> Het treinstation van Ciney is een gemakkelijk startpunt voor wie van verweg moet komen per openbaar vervoer. En met slechts 8 km voor de boeg, tot de eerste bivakplek, is het een rustig begin. Aan het treinstation van Ciney kun je meteen aanpikken op de 150 km lange wandelroute. Je passeert hogerop in Ciney ook langs het Maison du Tourisme, handig indien je nog wandelkaarten of andere info nodig hebt bij de start van je tocht. Of je kunt vanaf het treinstation vrij vlot een bus nemen naar het dorpje Sorée, het officiële startpunt van het Sentier d'Art.

> Met de rug naar de ingang van het treinstation van Ciney gekeerd, wandel je rechtdoor de Rue Piervenne in. Let op de eerste markeringstekens (plaatjes met rode balken op witte achtergrond). Deze oplopende straat volgen we nonstop rechtdoor tot we 750 meter verder bij de Place de Monseu komen, het hart van Ciney. Op het gezellige plein een opvallende muziekkiosk, de collegiale kerk van Ciney, heel wat ook horeca en ook ergens op een hoek van het plein, het Maison du Tourisme Condroz - Famenne.

Ciney
> Meest opvallende monument in Ciney is de kapittelkerk, met hoge toren die is opgetrokken uit Condruzische kalksteen. In dit monument zit minstens 1500 jaar geschiedenis, mogelijk ligt zelfs een gallo-romeinse constructie aan de basis.
> Op 14 juli 2010 werd Ciney getroffen door een zware storm. De torenspits stortte neer op het kerkschip. In 2016 startten de restauratiewerken aan de kerk met oa de plaatsing van een nieuwe torenspits. Twee jaren later werden de werken afgerond.

Ciney en de oorlog om een koe
> Ciney was in de 13de eeuw betrokken bij een merkwaardige oorlog, 'de Koe-oorlog'. Op een dag in 1272 werd een koe gestolen bij een boer uit Ciney. Enkele dagen later vond in Andenne een groot tornooi plaats, meestal ook een gelegenheid om een markt te houden. De boer uit Ciney trok er ook naar toe met het vermoeden dat hij daar zijn koe wel eens zou kunnen vinden. Het duurde niet lang vooraleer hij in Andenne, tussen de te koop aangeboden beesten, zijn eigen koe herkende. Hij meldde de diefstal dadelijk bij de baljuw van de Condroz, Jean de Halloy, die ook op het evenement aanwezig was. Nu had die baljuw van de Condroz echter geen juridische macht op het grondgebied van Andenne. Ciney behoorde immers tot het prinsbisdom Luik en Andenne tot Namen.
> De dief, een zekere Engoran uit Jallet, moest beloven om de koe terug naar de eigenaar te brengen, zoniet zou hij worden veroordeeld onderweg naar huis als hij weer op zijn rechtsgebied kwam. Engoran, die als lijfeigene uit Jallet tot de heerlijkheid van Goesnes hoorde, ging in op het compromis om de koe terug te brengen naar Ciney. Eens Engoran in het rechtsgebied van Jean de Halloy kwam, werd hij echter zonder veel boe of ba opgeknoopt aan een boom. De heer van Goesnes, Jean de Beaufort, was hierover furieus. Zelf had hij ook ambities om baljuw te worden en hij vond dat Jean de Halloy niet het recht had zijn lijfeigenen op zulke wijze te behandelen.
> De heer van Goesnes organiseerde een strafexpeditie tegen de baljuw van Ciney en met de steun van heren van Celles en Spontin brandden ze enkele gehuchten rond Ciney plat. Dat liet de baljuw van Ciney niet onbetaald. Hij rukte uit om op zijn beurt dorpen te plunderen en af te branden die onder het gezag van Goesnes vielen. Spoedig breidde het conflict zich uit als ook de graaf van Vlaanderen en Namen, Gwijde van Dampierre, de graven van Luxemburg en de Luikse prinsen betrokken partij werden.
> Zowat 2 jaren houdt de burgeroorlog van wraak en weerwraak aan. Tussen 10.000 en 15.000 doden zijn er daarbij gevallen. Uiteindelijk is het de koning van Frankrijk, Filips III de Stoute, die door onderhandeling het conflict kan laten beëindigen.
> Ciney is overigens tijdens de daaropvolgende eeuwen ook vaak geplunderd en verwoest geworden door talloze oorlogen, opstanden en strooptochten van legers. Al die tijd was Ciney het centrum van de streek met oa een baljuw die voor een groot gebied recht sprak. Die verwoestingen verklaren voor een deel waarom er eigenlijk - globaal bekeken - weinig historische gebouwen zijn overgebleven in Ciney.

> Het verhaal van de Oorlog om de Koe waarop alle geschiedschrijvers zich baseren, werd opgetekend door Jean d'Oultremont, een kroniekschrijver uit de 14de eeuw. Wellicht zijn toen al een aantal details verloren gegaan. Wat zeker overblijft is dat in de 13de eeuw de machthebbers van die tijd een sterke drang hadden naar gebieds- en gezagsuitbreiding hier op de grens tussen de Luikse en Naamse machtsblokken. Daarvan is de Oorlog om de Koe een voorbeeld.

> De markeringsbordjes van het Sentier d'Art leiden ons ter hoogte van de Place de Monseu nog steeds rechtdoor. We komen bij een zeshoekige natuurstenen kapel voor OLV van Halle en gaan ook hier nog even rechtdoor. 70 meter verder gaan we linksaf tussen de gebouwen van het cultuur- en sportcentrum. Op het eind van deze gebouwen rechts, tot op de uitvalsweg N921. Daar links tot bij een verkeersrotonde, bekend als de 'Koeienrotonde': midden op deze rotonde staat een monument ter ere van de Condroz-koe, die de streek niet alleen oorlog maar ook economische welvaart bracht.

> Links aanhouden bij deze rotonde, Chemin d'Haljoux. Die verkeersweg leidt ons na 200 meter tot bij de start van de RAVeL-lijn 126 (Ciney - Hoei). We zijn nu Ciney uit, naar rechts gaan we nu langere tijd het aangename maar verharde traject van de voormalige spoorlijn volgen.

RAVeL 126
> Spoorlijn 126 werd gebouwd tussen Hoei en Ciney tussen ongeveer 1870 en 1877 en was 40 km lang. De sporen liepen van Hoei door de vallei van de Hoyoux tot Pont de Bonne (Modave), vandaar via Les Avins, Havelange en Hamois over het plateau van de Condroz, in lijn mee met de ZW-NO-plooien van het Condroz-reliëf. Van Hamois naar Ciney loopt het laatste deel door de vallei van de Bocq. Spoorlijn 126 werd uitgebaat door de Compagnie Chemin de Fer Hesbaye-Condroz, later door de nationale Belgische Spoorwegen. De meeste stations, zoals te Barse en Hamois, dateren nog uit de tijd van de privé-uitbating. Het was een spoorlijn van enig belang, niet enkel Haspengouw met de Condroz verbindend maar door de aansluitingen vanuit Hoei en Ciney waren ook langere nationale verbindingen vlot mogelijk. De concurrentie met wegverkeer was moordend voor spoorlijn 126 en vanaf de jaren '60 werd de lijn progressief gesloten.
> De sporen bleven echter nog lang liggen. Pas tussen 2005 en 2012 werd de spoorlijn geleidelijk omgevormd tot RAVeL-route. Het deel waar we nu op lopen werd al opengesteld in 2008, voordien was de bedding haast volledig dicht gegroeid. Dorpen als Les Avins, Hamois en Havelange zien het graag gebeuren en hebben nu ook een toeristische attraktie. Toch wordt de RAVel nog weinig gebruikt. Vooral joggers en wielrenners zie je er passeren, de occasionele recreatiefietser is vaak uit Vlaanderen of Nederland afkomstig. De kilometernummering hier in de buurt van Ciney is misschien wat verrassend hoog met kilometerpalen die 70+ afstanden aanduiden. Vermoedelijk begint die kilometertelling al in de buurt van het Vlaams-Brabantse Landen, van waaruit RAVeL 127 naar Hoei loopt, zo kom je dan aan een totale afstand van 75 km.

> In het eenvoudige natuurstenen kapelkerkje wordt nog slechts één maal per jaar (22 juli) een mis gecelebreerd, de feestdag van patroonheilige Sinte-Madeleine.

> We komen dadelijk weer bij de drukke en snelle verkeersweg N921. Voorzichtig oversteken en aan de overzijde, iets naar links uitwijkend, de Route de Halloy inwandelen. Die draaiende weg volgen we even, we nemen als richtpunt een grote boerderij. Voor we die bereiken gaan we echter bij de eerste gelegenheid rechts op een alleenstaand woonhuis af. In het verlengde daarvan volgen we een oplopend graspad onder een hoogspanningslijn door. Het graspad maakt onderweg een knik. Achter ons tekent zich inmiddels de skyline van Ciney af tegen een golvende horizonlijn.

> Nog een eind hoger komen we op een T-kruising met een steenslagpad, we gaan het naar links volgen en wandelen richting het grote bos 'Bois des Aunes'. We bevinden ons op een hoogte rond 290 meter, zowat 50 meter boven de vallei van de Bocq. Na zowat 500 meter zijn we midden in bos. Het licht dalende pad komt op een boswegenkruispunt. We gaan er naar rechts en niet veel later gaan we opnieuw naar rechts over een pad dat niet echt op topokaarten staat.

! Op dit punt kun je ook naar een kunstwerk-bivakplek van Sentier d'Art wandelen. Ga daarom niet opnieuw rechts maar wandel een 100 meter rechtdoor en dan ga dan rechts tot bij Levitas, een werk van de Belgische kunstenaars Nicolas Bourguignon en Xavier Willot. Een indrukwekkende bivakplaats met genoeg plek voor zes personen op een platform. Daarboven nog een panoramisch platform. Er was alleen nog een probleempje. Het kunstwerk was niet tijdig klaar geraakt voor de officiële inhuldiging op 10 juni 2019. Op het moment dat ik hier aankwam waren de kunstenaars er nog volop aan het werk. Dan maar even wild slapen. Inmiddels is Levitas wel beschikbaar natuurlijk.

> Op het kerkplein, de Place de Monseu, valt ook de muziekkiosk op, één van de mooiste van België wordt wel eens gezegd. De vorm is octagonaal en hij werd gebouwd door een smederij uit Verviers in 1896 naar het voorbeeld van een kiosk in Spa. Je kunt er 16 namen op lezen van historische musici. In de jaren '80 werd hij laatst gerestaureerd.
> De Place Monseu was eeuwenlang dé ontmoetingsplaats voor boeren om hun vee te verhandelen. Meerdere keren per jaar vond er een veemarkt plaats, tot 1956. Ciney is nog steeds bekend om 'zijn koehandel'. Vandaag is dat in overdekte hallen, 2 km ten NW van het centrum. Voor melkkoeien is het de belangrijkste veemarkt van België. Schokkende beelden van mishandeling en foltering van koeien, gefilmd door GAIA in 2000, bezorgde de markt wel een kwalijke reputatie.

> Verder rechtdoor over de RAVeL-lijn. We passeren de voormalige stationssite van Emptinal. Zoals de meeste andere stations op deze spoorlijn, sloot ook deze halte in 1962. De huidige rustbanken langs de RAVeL herinneren aan de oude wagonbanken 3de klasse. Leuk idee en ook goeie infoborden over de spoorlijn en de plaatselijke geschiedenis.

> Nog enkele honderden meters rechtdoor over RAVeL, tot naar rechts de GRP 575 afsplitst en naar links het traject van Sentiers d'Art. Deze steenslagweg komt bij een T-kruising al snel weer op asfalt, waar we rechts gaan en de Bocq oversteken. In een bocht rechts de Rue Sainte-Madeleine in en weer links met het mooie kerkje van Emptinal als richtpunt.

> Onderweg over RAVeL 126 komen we langs vrij indrukwekkende restanten van kalkovens. Hoe zo'n kalkoven functionneerde, wordt je uitgelegd op een infopaneel ter plaatse. Het was even zoeken naar het eerste kunswerk langs het Sentier d'Art. Na 1,25 km RAVel kruis je de snelle verkeersweg N921 en onmiddellijk daarna zie je Fondu van de Franse Fiona Paterson tussen de bomen. Dit Land Art-werk stelt klimaatverandering centraal. Drie ijsbergen drijven in de bomen door afsmelting en wijzigend zeepeil.