> Nog even omkijken voor een vergezicht over Ossogne, waar een versterkte hoeve het dorpsbeeld domineert. Het pad vlakt uit op een hoogte van bijna 300 meter en gaat zelfs iets dalen. Van rechts komt een asfaltwegje ons pad versterken en dadelijk daarna kiezen we ervoor om links een met een bareel afgezet graspad te nemen.
> Sentiers d'Art maakt hier een merkwaardig ommetje, daar moet iets te beleven zijn!

Sawhis
> Het pad loopt door een langgerekt landschapsproject, Sawhis, dat afgewerkt en ingehuldigd werd op 21 juni 2015. Over deze gemeentelijke gronden, waarop tot 2010 vooral produktiebos stond, raasde op 14 juli 2010 een storm met windsnelheden boven 120 km/u. Een groot deel van de Naamse Condroz werd overigens getroffen door deze orkaanstorm, dezelfde die te Ciney ook de collegiale kerk ontdeed van haar dak en torenspits.
> De gemeente Havelange vroeg haar inwoners om ideeën om deze zone aantrekkelijk en recreatief te herinrichten. Vooral de kindergemeenteraad deed ook haar zeg. Het resultaat is ondermeer een dubbel wandelpad van verschillende soorten ondergrond, een VITA-parcours, een uitgestrekte boomgaard en arboretum, waterpoelen en toch ook nog een stukje bos. De filosofie achter dit project is ook om ruimte te creëren waar zowel jongeren als de oudere generatie zich thuisvoelen.

Bouillon

> Ooit stond in Bouillon een vrij indrukwekkend kasteel met grote vijver. Vivaqua, de Brusselse intercommunale watermaatschappij verwierf de gronden voor waterwinning in dit brongebied van de Hoyoux en liet het kasteel ergens in het tweede deel van de 20ste eeuw met de grond gelijk maken.

> Wat wel nog is overgebleven is de kasteelboerderij van Bouillon, we lopen er langs over Les Sentiers d'Art. De meeste delen van de boerderij zijn 18de en 19de-eeuws met nog wat kleinere delen die wat ouder zijn. De kern, bestaande uit een donjon is echter veel ouder en gaat wellicht terug tot de 14de eeuw. Havelange maakte deel uit van het Prinsbisdom Luik en de versterking hier in Bouillon kwam er wellicht om de grillige grenzen te verdedigen.

> Vlakbij een kunstwerk van Fête de Mai. Op de rechterzijde in een weide van Vivaqua, een kunstwerk uit hout, 'Racine' van de Franse kunstenaar Philippe Vaz Coatalant.

> Helemaal beneden loopt de beek 'Ruisseau d'Ossogne'. We gaan nog voor de Sint-Gertrudiskerk in het centrum van dit rustige, mooie boerendorpje rechts om de stevige beek te kruisen. Ossogne is best een stil dorpje met karakter. En om een cliché: het lijkt of de tijd er wat stil heeft gestaan. Zo passeer ik nog een oude gietijzeren paal van de vroegere gasverlichting. Heel wat oude huizen ook.
> Voorbij de beek rechts - links verder, we stijgen uit de vallei. Ter hoogte van de laatste huizen nemen we links een steenslagweg die nog wat nijdiger stijgt en weer bos in loopt, het Bois d'Ossogne. 't is zweten geblazen bij een temperatuur die nu al vlot 25° bereikt.

> Verder op de hoofdroute van Les Sentiers d'Art. Vanaf de kerk van Libois gaat het traject stevig stijgen over asfalt (Rue Le Long du Château). Bij een loden zon valt dat niet zo mee, dat wordt zwoegen met de rugzak dus langs de rand van het kasteeldomein van Libois. Een eind hogerop gaan we schuinlinks over een steenslagweg. Die loopt door het Bois de Clavia Grimont. Aan de rand van het bos wordt de weg weer geasfalteerd, we dalen nu richting Ossogne, met aan onze rechterzijde wijdse zichten over de Condroz.

> Langs een paar poelen ( goeie wildkampeerplek?) wandelen we over het graspad terug naar de asfaltweg vanwaar we komen. Ik pik er terug mijn rugzak op, die had ik in de struiken even achter gelaten. Verder op het asfaltweggetje naar Havelange. Het daalt naar de beekvallei van de Ruisseau St Lambert en stijgt langs het kerkhof naar de verkeersweg N 983. 200 meter verder kruisen we aan de verkeerslichten de verkeersweg N97. We zijn nu in het centrum van Havelange, de gemeente waarin we de rest van de dag al wandelend zullen doorbrengen.

> Verder rechtdoor en dalen tot op de drukke verkeersweg door Verlée. Links. Helaas, een gevaarlijk en onaangenaam stuk van 500 meter. Opletten want er is voor wandelaars amper een uitwijkstrookje in de berm. Een eerste weg laten we rechts liggen, we nemen de 2de rechts.
> Daar bevindt zich ook een bushalte (bus 126a) en zowaar een winkel, Le Panier Nature! Openingsuren: Elke dag 8u30-12u30/14-18u30 u, zaterdag sluiting om 17 u en zondag enkel van 9 tot 12. Buiten staat ook een drankenautomaat, even bijgetankt want ondanks het avonduur heb ik het nog erg warm. Er is een picknickbank even voor je aan de winkel komt, langs de hier nog erg jonge rivier Hoyoux.

> We wandelen rechtdoor over de hoofdstraat (superette, frituur, bakker, slager,...). Even opletten indien je nog met een oude kaart wandelt. In 2018 liep het bewegwijzerd traject nog een eind verder door de hoofdstraat om dan net voorbij het gemeentehuis via de Rue Henri Labory en het buurtpad Sentier de Bouillon de RAVeL 126 te vervoegen. Dat is allemaal gewijzigd sinds 2019.

> Het traject sinds 2019:
Ter hoogte van het cultuurcentrum verlaten we de hoofdstraat al, een stuk vroeger dus. Rechts de Rue de Hiettine in (genaamd naar het gelijknamige gehucht) en wat verder eerste links, Rue de Marsale. Dat is een steenslagweg die langs een wat overgroeide veldkapel en twee forse beuken loopt. Waar we de RAVeL bereiken, staat sinds juni 2019 een kunstwerk van de Bulgaar Rumen Dimitrov, Cloud Tree.
> Op de RAVeL gaan we links en we wandelen dus wat langer over de RAVeL dan in 2018. We kruisen weer de Rue de la Station ter hoogte van het voormalige Café de la Gare (N983) en sluiten wat verder naadloos aan op het langer bestaande traject van het Sentier d'Art.
> Links op de RAVeL over 500 meter en op een kruising met een veldweg verlaten we alweer de RAVeL door rechts te gaan op een steenslagweg. Deze veldweg stijgt wat door het Bois des Tombes en vlakt al snel uit langs de bosrand.

> We komen op een rustige kruising van wegen, waar we rechts een asfaltwegje nemen. Hier vervoegen we ook de witrode streepjes van GRP 575. Even opletten ook voor andere bewegwijzering met een rode balk, een lokaal pad. Dit geasfalteerde wegje door de erg rustige vallei van de Ruisseau du Neuf Moulin loopt naar het gehucht Bouillon. Nu bestaat dat gehucht, dat niks te maken heeft met het Bouillon van Godfried, nog uit een grote vierkantshoeve die wordt geflankeerd door enkele stevige kastanjelaars. Ooit stond er ook een groot waterkasteel.

> Boven bij de obelisk gaan we op de T-kruising links. Deze weg loopt hoog tussen valleien in en bij een bosje komen we langs een oorlogsmonumentje voor Jean d'Aspremont-Lynden en Renaud Faestraets. Ze waren in dienst van het verzet tijdens WO II en sneuvelden hier op 7 september 1944, op respectievelijk 18 en 20-jarige leeftijd.

> Net voorbij de winkel rechts. We klimmen weer de vallei uit, aan de andere kant van de heuvel ligt het dorpje Buzin te zonnen. Het pleintje wordt er gedomineerd door een stokoude linde (rustbank). Rechts. Vlakbij ligt de hoofdbron van de Hoyoux, hier tapt Vivaqua duchtig water af. De asfaltweg in het dorp gaat dalen, we komen langs nog een merkwaardige boom, een superdikke schietwilg. Helaas werd de boom in de winter van 2017/18 gekapt en blijven enkel nog een paar dikke stronken over, groot genoeg echter om opnieuw 'te schieten'.

> Even was ik verkeerd gelopen. Het Sentiers des Arts gaat aan de Y-splising bij de dikke schietwilg op een plaats met de naam 'Cherra' links, in de richting van Failon, dus niet richting Porcheresse. Wat hogerop, bij een alleenstaand huis, gaan we schuinrechts een prachtige, stenige en grassige veldweg op die is afgelijnd met hagen. Eindelijk raken we weer van het asfalt af. We worden hogerop beloond met weidse uitzichten over een erg rustig deel van de zuidelijke Condroz.
> Helemaal boven, op de T-kruising, gaan we rechts en gaan we over Les Sentiers d'Art dus een ander traject volgen dan dat van GRP 575. Er was net wat boskap, daardoor is het pad nogal ruw, met ingesneden bandensporen van de zware machines.

> Nog even rechtdoor over de asfaltweg, die daalt en komt langs een paar rode beuken en een met maretak overdekte populier. Daar gaan we op een driehoekig graspleintje links een licht stijgende asfaltweg op. Op die splitsing staat een volgend kunstwerk van La Fête de Mai. "Le Petit Bois" van de Nederlandse Marie-Louise Van Den Akker.
> Aan onze linkerzijde ligt een natte en uitgestrekte waterwinningszone van Vivaqua in het voormalige kasteeldomein. We kruisen de Ruisseau du Neuf Moulin wat verder en stijgen nu naar het landbouwplateau boven de Hoyoux-vallei. In de verte een opvallend monument dat de hemel in priemt. We lopen er stijgend recht op af, in een landschap van uitgestrekte akkers. Merkwaardig zo'n 'obelisk' of piramide midden in de velden.

Obelisk Verlée
> Een curieus geval die obelisk, ook bekend ter plaatse als 'La Pyramide'. Er deden de wildste verhalen de ronde over wat dat ding van 8 meter hoog en zonder enige inscriptie hier betekende. Wellicht is het een geodetisch punt uit de tijd van Napoleon (begin 19de eeuw). De 'piramide' staat op een hoog voetstuk en is bovenaan versierd met een empirische guirlande. Bovenop stond een wereldbol. In Frankrijk zijn gelijkaardige exemplaren bekend maar in België zou dit de enige zijn. De plaatsing gebeurde mogelijk in opdracht van Jean-Joseph Tranchot, Frans kolonel en veldtopograaf, die het gebied tussen Rijn en Maas liet karteren.

Havelange
> Met net iets meer dan 5000 inwoners, verspreid over een achttal dorpen en een pak gehuchten, kun je deze Condroz-gemeente echt wel landelijk noemen. Golvende weiden met daarin soms vleeskolossen van Condroz-koeien domineren hier landschap en de sfeer. Havelange heeft geen bijzondere attrakties. Enkele stoere kastelen die je niet kunt bezoeken, een tumulus en de merkwaardige pyramide van Verlée (waar we straks langs wandelen). 't Is hier vooral genieten van de stilte en de rust en verder is het de moeite waard om op zoek te gaan naar de verschillende merkwaardige bomen die Havelange rijk is, zoals een prachtige Hollandse linde te Doyon.
> Op je voettocht door het centrum van Havelange kun je de Ferme des Tilleuls ('de boerderij van de linden') niet missen, ze domineert met haar donjon echt het centrum. De voormalige boerderij is nu het kloppend cultureel en sociaal hart van de gemeente met ondermeer een jeugdhuis, bibliotheek, speelotheek en verenigingslokalen.
> In Havelange hopen ze dat er al eens vaker een toerist stopt nu er ook een RAVeL-pad en een fietsnetwerk is. Of een eenzame wandelaar-toerist over Les Sentiers d'Art...

Libois
> De 2 enorme hoeven hier (bijna versterkte burchten) vormen een harmonieus architecturaal geheel. De kalkstenen gebouwen zijn grotendeels opgetrokken in de 17de eeuw, een tijd waarin er duidelijk nog nood was om boerderijen ook een defensieve functie te geven. De Ferme de l'Avouerie, aan je rechterkant met de ronde hoektorens, is misschien wel de mooiste en heeft mogelijk nog een veel oudere geschiedenis. In Libois is er een kasteel en een 18de eeuwse St-Hubertuskapel.

> Dazen ambeteren me nogal op de vochtigere delen van dit pad langs het Bois du Tige. Uiteindelijk belanden we op een soort kruispunt van bos- en veldwegen. De plek heeft ook een naam: Cochamp. Hier gaan we links en vanaf nu is het uitkijken naar de bivakzone. Het is een ruw grassig pad tussen welige struikbegroeiing. Dit verwilderd pad daalt en stijgt wat zonder veel hoogteverschil.

> Niet ver van mijn originele overnachtingsplek "Trivouac", kom ik over Les Sentiers d'Art aan een bosrand op een plek met de naam 'Les Grandes Triches'. Links hier (rustbank) en steeds rechtdoor op het asfaltje tot in Libois. Toen ik hier op 2 weken na 10 jaren eerder wandelde, was alles gehuld in mist maar voor de rest straalt Libois nog steeds dezelfde stenen stoerheid uit.
> Libois is een heerlijk Condroz-dorpje, voor mij mag het op de Lijst van Mooiste Waalse Dorpen met zijn bonkig ommuurde vierkantshoeven in kalksteen en met potloodtorens.

> Aan onze linkerzijde het discrete, stemmige kerkje van Libois, of beter de Sint-Hubertuskapel van Libois, want het dorpje heeft altijd wat samengehangen met het net iets grotere dorp Evelette en die heeft ook de status van parochie. Hier op deze goede rustplek (picknickbank) eindigde in 2017 tijdelijk het traject van Les Sentiers d'Art, in 2018 werd de langeafstandsroute doorgetrokken naar de gemeenten Havelange en Somme-Leuze.

> Het is ook mogelijk om vanuit Libois een op de wandelkaart ingetekend maar niet bewegwijzerd verbindingstraject te volgen indien je van je tocht een kortere luswandeling wil maken. Dan kun je dus verbinden tussen Libois en Sorée. Hieronder een korte beschrijving.

---

---

> Voorbij de Ferme de l'Avouerie draaien we mee naar rechts en laten daarbij twee linkse straten liggen. Ter hoogte van een groot grasplein gaan we wel links, naar de 18de eeuwse Sint-Hubertuskapel van Libois.
> Aan onze rechterzijde en bij de beek Ruisseau de Vyle, komen we langs nog een kunstwerk van Fête de Mai. Het grappige 'capteur de rêves' (dromenvanger) van Xavier Rijs is hier sinds mei 2017 geplaatst. Let op de hark en de spaden waarmee de kunstenaar probeert dromen te vangen uit het universum!

> De plek voor de nacht komt er helemaal op het einde aan, net voor je naar rechts moet aftakken. Mooie locatie en verrassend kunstwerk.
> 'Tout encoquillé' van Christian Lagrange wordt mijn plek voor de nacht. Het is al 21 u als ik aankom maar er is nog een uurtje zonlicht over voor een soepje, eten en een koffie, vooraleer ik mij neervlei in deze 'abri poétique'.

> We wandelen door Sawhis in noordwestelijke richting en op het einde draaien we naar rechts helemaal terug over een parallel pad dat wat lager loopt. Op dat lagere pad komen we voorbij een overdekte picknickhut en langs een kunstwerk van La Fête de Mai. 'La marche de l'évolution' is een werk van de Franse kunstenaar Christian Pierrefixe. Rond een boom een houten trappenconstructie waarin met gaten de evolutie van de menselijke vorm wordt gesymboliseerd.