©
Luc Selleslagh 2017 - 2024 Trekkings.be
> Terug op het Sentier d'Art. Het mooie oude pad naar Sorée kan op sommige plekken wat vochtig en overgroeid zijn, het loopt een eind verder over in een door koeien wat kapot gemaakt pad. De modderpartij op dit Condroz-pad was er 10 jaar eerder ook al herinner ik me. Het vee pendelt er immers tussen verschillende weiden. Zo lopen we Sorée binnen, de Sint-Maartenskerk is ons richtpunt.
> Zalig rustig nachtje in de mooie Torftak-shelter. 't Is even wachten tot een stevige ochtendbui is overgetrokken om weer op pad te gaan. Verder langs de bosrand van Bois du Bocq en even door open veld tot aan de rand van het dorpje Frisée. Foutje op de wandelkaart van het Sentier d'Art: de bewegwijzering van het Sentier d'Art leidt ons op het einde van dat verhard weggetje immers even naar links om dan rechts een grassige doorsteek naar het centrum van Frisée te nemen.
> Een watertoren is ons richtpunt, we wandelen er langs en wat verder wordt de weg onverhard, gaat daarna verder als graspad en is mogelijk omgeploegd. Gewoon in dezelfde richting verder wandelen, langs de rand van een akker. We flirten met de hoogtelijn van 300 meter en hebben onderweg dan ook mooie vergezichten. Een holle passage brengt ons op de redelijk rustige verkeersweg tussen Hamois en Sorée. We gaan die naar links wat volgen.
> In het centrum van Frisée vervolgen we rechtsvoor in de Rue des Lilas en op het einde kort links-rechts om de Rue des Vieux Puits in te slaan. De straatnaam houdt verband met de oude waterput die je even later langs de straatkant passeert.
> Aan de rand van het Rond Bois ben ik de bewegwijzering wat kwijtgeraakt. Volgens de kaart moet je bij het begin van het bos rechts en dadelijk weer links door het bos. Misschien heb ik niet goed gekeken, of dat effectief zo is weet ik dus niet zeker. Ik heb weer aangepikt op het Sentier d'Art door nog even de asfaltweg naar Sorée verder te volgen, tot op het einde van het Rond Bois. Daar rechts een graspad volgen langs de bosrand en dat blijven volgen tot je na 350 meter op een kruispuntje van graspaden komt. Hier vind ik weer de rode tekens van het Sentier d'Art terug. Ze wijzen in noordwestelijke richting maar er is hier weer een leuk ommetje te maken.
> Vond je tijdens de vorige etappe de linde van Maibelle de moeite, dan moet je zeker op zoek gaan gaan de linde van Doyon, een indrukwekkend exemplaar, gelegen bij een stokoude kapel. Echt een mooie plek. Om er geraken kies je op het kruispunt aan de bosrand het pad in ONO-richting, volg gewoon de GR-tekens over 750 meter. Zelfde weg terug en verder over het Sentier d'Art.
>
Je kunt hem niet missen, de gigantische zwarte stoel, met daaronder twee knalrood geverfde botjes. 'Chaise Brulée' (Verbrande Stoel) van de Belgische Françoise Bastin, herinnert aan heksenjachten uit de 17de eeuw. Marie Orban uit Failon werd hier geslachtofferd. Geprojecteerd naar nu, refereert dit kunstwerk ook naar ongeoorloofd geweld en onverdraagzaamheid, in het bijzonder naar vrouwen toe.
>
Dadelijk weer een kunstwerk van het Sentier d'Art. Tegenover een Lourdesgrot uit 1905 zien we en kunstwerk uit 2017, 'sans refuge ou nus comme un ver' van Patrice Liron. Gemaakt uit gerecupereerde eiken planken. Nog 50 meter verder komen we dan aan een bivak van Fête de Mai / Sentiers d'Art. 'Triskele' van de Estse kunstenaars Tiiu Kirsipuu en Kalle Tiisma. 'Triskele' staat voor een oud universeel verbindingssymbool. Een plek ook waar je rust kunt vinden om te mediteren of even na te denken of naar de natuur te luisteren... en om legaal te bivakkeren.
>
Het Sentier d'Art gaat verderop meer bochten maken en wat op en af en af lopen door sterker geaccidenteerd landschap. De wandelroute komt opnieuw in Gesves en weer bij de beek Ruisseau d'Houte ter hoogte van mooie oude gebouwen van een boerderij, een voormalig molencomplex, grotendeels herbouwd rond 1880. We gaan nog voor de gebouwen rechts langs een enorme jasmijnstruik, die in de late lente heerlijk geurt.
> We draaien niet veel later naar links om licht stijgend een bospaadje te nemen dat al snel overgaat in een mogelijk overgroeid graspad. Dat loopt naar een verkeersweg. Links op die weg, door het gehucht Pourrain en wat lager, vlak na een hotel-restaurant, gaan we rechts een weggetje op (Bableuse). Langs oude huizen boven de vallei van de Ruisseau d'Houte, waarin een aantal vijvers zijn gecreëerd.
Doyon
> Bij de kapel valt zeker de enorm dikke Hollandse linde op. Een kruising tussen winter- en zomerlinde. In zijn subsoort is dit de dikste van België! De linde van Doyon staat nog net in de top 10 van allerdikste bomen van België. Toch is hij niet vermeld in het boek 'Merkwaardige bomen in België' van de Beule / Geerts (2005). Wel te vinden in 'Merkwaardige bomen van België' van Waters en Bossen (1978). Meer over deze linde kun je lezen in ons
verslag over GRP 575.
> Rond de kerk zien we een volgend Land'Art-kunstwerk: op het oude, verlaten maar sfeervolle kerkhof van Sorée, heeft de Indische kunstenares Shilpa Joglekar in 2017 een 'termietenhoop' als refuge gebouwd, 'Valmik, the anthill'. Gezien de vergankelijkheid van het bouwmateriaal is deze schuilhut van leem, stro en hout misschien al weer verdwenen op het moment dat je er langs komt. Update: Afgebroken in 2020. Wie nog even een verpozing wil vooraleer de wandelbenen weer op aktief te zetten, vindt een rustbank in het speelparkje vlakbij.
> Op een kruispuntje links om langs de andere valleizijde langs een vervallen Sint-Jozefskapel (1878) te draaien en wat verder bij de plek te komen waar de Ruisseau d'Houte in de Samson loopt. Daar nemen we rechts de Route 66 van Gesves. Een heerlijk ironische vergelijking met de beroemde Amerikaanse route omdat dit pad toevallig ook 66 als nummer heeft in de 19de eeuwse Atlas der buurtwegen. Route 66 is sinds enkele jaren opengesteld als doorgaand pad voor wandelaars, fietsers en ruiters. Dit werd mogelijk dankzij inspanningen van de gemeente en privé-eigenaren waarover het gedeeltelijk loopt.
> Voorbij het voormalige klooster van de Soeurs de Bon Pasteur, komen we nog langs een Mariagrot, het pad is inmiddels onverhard, draait daarna rechts en daalt naar de verkeersweg N946. We moeten die verkeersweg een paar honderd meter volgen naar rechts om dan ter hoogte van een boerderij een veldweg links in te slaan. Die kruipt langzaam weer 'naar boven' door het open veld. Onderweg even over de schouder kijken voor het aardige uitzicht naar het klooster toe!
Voormalig convent Sorée
> Het was de dynamische abt van de abdij van Orval, de Gentse Marie-Albert van der Cruyssen, die in de jaren '30 van vorige eeuw aan de basis ligt van de stichting van een klooster en orde hier. Niet zo verwonderlijk dus dat de bouwplannen werden getekend door dezelfde architect van Orval. Voor die tijd een revolutionaire stijl in religieuze middens. Oorspronkelijk stond er hier een 19de eeuws kasteeltje.
De nieuwe congregatie van jonge zusters "Bernardines Réparatrices" installeert zich in de modernistische gebouwen in Sorée in 1934. Ze leven er volgens de cisterciënzerregels.
> In 1961 verhuist de congregatie dan volledig naar het kasteel van Brialmont, nadat één van de zusters dat domein heeft geërfd. Ze zijn in Brialmont nog steeds aanwezig. Sinds 1983 is het convent van Sorée niet langer een religieus gebouw. De zusters verkochten hun convent en het hele domein van 5 ha aan een vzw die projecten ontwikkelde rond tewerkstelling en integratie voor gehandicapten. Enkel een vzw voor opleidingen die met lederbewerking hebben te maken bleef daarvan over. Ze gebruiken maar een klein deel van de gebouwen.
> Het grootste deel van het domein van Francesse werd weer verkocht in 1991. Een groep verenigde particulieren kocht alles en maakte vooral veel fantastische plannen zonder iets te realiseren. Door de leegstand trad enig verval in. De gebouwen veranderden uiteindelijk nogmaals van eigenaar en na 2000 kwamen ze in handen van een bouwpromotor. Er werden rond 2011 22 luxe-appartementen van gemaakt.
Gesves
> Behalve de grotten van Goyet en het kijkdorp Mozet (geklasseerd als een van de mooiste Waalse dorpen) zijn er geen belangrijke attrakties op het grondgebied. Massatoerisme naar de Ardennen raast over de snelwegen Gesves gewoon voorbij. De gemeente doet dan ook haar best om vooral een aanbod van zachte recreatie (zoals paardrijden en wandelen) uit te bouwen. De uitgezette trajecten leiden je langs de vele boerderijen en landelijke kastelen die de gemeente rijk is. Er werd werk gemaakt van oude verbindings- en buurtpaden revitaliseren, heropenen en onderhouden. Gesves is ook de bakermat van het Fête de Mai (Meifeest), het landschapskunstproject waarrond ook het Sentier d'Art in de grotere regio werd ontwikkeld.
> Het dorp Gesves is erg uitgestrekt. In tegenstelling tot de meest andere Condroz-dorpen strekt de bewoning zich uit over een relatief groot gebied waarin verspreid ook veel nieuwe woningen bijkwamen de voorbije decennia. Sinds de jaren '90 is het inwonersaantal van Gesves met zowat een derde gestegen. De lay-out van de stratenstructuur is ook verwarrend met heel wat parallelwegen, ontwikkeld op een typisch Condruzisch landschap van langgerekte heuvelkammen (tiges) en eveneens uitgerekte depressies (chavées).
> De oudste kern van Gesves is wellicht te situeren in de Samsonvallei rond het kasteeldomein en de oude vierkantshoeve die er aan verbonden is. Sinds de herlegging van het wandeltracé van het Sentier d'Art daar, wandel je sinds 2019 niet meer langs de rand van het kasteeldomein.
> Steeds rechtdoor, langs een bosrand en helemaal op het einde gaan we rechts langs de rand van wat lijkt op een oud kasteeldomein. Oude verweerde GR-tekens wijzen er op dat hier vroeger een tracé-deel van Grande Randonnée 575 liep (voor 2013). We lopen hier trouwens een tijdje op grondgebied van de gemeente Assesse. Het grassige pad loopt naar de jonge beekvallei van de Ruisseau d'Houte, een waterwinningsgebied van de Waalse watermaatschappij.
> Op deze locatie zien we een Sentier d'Art-werk uit 2019 van de Franse kunstenaar Patrick Demazeau. 'L'eau d'ici' verwijst naar water als levensbron en naar de menselijke aktiviteit van nemen uit de natuur maar ook van teruggeven aan de natuur in de vorm van de vrucht van werk.
> De veldweg door akkerland loopt langs een kunstwerk dat in juni 2019 werd geplaatst. 'The Macromolecule' van de Rus Dmitry Krivonosov beeldt een gigantische molecule uit, symbool van menselijk leven als onderdeel van ander natuurlijk DNA. Tot voor enkele jaren stond op deze plaats nog een ander kunstwerk. Het Sentier d'Art loopt verder de veldweg af tot we ter hoogte van een schuur met een bocht naar een kleine asfaltweg lopen om zo Gesves binnen te komen.
> Rechts ligt een voormalige vierkantshoeve maar we gaan kort rechtuit op dat verhard wegje om al na 80 meter rechts een paadje te nemen dat snel afdaalt naar de Samson. Aan de overzijde van de beek liep het traject in 2017 en 2018 eerst naar rechts, sinds 2019 is dat echter naar links (Golette). Dit wegje volgen we steeds rechtdoor, het stijgt op de flank van de Samsonbeekvallei langs een aantal huizen en wordt na de laatste woningen een steenslagweg.
> Het pad bocht wat en loopt door het groen uiteindelijk uit de Samsonvallei en stijgt naar de verkeersweg Chaussée de Gramptinne. Die steken we voorzichtig over om aan de overzijde een (normaal gezien gemaaid) graspad te vinden naar rechts, dat parallel met de verkeersweg weer richting Gesves loopt.
> Hier breng ik de nacht door. Gelukkig amper muggen ondanks de omgeving van bos en water en weinig wind. Geschikt voor één à twee personen die net droog kunnen blijven bij eventuele regen... Ik geniet alvast van een goeie nachtrust met als achtergrondgeluid een zacht kabbelende Samson. Update 2023: Dit kunstwerk wordt niet meer aangeboden als bivakplaats.
> Bij een eenzame boom staat een kunstwerk van een een Chinese kunstenaar, Wu Shixiong, 'cristal de paradis', iets met spiegelvlakken. Het dateert al uit 2006 en stond oorspronkelijk niet hier opgesteld. Tijd voor een korte pauze om rustig hier op hoogte wat van de omgeving te genieten en dan weer verder.
> Van hieruit hebben we ook een mooi uitzicht over het landschap rond Gesves. We nemen nu een graspad langs de bosrand, dat wegloopt van de Chaussée de Gramptinne. Dat leidt naar een steenslagweg door bos. We gaan er links om dat wegje langere tijd te volgen. Na een mooie bospassage loopt het weggetje licht dalend verder tussen glooiende weiden vol 'vitale' Condroz-koeien.
> We draaien de rug naar het portaal van de neo-romaanse Sint-Martinuskerk van Sorée en stappen door de Rue de la Croisette.
In een vrij rechte lijn gaat het steeds rechtdoor naar de vrij drukke verkeersweg N921, die Andenne verbindt met Ciney.
> Kruising van de N921, tesamen met de witrode tekens van GRP 575. Wat verder houden we rechtsvoor aan, we zijn nu in de Rue du Couvent. De naam verwijst naar het voormalige nonnenklooster van Sorée, ons volgende doel, dat we na verre uitzichten over de Condroz wat later bereiken.
Langs de watertoren van Frisée
Doyon - Hollandse linde
Onderweg naar Sorée
Sorée kerkhof, land'art: Valmik, the anthill van Shilpa Joglekar
Torftak - kunstwerk Mario Boccolini
Sorée
Sorée klooster ( oude postkaart)
Gesves
Onderweg naar Gesves
Land'art: Cristal de Paradis van Wu Shixiong
Macromolecule van Dmitry Krivonosov
Gesves
Gesves, kasteel
Chaise Brulée van Françoise Bastin
L'eau d'ici van Patrick Demazeau
Onderweg door een uithoek van Assesse
Langs een enorme jasmijnboom
Oude huizen in de vallei van de Houte-beek
Gesves, Route 66
Land'art: 'Sans refuge ou nus comme un ver' van Patrice Liron
Triskele van Tiiu Kirsipuu en Kalle Tiisma.