezienswaardigheden mee te pikken in het historische centrum van dit aardig dorp. Nog even een heuvel op en af en we bereiken het eindpunt, dit keer een bushalte met gemakkelijke verbinding naar Tubize of Eigenbrakel. Deze etappe behoort tot de meest 'beboste' delen van de Tour du Brabant Wallon, hoewel het maar kortstondige passages zijn.

---