> In zijn huidige vorm werd de Eifelsteig officieel geopend in 2009. Er ging echter een hele geschiedenis aan vooraf.

1998 -2006 - Oude Eifelsteig
> De Eifelsteig is eigenlijk ontstaan in de Rureifel of Noordelijke Eifel, uit een toeristische samenwerking tussen de gemeenten Blankenheim, Hellenthal, Simmern en Schleiden-Gemünd. In 1998 werd een eerste (circulaire) Eifelsteig geopend van 86 km. De ontwikkeling van dit project was sterk gericht op de wandelaar die graag zonder zware rugzak wandelt en iedere avond wil genieten van hotelovernachting en geserveerde maaltijden. Een twintigtal hotels en pensions,"Gastgeber", werkten er aan mee. De Eifelsteig werd verkocht in packages die werden geboekt via de VVV van Schleiden-Gemünd en onder het motto 'Auf alten Pfaden durch die Eifel - ohne Gepäck'. Het was meteen een succes.

Hoe is dit verslag opgebouwd?
> We stellen op deze pagina kort het lange afstandswandelpad voor als visitekaartje bij uitstek voor wandelen in de Eifel met aandacht voor de korte padgeschiedenis en het concept van een Premiumweg. Op de pagina wandelinfo zetten we je aan de hand van eigen ervaringen op weg om zelf op stap te gaan met een pak praktische planningtips. Daarna verkennen we in 12 etappes de hele wandelroute meer in detail.
> Dit is enkel een persoonlijk wandelverslag, voor officiële informatie over de Eifelsteig kan je terecht op Nederlandstalige pagina's van Eifel Tourismus. Link.

> Het sterke merk 'Eifelsteig' moet dienen voor een route die als een ruggengraat door de Eifel loopt, van Aken naar Trier. Ze moet aan strenge kwaliteitscriteria voldoen zodat de labels van Top Trail, Qualitätsweg en Premiumweg er kunnen worden opgeplakt. Het is Eifeltourismus (overkoepelende toeristische organisatie voor de Eifel) die verder de leiding op zich neemt maar toch wel vrij uniek is dat Eifeltourismus de verdere projectuitwerking laat beïnvloeden door de vele medewerkers van de belangrijkste wandelorganisties in de Eifel, dat zijn het Deutsche Wanderverband en het Eifelverein.

> Het Eifelverein is eigenlijk een heimatvereniging die sinds eind 19de eeuw een fijnmazig net aan lange wandelpaden ontwikkeld en bewegwijzerd heeft die zowat de hele Eifel van N naar Z als van O naar W doorkruisen. Ze beheren als het ware dus zowat een groot deel van de Eifelse wandelinfrastructuur en hebben de kennis, ervaring en een pak medewerkers in huis. Voor de vermarkting van de toekomstige Eifelsteig zal Eifeltourismus later zelf instaan.

2006 - Definitieve plannen nieuwe Eifelsteig
> Jaar van aktie. De Eifelsteig moet nu concreet vorm krijgen. De eerste maanden worden 49 padcontroleurs opgeleid door de Duitse Wandelbond, hiervoor worden vooral medewerkers van het Eifelverein gerecruteerd met veel wandelervaring. Ze worden op pad gestuurd om een inventaris op te maken en een kwalitatief oordeel te vellen over 1.600 km bestaande wandelpaden in de Eifel aan de hand van criteria waaraan volgens de Duitse Wandelbond een kwaliteitspad moet aan voldoen. Op 12 mei 2006 wordt die fase afgesloten. Onder leiding van Eifeltourismus gaan de Duitse wandelbond, dr Rainer Brämer van het Wanderinstitut en het Eifelverein aan de slag om een aantrekkelijke wandelroute uit te tekenen. De nieuwe Eifelsteigslogan wordt 'Wo Fels und Wasser dich begleiten' (waar rotsen en water je begeleiden).

> Voor de uitbouw van het pad wordt een kost voorzien van een goeie 900.000 €, gefinancierd voor zowat 80 % door de 2 deelstaten en de Europese Gemeenschap, de rest door de gemeenten. Het kostenplaatje kan per staat worden opgedeeld in 549.000 € voor Nordrhein-Wesfalen (135 km Eifelsteig, inclusief 8 km in de Belgische Oostkantons + 300 kilometer 'partnerpaden') en 361.000 € voor Rheinland-Pfaltz (177 km Eifelsteig). Het theoretische routeverloop wordt in de herfst officieel voorgesteld.
> In de marge vermelden we nog even dat er tegelijk sprake is van een Ardennensteig, deze zou oa het westelijk Eifelgebied rond Prüm en Bitburg ontsluiten en ook naar Malmédy in de Oostkantons lopen. Die Ardennensteigplannen zullen echter al snel in de koelkast belanden, dat heeft oa te maken met het feit dat men in de Oostkantons het zwaartepunt van toeristische investering de volgende jaren op fietsen wil leggen. Concreet: Van de voormalige Vennbahn een fietspad (RAVeL) maken.

> Eerst gaat er uitgebreid onderzoek aan vooraf waarbij een massa wandelaars worden ondervraagd. Daaruit blijkt dat de toestand, keuze en bewegwijzering van de bestaande wandelpaden een zeer kritisch oordeel krijgt. Bovendien zijn de bestaande lange afstandspaden van het Eifelverein onvoldoende bekend. Een nieuw pad moet natuurgeoriënteerd worden. Het onderzoek wees uit dat een wandelaar in de Eifel er vooral op uit trekt om van de natuur te genieten.

> Nog in 2006 wordt contact gezocht om toestemmingen te bekomen van de gemeenten en grondeigenaars waar de nieuwe Eifelsteig moet lopen. Eifelgemeenten waar de Eifelsteig niet zal passeren bekritiseren het project maar Eifeltourismus probeert ze te paaien met de plannen voor toekomstige aftakkingen van de hoofdroute. Ook Rainer Brämer, mede-oprichter van het Duitse Wanderinstitut en weleens bewierookt als de 'wandelpaus' van Duitsland, werkt in deze fase mee aan de Eifelsteig. Hij pareert de kritiek van sommige gemeenten die niet zijn opgenomen in de route, met de opmerking dat wandelaars vooral natuur willen, de passage door bepaalde dorpen is daarbij van ondergeschikt belang. De Eifelsteig mag geen 'politieke wandelroute' worden, bepaald door burgemeesters die het traject door hun dorp of stad willen laten lopen.

> Het jaar waarin de padinfrastructuur wordt aangebracht op het noordelijke deel. De oude Eifelsteig wordt opgeheven. Aanvang 2007 wordt eerst het traject van de Eifelsteig in Nordrhein-Westfalen op het terrein helemaal gecheckt om te zien of het voldoet aan de criteria van een Premiumweg zoals bepaald door Dr Rainer Brämer. Ook het bewegwijzeringssysteem wordt uitgedokterd, door het Keulense planningsbureau Via. In augustus begint het Eifelverein in NRW met het aanbrengen van de basismarkering langs de Eifelsteig. Dat wordt vanaf eind september gevolgd door het plaatsen van de wegwijzers en ander 'padmeubilair'. In de deelstaat Rijnland-Pfalz wordt vanaf november een gelijkaardig scenario gevolgd dan in NRW.
> Het noordelijke deel is nog voor het jaareinde helemaal klaar. De eerste 130 km, van Kornelimünster tot voorbij Blankenheim kan worden geopend voor wandelaars. De eerste gids van de Eifelsteig, waarin enkel dat opengestelde deel is opgenomen, wordt al meteen voorgesteld in december 2007.

2003 -2005 Plannen nieuwe Eifelsteig
> In 2003 ontstaan de eerste plannen om van de Eifelsteig iets totaal anders te maken. Daar zitten de Belgen trouwens onrechtstreeks voor iets tussen. Het is namelijk zo dat in 2001 het Belgische Ministerie van defensie de plannen heeft bekend gemaakt om zijn militaire bases in Duitsland te sluiten. Vanaf 2005 zou ook Kamp Vogelsang dicht gaan. De Duitsers willen het vrijgekomen gebied kaderen in het nieuwe Nationaal Park Eifel. Een vernieuwde Eifelsteig moet er zeker door lopen maar men wil nog veel meer doen met de Eifelsteig.

> Vanaf het jaarbegin wordt het marketingplan voor de Eifelsteig op punt gesteld en de uitvoering ervan opgestart. In de vroege lente wordt in deelstaat Rheinland-Pfaltz het markeringssysteem op het terrein uitgewerkt: Vanaf maart de basismarkering door het Eifelverein en in augustus de wegwijzers. Eind september 2008 vinden de laatste werkzaamheden plaats op het zuidelijke deel. In okober is de padmarkering ook in Rheinland-Pfalz afgewerkt. Op 6 november 2008 is het zover: De Eifelsteig, van Aken tot Trier is over de hele 313 km klaar.
> De officiële openstellling laat nog even op zich wachten tot de volgende lente. Het onderhoud van de paden en de markering wordt voor de toekomst overgedragen aan het Eifelverein ism met de gemeenten.

2008 - Realisatie 177 km Eifelsteig in Rheinland-Pfaltz

> Er zijn in 2007 en 2008 in totaal zo'n 578 houten wegwijzerpalen geplaatst waarop 781 wegwijzerplaten zijn aangebracht. In maart wordt op het traject in Rheinland-Pfaltz nog groot meubilair geplaatst: Rustbanken, ligbanken en picknicktafels. De opening vindt plaats in het Lampertstal bij Alendorf op 4 april 2009. Die plek is niet toevallig gekozen, ze ligt namelijk op de grens tussen de 2 betrokken staten, Nordrhein-Westfalen en Rheinland-Pfaltz, die voor de grootste financiering van de Eifelsteig zorgden. 500 belangstellenden wonen de inwandeling bij, die gepaard gaat met enthousiaste toespraken.

> Uitgeverijen staan te springen om een wandelgids uit te brengen. Doordat sommige auteurs niet konden wachten tot alles in de puntjes was uitgewerkt op het terrein zijn er ondertussen al een paar, die in 2008 werden uitgebracht, verouderd door trajectveranderingen op het laatste moment. In 2009, het openingsjaar, heeft de wandelaar al meteen keuze uit 5 verschillende topogidsen! Ze verkopen dan ook als zoete broodjes.
> Tegelijk met de ontwikkeling van de Eifelsteig werden ook enkele - zogenaamde - Partnerwege ontwikkeld. Met name de regio Nordhein-Westfalen, waar de oude Eifelsteig liep, is vragende partij voor aanvullende paden. Gepland in 2006 werden ze al geopend in 2008. Het betreft oa het Eifeler Quellenpfad, de Burgenroute en Olef-Ruhr-Route. Ze sluiten allen aan op de Eifelsteig, lopen circulair en worden geprofileerd voor packages met bagageloos wandelen. Behalve de reeks 'Partnerwege' worden ook nog tegelijk zogenaamde 'Traumpfade' aangelegd. Het zijn circulaire paden van middellange of korte afstand in gebieden van de Eifel waar de Eifelsteig niet komt. Ze sluiten dan ook niet onmiddellijk aan op de Eifelsteig.

> Wandelen is dus weer hot in Duitsland, maar dan in een andere verpakking dan vroeger: Meer er op uit in eigen land, minder lange vakanties, intensiever beleven, meer comfort onderweg. 'Avontuur' krijgt vandaag een wel omkaderde en veilige invulling bij het ontwikkelen van 'een wandelproduct'. Uiteraard kan je nog steeds je wandeltocht organiseren zoals jij dat wil, wars van elke commerciële inslag of onafhankelijk van wie dan ook. Anderzijds lokken wel omkaderde 'wandelconcepten' een pak nieuwe wandelaars aan. Vandaag is Duitsland trendstettend voor de 21ste eeuw in het vermarkten van wandelroutes maar er wordt dan ook krachtig geïnvesteerd.
> Wandeltrajecten worden dus uitgewerkt als aantrekkelijke produkten en krijgen allerlei beoordelingen en klinkende labels opgeplakt: 'Top Trail', 'Qualitätsweg' 'Top-Tour' of het prestigieuse 'Premiumweg'. Geen enkele andere organisatie gaat echter zo grondig te werk om de aantrekkelijkheid van een pad te beoordelen dan het 'Wanderinstitut'. Aan de hand van duizenden enquêtes werden op bijna wetenschappelijke basis 34 criteria uitgezet die bepalen wat een ideale wandelroute is. De man hierachter is dr Rainer Brämer, hij wordt wel eens de 'wandelpaus van Duitsland' genoemd.

> De trekker die zwaar gepakt aan één stuk doorwandelt, wordt in Duitsland tegenwoordig wat bekeken als een stukje folklore uit de 20ste eeuw (hmmm...). TV-documentaires en opgemaakte websites met lachende, onbezorgde, genietende wandelaars creëren wat een droombeeld van paradijselijk wandelen. Eerder wat sportief 'er-even-van-tussenuit-zijn' met enkele vrienden, de familie of individueel, alles wat ten nadele van het groepsbeleven via clubs. In die zin was ik op de Eifelsteig met een volle rugzak waarin spullen voor 12 dagen, wat een buitenbeentje.

> Uit de conclusies die het Wanderinstitut trok na een diepe en brede bevraging bij duizenden wandelaars, blijkt dat op de eerste plaats 'genieten' het toverwoord is. Daarom moet er onderweg volop afwisseling zijn in de aard van de paden en het landschap. Leuk om door bos te lopen maar een halve dag alleen maar bos wordt eerder als negatief ervaren. Af en toe een panoramisch uitzicht (liefst voorzien van een picknickbank), een interessant gebouw, geologisch verschijnsel, natuurmonument of een typisch dorp langs het pad zijn pluspunten.

Industrie, autolawaai of lelijke landschapselementen, zoals bvb electriciteitsbedrading, krijgen een negatieve beoordeling. De wandelaar moet volgens het Wanderinstitut ook steeds een gevoel van veiligheid ervaren. Zeer betrouwbare padmarkering dus in 2 richtingen en paden die op moeilijker terrein zijn voorzien van trappen en leuningen. Asfaltwegen buiten de dorpskom zijn uit den boze. Natuurbeleving moet centraal staan.
> Terreininspecteurs van het 'Wanderinstitut' noteren elk detail onderweg. Achteraf wordt alles ingevoerd op de computer en daaruit rolt dan een puntenkwotering over de 'genietbaarheidsgraad' van een route. Tijdens mijn tocht over de Eifelsteig ben ik zo enkele van die inspecteurs tegen gekomen en ik kon zelf constateren dat ze zeer grondig - haast maniakaal - te werk gaan. 'Deutsche Gründlichkeit' is echt wel van toepassing in dit verband. Elke kilometer pad wordt grondig bestudeerd en zeer kritisch beoordeeld.

> Voldoende punten leveren dus het keurmerk 'Premiumweg' op. De criteria waren zo streng dat aanvankelijk enkel bij de Rothaarsteig het predikaat van Premiumweg kon worden opgeplakt. Toeristische organisaties zijn echter hun nieuwe of bestaande wandelroutes gaan afstellen op deze strenge criteria en er zijn inmiddels al heel wat korte en lange routes gecertificeerd. Ook de Eifelsteig is dus geënt op deze criteria. Een route die echter nog sterker is uitgebouwd volgens de criteria van het Wanderinstitut is de Saar-Hunsrück-Steig. Met een score van 58 punten laat hij andere lange afstandsroutes ruim achter zich. We brengen later in 2011 een verslag over deze route.

> De beoordelingscijfers vind je op de website van het Wanderinstitut, waar de gecertificeerde routes per bondstaat zijn ingedeeld. Hoewel de Eifelsteig werd uitgebouwd als 'Premiumweg' en zo wordt geprofileerd in toeristische brochures, heeft de route pas jaren later het officieel certificaat bekomen van Premiumweg. Vermoedelijk had dat te maken met een routedeel van en paar kilometer ten noorden van het dorp Kordel, waarover een proces liep met de eigenaar van het bos en waar het definitieve tracé daardoor nog niet werd erkend. Sinds 2012 is dat probleem van de baan, er werd een nieuw tracé uitgekapt.

> OK, tot daar een taaie brok jonge padgeschiedenis. Op de volgende pagina pakken we de Eifelsteig meer praktisch aan.

---

---