Startpagina > Wandelen > GR 129 Dwars door België
Wontergem, monument Lucien Buysse
Wontergem, inscripties nazi-brugje
Natuurgebied Vondelmeersen
> Daar staat ook het monument ter ere van wielerheld en flandrien Lucien Buysse (1883 - 1980), winnaar van de Ronde van Frankrijk in 1926. Hij was afkomstig uit een Wontergemse coureursfamilie en zijn bijnaam was 'de rots', wat je ook weerspiegeld ziet in het standbeeld. Wontergem, typisch Vlaams dorp met pastorij en schooltje maar het dorpscafé onder de kerktoren heeft er sinds enkele jaren moeten plaats maken voor de appartementen van een bouwpromotor.
> Bij de kerk van Wontergem start een belangrijke trajectverandering tot het volgende dorp, Gottem. Die routewijziging bestaat sinds 2013, is een hele verbetering en is 1,7 km langer dan het oude rechtstreekse traject naar Gottem.
Landschapsparkje Disveld
> Langs de spoorlijn De Panne - Deinze laten we nu echt West-Vlaanderen definitief achter ons. We komen er ook bij een GR-wandelwijzer. Hier vervoegt GR 128 (Vlaanderenroute ) GR 129 (Dwars door België) over zowat 4 km. Een betonwegje draait naar het centrum van Wontergem. Via buurtwegen en -paden zigzaggen we tot bij de Sint-Agneskerk van Wontergem.
Onderweg naar de Artemeersmolen
Aankomst in Wontergem, GR 128 + GR 129
Machelen a/d Leie
Aarsele, madonna
Artemeersmolen
> 150 meter voorbij een kapel ter ere van OLV van La Salette gaan we rechts een andere asfaltweg op. 't Is om zeer aan de voeten van te krijgen. Buiten landbouwgewassen en gras wordt hier ook aan natuur niet veel ruimte gegund. De borden van een landbouwleerpad maken ons er nogmaals op attent dat de boer hier regeert. Bij een kerkhof komen we eindelijk eens langs een rustbank. Voorbij voetbalvelden en bij een bosrand gekomen, gaat GR 129 op T-kruising rechts.
> Verderop nemen we een dreef naar links. Je kunt op dat punt ook naar Poeke-dorp wandelen maar voor mij kan die extra wandelafstand er echt niet meer bij. We steken de verkeersweg naar Poeke over en wandelen de Beekstraat in. Door de velden zetten we nu koers naar de Artemeersmolen. Over een mix van gras-, grind- en betonweggetjes zigzaggen we met de windmolen als doel. We bereiken hem uiteindelijk over een straat die krak op de grens tussen de provincies Oost- en West-Vlaanderen loopt.
> De mooi gerestaureerde Artemeersmolen dateert uit 1810 en is sinds eind jaren '70 weer draai- en maalvaardig. Opvallend is dat de Artemeersmolen sinds 2014 eigendom is van een beroepsmolenaar die hem terug professioneel in gebruik heeft genomen voor het ambachtelijk vermalen van granen. Een unicum in Oost-Vlaanderen.
> Verder over GR 129. De boeren profiteren van het mooie lenteweer om volop te ploegen. Ronkende tractoren op de akkers dus en in hun zog honderden meeuwen die de opgedolven pieren gretig te lijf gaan. Voor de laatste keer wandelen we weer door een lap West-Vlaanderen. Na een goeie kilometer maakt de Vinktse Binnenweg een bocht. Op die plaats nemen we links een graspad (eindelijk!) langs enkele wilgen en verder door akkers. Weer op asfalt gaan we op een T-kruising rechts en na 200 meter opnieuw links, weer op gras. We botsen wat verder op een afsluiting en moeten noodgedwongen naar rechts. Er is hier een doorgang die wat kan overgroeid zijn. Het zou van burgerzin getuigen als de eigenaar van het aangrenzende huis de grasbegroeiing net als zijn gazon wat kort zou houden, egoïsme wint het hier echter. De openbare toegangsweg naar het huis leidt naar een asfaltweg die we verderop rechtdoor volgen.
> De kerk van Aarsele priemt in het landschap. Verderweg zien we ook 'de kathedraal' van Kanegem, eigenlijk gewoon een groot uitgevallen dorpskerk. Die is niet ons wandeldoel. Te Aarsele gaan we links naar het dorpscentrum. Rond de kerktoren zijn nog een paar cafés geschaard.
> In de kerk zelf zorgen de moderne glasramen voor een prachtige lichtinval bij zonnig weer. Je ontdekt zeker bekende personages in de glasramen, zoals Kardinaal Cardijn, paus Paulus VI, Martin Luther King, Moeder Theresa, Pater Damiaan enz... GR 129 passeert de kerk langs achteren, waar op een volks pleintje bij zonnig herfstweer oude mannen met de petanqueballen spelen. Over de Pastorijstraat houden we dezelfde richting aan door Aarsele, tot we links de Baudelostraat inslaan.
> Er komt weer wat reliëf in het landschap, Aarsele is merkelijk ontwikkeld op een dominerende verhoging in het landschap. Na de dalende Baudelostraat nemen we een licht stijgende grassige veldweg tussen twee akkers om dan opnieuw te dalen naar de drukke verkeersweg N 35 (Tielt - Deinze). Rechts daar, snel over dit vervelend druk stuk om de eerste weg links te nemen, de Wontergemstraat, die verderop overgaat in de Dauwbeekstraat en de Houtbulckstraat.
> GR's 128 en 129 lopen bij de kerk van Wontergem dus niet langer rechtdoor maar links langs de hoofdstraat door het dorp, langs enkele eenvoudige oude huizen. Voorbij een bakker en net voor de spoorlijn gaan we rechts Vondellos in. We dalen in een beekvalleitje en net voor die beek gaan we links over een paadje dat weer naar de spoorlijn loopt. We steken de beek over tussen 2 knotpopulieren en lopen tussen de spoorlijn en een domeinafspanning. Rechtdoor over een lang knuppelpad in het natuurgebied Vondelmeersen, dat wordt beheerd door Natuurpunt. Een nogal nat gebied met wilde grassen en interessante flora.
> Let even op het spoorbrugje aan je linkerzijde als je de Vondelbeek kruist. De inscripties op de brug vertellen dat deze brug door nazi's werd gebouwd op 22 juli 1940. Niet lang voordien hadden de Belgische genietroepen de brug immers opgeblazen om de spoorverbinding naar De Panne en het Franse Duinkerke te saboteren. De nazi's herstelden de verbinding zo snel mogelijk om troepenvervoer mogelijk te maken. Zoals je kunt lezen werden die werken uitgevoerd door de Tweede Compagnie 'Bau-Bataillon 83' onder leiding van Hauptmann Plum. De namen 'Fritz Rode Bogen' en 'Brücke Franz' zijn mogelijk pseudoniemen, dat is niet geheel duidelijk.
Lotenhulle
Kasteel van Poeke
> Via de Lootse Hoogpoort wandelen we kasteeldomein van Poeke binnen. Eindelijk nog eens een lapje groen, vrij schaars in deze streek. Nog even langs een weide en dan weer door domeinbos om in een langzame bocht naar rechts tot bij de voorkant van het mooie waterkasteel van Poeke toe te draaien. Oorspronkelijk een burcht met een belangrijke defensieve functie in het oude Graafschap Vlaanderen. Het huidige waterkasteel werd grotendeels gebouwd in de 17de eeuw en onderging nog sterke verbouwingen later. Het is sinds de gemeentefusies in 1977 eigendom van de gemeente Aalter, die het eind 20ste eeuw grondig liet restaureren. Het kasteelpark bestaat uit een combinatie van Engelse en Franse tuinarchitectuur. Het kasteel kan door groepen worden bezocht en wordt verder ook gebruikt voor recepties en culturele evenementen.
> Nog steeds hebben we West-Vlaanderen niet definitief verlaten. Dadelijk de gebetonneerde Oud Leykenstraat in, helaas langere tijd over betonnen verharding. Eigenlijk niet echt een landschap dat is getekend voor wandelaars maar eerder is geboetseerd voor boeren en flandriens op de koersfiets. Het wegje slingert een tijd door het nu licht golvend landschap.
> Je kunt hier ook links even tot in het aardige centrum van Lotenhulle wandelen, ondermeer om er de mooie romaanse Heilig Kruiskerk te bekijken. Eigenlijk is ze grotendeels neoromaans (eind 19de eeuw), enkel de achthoekige vieringtoren is nog gedeeltelijk 12de eeuws en dus echt romaans van stijl.
> De prachtige moerascypres die er al zowat een eeuw staat, werd aangeplant als vrijheidsboom na WO I. Op de zonovergoten kerktrappen spreek ik de knapzak aan, daarna pik ik GR 129-draad weer op.
Hoeve Goed ten Hauwe, historisch landgoed
Hooggoedbosssen
Mycena
Omgeving Kruiskerke
> Over een prettig graspad, waarlangs een paar houten banken staan, komen we tenslotte aan de rand van het Hooggoed op een asfaltweg, waar we rechts gaan om er dan te kiezen voor de Vijfringenstraat. Na 600 meter op het kruispunt rechts, tenzij je in Aalter-centrum wil zijn (3 km), dan kun je links de Bollebekstraat nemen. Op een vijfsprong wandelen we in de richting van Kruiskerke en wat verder nemen we links een zanderige veldweg.
> Opgelet als je de Schoonberghoeve nadert. Mogelijk is er een bijzonder agressieve loslopende hond aanwezig. In het verleden heeft die al zijn tanden gezet in de benen van GR-wandelaars. De eigenaar van de hoeve en de hond is zowaar waarnemend burgemeester van Aalter, Patrick Hoste. Klacht indienen bij de politie bij een confrontatie is daarom waarschijnlijk een maat voor niks. Rond de Schoonberghoeve wandelen we in wijzerzin om links door een eiken-beukendreef te wandelen.
> Zowat 300 meter verder gaan we rechts de Onderrokdreef in, meteen belanden we ook in de Vortebossen. Eens in beukenbos links, er volgen dan heel wat padwissels, volg goed de GR-tekens. De Vortebossen worden beheerd door Natuurpunt. De vereniging probeert het bestand aan Amerikaanse eik hier wat terug te dringen, destijds aangeplant omdat deze eikensoort veel sneller groeit dan inheemse eiken en dus wat vlugger geld kan opbrengen. De zanderige bodem is echter bij uitstek geschikt voor massaal ontkiemen van eikels en tegen die woekering probeert Natuurpunt iets te doen met als doel meer variatie te brengen in het bosbestand door inheemse soorten zoals hazelaar en zomereik aan te planten.
> Oog ook voor het historische landschap hier, toen er nog geen bos was aangeplant maar vooral wastine met heide overheerste. Het bos is op zijn mooist rond april, als ondermeer bosanemonen en sleutelbloemen kleurvariatie brengen.
> Het volkscafé bestaat nog steeds, waardin Rita staat er al meer dan 40 jaar achter de tapkast en kan eindeloos vertellen over de leegloop van Doomkerke meer dan 100 jaar geleden.
> Machelen heeft een raar maar mooi dorpscentrum, met een soort waterkom, ingericht in de vorm van een amfitheater. Het stilstaand water van de Machelenput is eigenlijk een dode Leiearm. Machelen a/d Leie is vooral ook het dorp van de expressionistische schilder Roger Raveel (1921 - 2013). Je kunt er ook zijn museum bezoeken. Ook de Nederlandse schrijver Gerard Reve (1923 - 2006) heeft er jarenlang gewoond en werd begraven op het plaatselijke kerkhof. Hier in Machelen a/d Leie eindigt mijn tweede etappe over GR 129 Dwars door België.
Doomkerke
> 130 meter voor de kerk van Doomkerke vervolgt het traject van GR 129 links tussen de huizen, op een buurtpaadje dat langs de bivakzone en achter het Disveld naar bos toeloopt. Het Disveld is een aardig ingericht landschapspark van slechts enkele hectaren. Nog voor de Bruggesteenweg gaat het weer rechts over een parallelle dreef tot op een kruispunt. De Krommekeerstraat doet haar naam alle eer aan, ze draait en keert dus nogal.
> Eens weer op asfalt gaan we rechts. Steeds rechtdoor over het asfaltlint tot in een wijk van Kruiskerke. Even opletten om links een geasfalteerd doorsteekje niet te missen. Via een onverhard wijkpad lopen we weer in veld over een grassige, rechte veldweg. Zo komen we ongemerkt voor het eerst (tijdelijk) de provincie Oost-Vlaanderen binnen. Einde grasweg links en door een bos van beuken en grove den, het Hooggoed.
> In een afgelegen wijk van Aalter gaat het verder rechtdoor naar het domeinbos Hooggoed, grotendeels in beheer door Agentschap Natuur en Bos. Ook hier overheerst Amerikaanse eik. Dit bos maakte tesamen met oa het huidige Bulskampveld - waar we tijdens de vorige etappe wandelden - deel uit van het grootste wastine-heidegebied van Vlaanderen. Tot men op het idee kwam dat aan bomen planten meer was te verdienen dan er zomaar vee te laten rondstruinen.
> Op een open plek in het bos kiezen we rechts. De bossamenstelling wordt meer gevarieerd met ondermeer tamme kastanje, es, berk en grove den. Het Hooggoedbos is dooraderd met paden, let dus goed op de GR-tekens de volgende kilometer, want er volgen nogal wat padwisssels, gelukkig is hier intens bewegwijzerd door de GR-medewerkers.
> Als deze dreef arriveert bij een volgende boerderij, zijn we weer op West-Vlaams grondgebied. We vervolgen er gewoon rechtdoor over een veldweg. Op een eerste T-kruising nemen we links de Vossenholstraat en op een tweede T links de Axpoelmolenstraat, een slingerende weg. Op een derde T-kruising kiezen we nogmaals links op de Aaltervoetweg. Van een voetweg is hier al lang geen sprake meer, ook hier een zwarte streep asfalt.
> Op de vierde T-kruising gaan we voor de verandering eens rechts en nog voor de verkeersweg Aalterstraat gaan we links de Wantebeek over via een veldwegje. Op de Aalterstraat steken we links voorzichtig (!) over naar het bord dat opnieuw de provinciegrens met Oost-Vlaanderen aanduidt.
> Nooit eerder gehoord van een dorp met de naam Doomkerke maar op korte tijd sta ik er een tweede maal. Er zijn trouwens heel wat andere dorpen met een ogenschijnlijk sluimerend bestaan langs GR 129 - Dwars door België - waar je anders nooit zou terecht komen, was het niet dat ze op de route naar Arlon liggen. Dit keer is Doomkerke mijn startpunt voor een tweede etappe, die me na 35 km tot in Machelen aan de Leie zal brengen, in Oost-Vlaanderen. De Vortebossen, Hooggoedbossen, het kasteeldomein van Poeke, de Artemeersmolen en het natuurgebied Vondelmeersen zijn de highlights, tussenin toch ook wat saaiere wandelstukken. Opgelet, het traject van deze etappe werd in 2023 grondig hertekend over 15 km en loopt nu door het centrum van Ruiselede en Kanegem. Dit verslag is nog niet aangepast!
> Openbaar vervoer tussen beide plekken is wat ingewikkeld. Tussen Machelen en Tielt neem je de trein met overstap in Deinze. Vanuit Tielt kun je Doomkerke bereiken met de belbus. We wisselen tijdens deze hele etappe als wandelgebied West-Vlaanderen al eens in voor Oost-Vlaanderen of omgekeerd. Dit is ook een etappe om er stevig de stap in te zetten. Niet altijd even boeiend onderweg en vaak over verharde wegen.
> Doomkerke heeft nog een volkscafé onder de kerktoren en wat voor een. Café New York heeft zijn naam niet toevallig verdiend. De waard die eind 19de eeuw hier de drank serveerde, was tevens ticketagent van de Red Star Line. Zijn cafédeur was voor honderden verpauperde inwoners tevens de toegangspoort voor emigratie naar de Verenigde Staten. Naar schatting een derde van de bevolking rond Ruiselede en Wingene verkaste naar het Beloofde Land eind 19de, begin 20ste eeuw. Dat had zeker ook te maken met de economische malaise waarin de plattelandsbevolking hier kwam te zitten. De monden van grote gezinnen konden nog amper worden gevoed door de teloorgang van huisweverijen en opeenvolgende slechte oogsten.
> Langs een bloemenweide met in de lente veel pinksterbloemen, draaien we even later over het knuppelpad weer weg van de spoorlijn. Voorbij een paar wilgen komen we op de splitsing van GR 128 en GR 129. Hier gaan beide lange wandelroutes weer hun eigen richting uit. Voor GR 129 nemen we dus het voetpad rechtdoor en blijven het volgen tot we onder een hoogspanningslijn zijn doorgewandeld en naar de Warandestraat draaien. Die volgen we naar rechts tot bij de verkeersweg.
> Aan de overkant vinden we een parallelwegje dat ons in het centrum van Gottem brengt. Na enkele bochten en een afslag naar links komen we bij de Leie. De rivier loopt wat verborgen achter een hoge talud. Naar links over de monotone parallelweg langs de Leie om een goeie kilometer verder dan een oude zeiarm van de Leie over te steken, onder de verkeersbrug door te lopen en naar links te draaien de grote Leiebrug te gebruiken. Aan de overzijde gaan we langs de verkeersweg aanvankelijk nog rechtuit richting Machelen. Verderop links om over een betegeld bospaadje naar de hallenkerk van Machelen te wandelen.
Vortebossen