> Genieten van in het landschap geïntegreerde kunstwerken, tijdens een lange voettocht over intieme paden; oude verbindingspaden, boswegels en rustige landweggetjes. Door de velden en langs vaak stille dorpen. Daar draait het allemaal om bij Sentiers d'Art of het Kunstenpad. Sinds 2022 is de 150 km lange wandelroute helemaal klaar. Onderweg ben je te gast in de gemeenten Ohey, Gesves, Havelange, Hamois, Somme-Leuze, Assesse en Ciney.
> Het wandeldecor wordt dus gevormd door de Naamse Condroz, een golvend landschap van 'tiges' en chavées', langgerekte heuvelkammen, afgewisseld door beekvalleien, bossen, veel weiden, akkers en een pak stille dorpen. Het kunstcollectief Vagabond'art laat elk jaar opnieuw een tiental kunstwerken langs Sentiers d'Art plaatsen door internationale Land'Art-kunstenaars. De werken zijn opgebouwd uit natuurlijke materialen en dus vergankelijk over de jaren. Ze worden geplaatst op zorgvuldig uitgezochte plekken in het landschap. Zogenaamde 'Land Art' dus.
> Het 'Maison du Tourisme Condroz Famenne' is sinds 2016 mee in het jaarlijks kunstproject gestapt en ontwikkelde de meerdaagse wandelroute, die vele van deze kunstwerken met elkaar verbindt. Zonder meer uniek ook aan dit leuke idee is dat je als wandelaar de mogelijkheid hebt om te overnachten in enkele van die kunstwerken!
> Er werd drie jaar intensief gewerkt aan de uitbouw van de routetracés en aan de vele kunstwerken langs de paden. In 2017 was een eerste deel van 36 km klaar om te ontdekken, in 2018 kwam daar nog 44 km bij, in 2019 werd het Sentier d'Art verder uitgebouwd en afgewerkt tot een lusvormige wandelroute van 144 km en in 2022 kwam er nog eens 6 km bij!
> We gingen de hele route ontdekken en waren bijzonder aangenaam verrast.
> Het wandeldecor wordt dus gevormd door de Naamse Condroz, een golvend landschap van 'tiges' en chavées', langgerekte heuvelkammen, afgewisseld door beekvalleien, bossen, veel weiden, akkers en een pak stille dorpen. Het kunstcollectief Vagabond'art laat elk jaar opnieuw een tiental kunstwerken langs Sentiers d'Art plaatsen door internationale Land'Art-kunstenaars. De werken zijn opgebouwd uit natuurlijke materialen en dus vergankelijk over de jaren. Ze worden geplaatst op zorgvuldig uitgezochte plekken in het landschap. Zogenaamde 'Land Art' dus.
> Het 'Maison du Tourisme Condroz Famenne' is sinds 2016 mee in het jaarlijks kunstproject gestapt en ontwikkelde de meerdaagse wandelroute, die vele van deze kunstwerken met elkaar verbindt. Zonder meer uniek ook aan dit leuke idee is dat je als wandelaar de mogelijkheid hebt om te overnachten in enkele van die kunstwerken!
> Er werd drie jaar intensief gewerkt aan de uitbouw van de routetracés en aan de vele kunstwerken langs de paden. In 2017 was een eerste deel van 36 km klaar om te ontdekken, in 2018 kwam daar nog 44 km bij, in 2019 werd het Sentier d'Art verder uitgebouwd en afgewerkt tot een lusvormige wandelroute van 144 km en in 2022 kwam er nog eens 6 km bij!
> We gingen de hele route ontdekken en waren bijzonder aangenaam verrast.
Startpagina
> Wandelen > Sentiers d'Art
Voorstelling
Vagabond'Art en 'La Fête de Mai' (het meifeest)
De Naamse Condroz als wandelregio
Hoe is dit wandelverslag opgebouwd?
> We stellen op deze pagina kort het Kunstenpad of 'Sentiers d'Art' voor. Op de pagina wandelinfo zetten we je aan de hand van eigen ervaringen op weg om zelf op stap te gaan met een pak praktische planningtips. We verkennen over 8 pagina's de volledige wandelroute meer in detail.
> Dit is enkel een persoonlijk wandelverslag, voor officiële informatie over Sentiers d'Art contacteer je La Maison de Tourisme Condroz-Famenne.
> We stellen op deze pagina kort het Kunstenpad of 'Sentiers d'Art' voor. Op de pagina wandelinfo zetten we je aan de hand van eigen ervaringen op weg om zelf op stap te gaan met een pak praktische planningtips. We verkennen over 8 pagina's de volledige wandelroute meer in detail.
> Dit is enkel een persoonlijk wandelverslag, voor officiële informatie over Sentiers d'Art contacteer je La Maison de Tourisme Condroz-Famenne.
> De Condroz heeft geen precieze grenzen maar je kunt stellen dat dit gebied zich uitstrekt in een brede west-oostband van de stadjes Beaumont (aan de Henegouwse grens met Frankrijk) en Walcourt (provincie Namen) tot over de rechteroever van de Ourthevallei te Sprimont en Aywaille (provincie Luik). Noordelijk vormen ruwweg de Samber en de Maas met de steden Namen, Andenne, Huy en Luik de grens. Zuidelijk is de grenslijn ongeveer te trekken langs de N 97 (Philippeville - Dinant) en de zuidoostelijke grens van de provincie Namen (Chevetogne tot Durbuy).
> Sentiers d'Art loopt door een 'puur' stukje Naamse Condroz, ruwweg omsloten door de snelweg E411 in het westen, de Maasvallei in het noorden, de grens met de provincie Luik in het oosten en de Famenne in het zuiden. Het omvat de gemeenten Ohey, Assesse, Gesves, Havelange, Hamois, Somme-Leuze en Ciney.
> De Naamse Condroz is geen deel van de Ardennen, zowel geologisch, landschappelijk als cultureel is de Condroz aanzienlijk verschillend. De landschappen bestaan hier vooral uit licht golvende heuvels met vruchtbaar akker- en weiland. Dat wandelt dus algemeen bekeken een stuk vlotter en sneller dan de Ardennen omwille van minder geaccidenteerde paden en meer beperkte hoogteverschillen. Grotere bospartijen komen vooral op sterker versneden reliëf voor of langs heuveltoppen.
> De Naamse Condroz is geen deel van de Ardennen, zowel geologisch, landschappelijk als cultureel is de Condroz aanzienlijk verschillend. De landschappen bestaan hier vooral uit licht golvende heuvels met vruchtbaar akker- en weiland. Dat wandelt dus algemeen bekeken een stuk vlotter en sneller dan de Ardennen omwille van minder geaccidenteerde paden en meer beperkte hoogteverschillen. Grotere bospartijen komen vooral op sterker versneden reliëf voor of langs heuveltoppen.
> Op een geologische kaart en zelfs op een wegenkaart zal het je zeker opvallen dat de heuvelruggen en de loop van rivieren en beken in de Condroz sterk georiënteerd zijn in ZW - NO-richting, met uitzondering van de grote rivieren Ourthe en de zuidelijke Maas. Tiges (langgerekte smalle heuvels) en chavées (langgerekte beekvalleien) worden ze genoemd, Dat patroon van ZW - NO-heuvels zal je bijvoorbeeld zeker merken als je in en rond Gesves wandelt, of onderweg tussen Haillot en Filée. Ook de fijnmazige structuur van de oude secundaire verkeerswegen is sterk geënt op deze ZW - NO geologische vormgeving, (vooral in de oostelijke Condroz) met ook hier de nieuwere snel- en expreswegen als uitzondering op de plooivolging van de oudere wegen.
> 'La fête de mai' is een kunstproject waarbij kunst en natuur bij elkaar worden gebracht en waarbij ook de lokale bevolking en kleinschalig toerisme worden betrokken. Ieder jaar worden een aantal (soms monumentale) projecten van Belgische en internationale kunstenaars geselecteerd en uitgevoerd in een stukje van de Naamse Condroz. In de beginperiode was dat vooral in en rond de gemeente Gesves, maar inmiddels is het project uitgebreid. De werken worden telkens opgebouwd in de maand mei en ter gelegenheid worden feestelijke en recreatieve aktiviteiten georganiseerd, La Fête de Mai dus.
> Gestart in 2001. Inmiddels al meer dan 100 kunstwerken in het landschap geplaatst. Rond deze kunstwerken werden altijd een aantal lokale wandelingen, ingetekend op een kaart, uitgewerkt door het kunstcollectief 'Fête de Mai'. Niet alle kunstwerken zijn nog aanwezig omwille van de vergankelijkheid van bepaalde materialen of om andere redenen. Sommige worden gerestaureerd, anderen verdwijnen gewoon. Idem voor de korte gelegenheidswandelroutes langs de kunstwerken die elk jaar werden uitgetekend.
> Gestart in 2001. Inmiddels al meer dan 100 kunstwerken in het landschap geplaatst. Rond deze kunstwerken werden altijd een aantal lokale wandelingen, ingetekend op een kaart, uitgewerkt door het kunstcollectief 'Fête de Mai'. Niet alle kunstwerken zijn nog aanwezig omwille van de vergankelijkheid van bepaalde materialen of om andere redenen. Sommige worden gerestaureerd, anderen verdwijnen gewoon. Idem voor de korte gelegenheidswandelroutes langs de kunstwerken die elk jaar werden uitgetekend.
> Rond 2006 kwam de organisatie zwaar weer terecht. De vzw die het jaarlijkse gebeuren organiseert, raakte verscheurd in 2 clans en bovendien was er een berg schulden gegroeid. Vanaf 2006 tot 2010 is het Fête de Mai dan meegesleurd in een reeks processen tussen belanghebbenden. Verwacht werd dat de vzw zou worden failliet verklaard maar dat is niet gebeurd. Vrijwilligers die de mooie projecten niet wilden laten verloren gaan, hebben in die periode een soort 'light-versie' georganiseerd onder de naam 'Murmures en mai'.
> De moeilijkheden lijken na 2010 overwonnen, La Fête de Mai kende een doorstart en er komen weer kunstwerken bij, elk jaar in mei een tiental. Op de website van Fête de Mai kun je zien welke werken de voorbije 25 jaren werden gerealiseerd. Het project kan overleven op voorwaarde dat er voldoende subsidie wordt gevonden. La Fête de Mai wordt ook gezien als een publiekstrekker voor een cluster van gemeenten (Assesse, Ohey, Gesves) zonder andere grote toeristische attrakties.
> In 2016 is het regionaal toerismekantoor, La Maison du Tourisme Condroz-Famenne, voluit meegegaan in het kunstproject. Dat bracht terug dynamiek en belangrijke sponsoring in het jaarlijkse kunstenfestival. Tesamen met het organiserend kunstcollectief, vzw Vagabond'Art, werd in 2016 een aantrekkelijk 'produkt' op papier uitgewerkt dat over een periode van 3 jaren op het terrein werd gerealiseerd, in 2017, 2018, 2019: een wandelroute van 144 km langs tientallen kunstwerken, les Sentiers d'Art.
> De moeilijkheden lijken na 2010 overwonnen, La Fête de Mai kende een doorstart en er komen weer kunstwerken bij, elk jaar in mei een tiental. Op de website van Fête de Mai kun je zien welke werken de voorbije 25 jaren werden gerealiseerd. Het project kan overleven op voorwaarde dat er voldoende subsidie wordt gevonden. La Fête de Mai wordt ook gezien als een publiekstrekker voor een cluster van gemeenten (Assesse, Ohey, Gesves) zonder andere grote toeristische attrakties.
> In 2016 is het regionaal toerismekantoor, La Maison du Tourisme Condroz-Famenne, voluit meegegaan in het kunstproject. Dat bracht terug dynamiek en belangrijke sponsoring in het jaarlijkse kunstenfestival. Tesamen met het organiserend kunstcollectief, vzw Vagabond'Art, werd in 2016 een aantrekkelijk 'produkt' op papier uitgewerkt dat over een periode van 3 jaren op het terrein werd gerealiseerd, in 2017, 2018, 2019: een wandelroute van 144 km langs tientallen kunstwerken, les Sentiers d'Art.
> Het project 'Les Sentiers d'Art' was geboren. Het gebied waardoor de route loopt, valt tesamen met de 6 gemeenten die het werkgebied vormen van het regionaal toerismekantoor. Voor het eerst worden dus ook land art-werken geplaatst in gemeenten als Hamois, Havelange, Somme-Leuze en Ciney. Andere gemeenten zoals Assesse, waar vroeger al land art-werken werden geplaatst, liggen om deze reden niet op de langeafstandsroute, al wordt wel een hoekje van Assesse meegepikt onderweg. Langs de permanent bewegwijzerde wandelroute worden niet enkel een extra 30 kunstwerken aangebracht maar worden er ook een zestal eenvoudige 'abris poétiques' (poëtische schuilhutten) opgetrokken, één in elke gemeente. Speciaal voor de meerdaagse wandelaar, die met deze originele faciliteit 24 uur in natuur, landschap en kunst kan worden ondergedompeld! Het ideetje voor deze 'abri's' pikte de dynamische voorzitster van 'Vagabond' Art', Greta Debois, op tijdens een vakantie in Oostenrijk. Voor de totale realisatie van het project 'Les Sentiers d'Art', komt de Waalse overheid royaal tussen met 200.000 € aan subsidies.
> Terwijl het haast normaal is dat de creatie van een langeafstandswandelroute enkele jaren vertraging oploopt, is het toch wel opvallend dat men er hier wel in slaagt mooi het voorziene tijdschema van drie jaren te volgen, temeer daar de zoektocht naar en de plaatsing van geschikte kunstwerken toch een extra uitdaging betekende. De route is sinds juni 2019 helemaal afgwerkt.
> Elke herfst wordt een oproep gedaan naar kunstenaars om projecten in te dienen. Uit de vele ingediende voorstellen kiezen vzw Vagabond'Art en partners dan 's winters een tiental werken en zoeken ze hiervoor geschikte locaties. De artiesten worden uitgenodigd om in mei een tiental dagen bij gastgezinnen te logeren en hun werk te realiseren op het terrein. Hun verblijf gaat gepaard met allerlei festviteiten, waarbij ook de lokale bevolking sterk wordt betrokken. Dat eindigt met een openingsfeest en wandelingen naar de nieuwe kunstwerken, La Fête de Mai.
> Terwijl het haast normaal is dat de creatie van een langeafstandswandelroute enkele jaren vertraging oploopt, is het toch wel opvallend dat men er hier wel in slaagt mooi het voorziene tijdschema van drie jaren te volgen, temeer daar de zoektocht naar en de plaatsing van geschikte kunstwerken toch een extra uitdaging betekende. De route is sinds juni 2019 helemaal afgwerkt.
> Elke herfst wordt een oproep gedaan naar kunstenaars om projecten in te dienen. Uit de vele ingediende voorstellen kiezen vzw Vagabond'Art en partners dan 's winters een tiental werken en zoeken ze hiervoor geschikte locaties. De artiesten worden uitgenodigd om in mei een tiental dagen bij gastgezinnen te logeren en hun werk te realiseren op het terrein. Hun verblijf gaat gepaard met allerlei festviteiten, waarbij ook de lokale bevolking sterk wordt betrokken. Dat eindigt met een openingsfeest en wandelingen naar de nieuwe kunstwerken, La Fête de Mai.
> In 2017 werd het eerste deel van de langeafstandswandeling voorgesteld, met een tiental kunstwerken, waaronder twee 'abris poétiques' in de gemeenten Gesves en Ohey. Als wandelaar kon je beschikken over een gratis wandelkaart van de eerste 36 km.
> In 2018 kwam er een verlenging met 40 kilometer door de gemeenten Havelange en Somme-Leuze. Behalve een nieuwe wandelkaart werden de totale eerste 80 km nu ook bewegwijzerd. Opnieuw werden een tiental kunstwerken toegevoegd.
> In 2019 wordt dit project afgerond met de rondsluiting van de 144 km lange wandelroute met trajecten en kunstwerken in de gemeenten Ciney en Hamois.
> In 2022 groeide de route nog aan tot een totaalafstand van 150 km.
> In 2018 kwam er een verlenging met 40 kilometer door de gemeenten Havelange en Somme-Leuze. Behalve een nieuwe wandelkaart werden de totale eerste 80 km nu ook bewegwijzerd. Opnieuw werden een tiental kunstwerken toegevoegd.
> In 2019 wordt dit project afgerond met de rondsluiting van de 144 km lange wandelroute met trajecten en kunstwerken in de gemeenten Ciney en Hamois.
> In 2022 groeide de route nog aan tot een totaalafstand van 150 km.
> Op de volgende pagina's stellen we je in acht etappes het Sentiers d'Art voor, maar eerst stoppen we een pak praktische informatie in je rugzak.
De slang-draak van Eric Hagelstein (2013) te Sart Bernard (niet langs de wandelroute)
Sentiers d'Art onderweg tussen Jallet en Hodomont, 'de omkering' van Valère Le Dourner.
De Drakenstaart van de Koreaan Byoung-Tak Moon (2002), misschien het bekendste Land'Art werk in de Condroz, symbool van Sentiers d'Art maar niet langs de wandelroute gelegen.
