> Het pad loopt aan de kerk recht omhoog tot aan een waterreservoir, waar je links verder klimt. Het is een stevige stijging van zowat 100 meter hoogteverschil. Onderweg heb je prachtige uitzichten over de Voorardennen en over het Canal des Ardennes.

> Vannacht begon het dan pas echt stevig te regenen. Met bakken kwam het hemelwater naar beneden. Ik vreesde even dat het vlak bijgelegen beekje zou overstromen of dat het vele water dat van de helling kwam zich zou kanaliseren onder mijn tent, maar al bij al bleef alles binnenin flink droog. Niet zo’n goede nacht gehad dus.
> Een heuvel over en daar ligt het mooi gelegen Chémery-sur-Bar voor mij. op de achtergrond de beboste cuesta die ik straks over moet. De weg er naar toe loopt door koolzaadvelden in bloei, prachtig.

> Interessant hier is de bron die je passeert. Ze ligt vlak naast de Pestkapel, links van de weg. De toegang tot de bron is afgesloten, maar het is mogelijk om door één van de open vensters te kruipen en zo alsnog aan het lekker frisse water te geraken.
> GR14 klimt over het wegje verder en bereikt de bosrand. Ik vroeg me af of het pad waarlangs je het bos inloopt geen oude Romeinse weg is. Afgaande op het afgesleten plaveisel op sommige plekken gaat het alvast om een zeer oude weg en er zijn ook sporen van een Romeinse nederzetting in de omgeving…
> Er mankeert hier en daar wat wit/rood op het moment dat ik er passeerde maar het routeverloop ligt in feite vrij voor de hand. Zo bereik ja na een tijdje het – op 290 meter gelegen - dorpje Bulson.

> De dorpswinkel van Chémery-sur-Bar is jaren geleden dicht gegaan helaas. Alles wat er nog is is een café waarvan de eigenaar mij zegt dat hij over een jaar of 2,3 ook wel gaat sluiten. Hij lijkt aan iedereen die er passeert dezelfde vraag te stellen: Of je onderweg bent naar Saint-Jacques-de-Compostelle. Dat was 9 jaren geleden zo maar dit keer wandelen we dus in omgekeerde richting over GR14. Sinds de creatie van GR654 komen er nog weinig pelgrims langs GR14 naar Santiago.

Militaire opschriften boven de deurlijsten van Chaumont-Saint-Quentin
	> Merkwaardig zijn de opschriften boven de deurlijsten. Deze opschriften dateren uit 1939-1940 toen het Franse leger hier kazerneerde bij de verdediging van de zuidelijke Maasoever. Opschriften als 'Chez Maxim's of 'Caverne des Grognards' doen wel vreemd aan.

> In Chémery en omgeving wonen nog zo’n 450 mensen. Hoewel het inwonersaantal de laatste jaren niet meer achteruit gaat is dit dorp een voorbeeld van wat een oudere inwoner een ‘village dortoir’ noemt. ’s Morgens en ’s avonds is er nogal wat beweging van auto’s en schoolbussen, maar overdag is het er doods. De inwoners begeven zich in grote getale naar Sedan voor hun werk of voor inkopen. De kerk van Chémery is voornamelijk in Romaanse stijl gebouwd (12de eeuw). Het is een typisch voorbeeld van landelijke Romaanse bouwstijl, met een grondplan gebaseerd op een basilica. Gewoonlijk is de kerk gesloten. Binnenin staat een hoogaltaar dat afkomstig is van de Chartreuse van Mont-Dieu (vorige etappe).

> De oudste delen van het ‘ château du Rocan’ dateren uit de 16de eeuw. De gebouwen die rond het relatief kleine hoofdgebouw liggen, werden later toegevoegd. Het kasteel werd opgetrokken in een bebost deel van de vallei van de Bar. Aan de adellijke geschiedenis van Rocan kwam een einde in 1792 met de Franse Revolutie. De bewoners vluchtten naar Duitsland, het kasteel werd aangeslagen maar niet verwoest. Het beschermd geheel is vandaag een niet te bezoeken privé-domein.

> Bulson verlaat je weer over de D229 richting Thélonne. Er volgen een paar kilometer asfalt, waarbij je flink daalt (100 meter hoogteverschil) langs beboste valleiwanden.
> Als de weg eindelijk weer begint te stijgen neem je een grassig pad dat links de helling oploopt om 200 meter verder een asfaltwegje te bereiken dat je links verder omhoog loopt. Dit wegje brengt je in Chaumont, gelegen op 280 meter.

> Bijna op het hoogste punt passeer je links een klein grassig veldje. Hier was tot voor een paar jaren nog een picknicktafel en water. Nu is alles verdwenen. Ik dacht hier eerst te kamperen, maar door het slechte weer en de nogal stevige wind heb ik dat dus op een lager punt gedaan, voor Chémery.
> GR14 loopt nog even door over de wijdse velden en draait links mee langs de bosrand. Zo bereik je de redelijk drukke D977 die je 100 meter verder alweer verlaat voor een veldweg rechts die naar een bosje toeloopt. Afdalen door dit bos tot je even later weer op de D977 komt. Aan het eerste kruispunt verlaat je vlak voor Chéhéry weer de D977 voor een asfaltweg naar het kasteeltje van Rocan.
> Op een rustige gelegen heuvelhelling passeer je een aktieve boerderij met daarnaast het kasteel van Rocan, op dat moment juist in restauratie.

> Bulson is een rustig dorpje met een proper centrum. Bulson is gecentreerd rond een grote binnenpleinachtige ruimte. Vroeger stond hier een versterkte burcht, wat ook de grote ruimte verklaart.
> Er is een bar/crêperie maar die is enkel open op bepaalde dagen ’s zomers. Veel kans dat je de plek gewoon gesloten vindt. Geen winkels hier, het dorp wordt bediend door meerdere mobiele bakkers.

> Op 4 augustus 1640 tekende hij een vredesverdrag met de Franse koning. Hij werd zelfs benoemd tot bevelhebber van het Italiaanse leger. Toch is de Prins van Sedan niet veel later betrokken in een complot tegen Lodewijk XIII en de Richelieu. Hij wordt wel gepardonneerd maar uiteindelijk moet hij zijn leven redden door Sedan uit handen te geven. Het betekende het einde van zijn Prinsrijk. Onafhankelijk Sedan werd op 15 september 1642 weer aangehecht bij Frankrijk. De bossen en het plateau van de Marfée zouden opnieuw veranderen in een strijdtoneel in de opeenvolgende oorlogen van 1870, 1914 en 1940.

> Chaumont is wel een erg raar dorpje. Het heeft mijn hart een beetje gestolen. Toen ik hier 9 jaar eerder passeerde was het grootste deel van het dorpje onbewoond, op de boerderij tegenover de kerk na.
> Een paar jaren geleden is het dorpje blijkbaar herontdekt en momenteel worden de meeste huizen weer gerenoveerd. Dat moet gebeuren in een stijl die aansluit bij de harmonische architectuur van Chaumont. Achter de zandstenen muren is echter nu meestal een laag van industriële cementsteen verborgen.

> Achter de versterkte kerk van Chaumont loopt GR14 verder links om dadelijk rechts af te slaan en te klimmen door open veld. Op een hoogte van 312 meter bereik je in de buurt van een pompstation de Col de la Marfée.
> In deze wijdse open vlakte waar de wind genadeloos kan waaien is hard gevochten. Het valt misschien niet zo op als je ter plaatse bent maar zuidelijk gezien vanuit de Maasvallei vormt de Marfée een opvallend hoog gelegen plateau (tot 340 meter).

> Het Canal des Ardennes verbindt de Maas met de Aisne. Het werd gegraven tussen 1823 en 1837 en is 88 km lang. In de omgeving van Chémery loopt het kanaal in de vallei van de rivier Bar. Om de hoogteverschillen te overwinnen zijn er 44 sluizen, daarvan zijn er 37 aflopend naar de Aisne.

> Even na de Col de la Marfée moet je de asfaltweg verlaten voor een pad naar links. Loop je toch rechtdoor dan kom je op de variante van GR14 die via Mouzon weer terug loopt naar St Pierremont (wit/blauw gemarkeerd, 39 km). De hoofdroute van GR14 loopt naar en rond een bosje met nog steeds de bekende witrode markering.

> Achter de kerk staat nog een mooi gerestaureerd huis, vroeger was dit het schooltje van Chaumont. Het dorp heeft nooit meer dan 100 inwoners gehad. In feite is Chaumont al sinds 1828 toegevoegd aan het grotere dorp Noyers. Het dorp wordt ook wel eens Chaumont-Saint-Quentin genoemt om het onderscheid te maken met andere ‘Chaumonts’ in Frankrijk. Saint-Quentin was de naam van een versterkte hoeve. De oorsprong van de stoere dorpskerk gaat terug tot de 11de-12e eeuw. Boven in de versterkte toren zijn een paar schietgaten. De kerk kon dus ook voor verdediging dienen. In de kerkmuur staat ook nog een vervallen waterput.

> Op de Duitse necropool zijn meer dan 14.000 soldaten begraven die sneuvelden tijdens WO I (1914-1918) en bijna 13.000 soldaten uit WO II (1940-1945). Het kerkhof bestaat sinds 1922. Oorspronkelijk waren er tot 1954 een 5000 gesneuvelden begraven. Door een hergroepering en sluiting van vele militaire kerkhoven in Noord-Frankrijk werd Noyers-Pont-Maugis tussen 1959 en 1966 sterk uitgebreid en bevat het nu de lichamelijke resten van een groot deel van de Duitse soldaten die tijdens de 2 Wereldoorlogen in de Franse departementen Ardennen en Marne omkwamen. Bijna 5000 stoffelijke resten zijn ongeïdentificeerd. De kruisen werden gemaakt uit Ardense grijze steen. Het kerkhof wordt verzorgd volgens strikte regels. Om dat in stand te houden komt de Duitse staat tussen voor de onderhoudskosten. Vlak in de buurt is ook een klein Frans oorlogskerkhof.

> Voor de eigenzinnige prins van Sedan, Frédéric-Maurice de la Tour, was de politiek die de Richelieu doorvoerde in het Frankrijk van de vroege 17de eeuw onaanvaardbaar. Zijn stad werd een bastion van verzet waar protestanten een veilige haven vonden en waar gestreefd werd naar een herstel van de oude feodale en politieke waarden. Hij zocht en vond steun bij Lodewijk van Bourbon uit Soissons en Henri de Guise. Samen ondertekenden ze op 2 juli 1640 een manifest waarin ze zich distantieerden van Kardinaal de Richelieu’s politiek. Lodewijk XIII stuurde een strafexpeditie af op de zogenaamde ‘Prinsen van de Vrede’. Frédéric-Maurice die het onheil zag aankomen installeerde in de nacht van 5 op 6 juli 1641 zijn leger in de bossen rond de strategische hoogte van de Marfée. Zijn troepenmacht van 4000 soldaten werd versterkt door 7000 huurlingen van de Duitse keizer die sympathiseerde met de Prins van Sedan. Daarmee was Frédéric-Maurice het Franse leger dat onderweg was naar Sedan net voor. Het leger van Lodewijk XIII, dat in Remilly de nacht had doorgebracht, bereikte het gebied rond La Marfée pas in de loop van de volgende morgen. Vanuit hun strategische positie vielen de troepen van de Prins van Sedan het Franse leger aan in de flank. De slag was in korte tijd beslecht. Na een paar uren moest de Franse infanterie en cavalerie vluchten. De troepen van Frédéric-Maurice hadden 300 soldaten gedood en zowat 3600 anderen krijgsgevangen gemaakt. De hertog van Soissons kwam in deze gevechten om het leven. Toch zou later blijken dat deze oorlog het einde zou betekenen van het Prinsenregime in Sedan. Het Franse leger begon een beter georganiseerde en langdurige belegering van het opstandige Sedan. Hoewel hem hulp was beloofd van de Spanjaarden realiseerde Frédéric-Maurice zich dat de beste uitweg was om zich te verzoenen met de Franse politiek.

> Rechts zie je tussen de bomen de grafkruisen van het Duits militair kerkhof van Noyers-Pont-Maugis. 200 meter verder kom je dan aan de ingang van een Frans militair kerkhof. In de buurt zijn ook picknick-mogelijkheden en een schuilhokje.

> Voor jou ligt de brede Maasvallei en daar achter de echte Ardennen. GR14 loopt aan het Franse militaire kerkhof rechtdoor en dalend. Hier en daar mankeert ook hier wat wit/rode markering, maar de richting is duidelijk: In de vallei zie je al het enorme fort van Sedan liggen. De dalende veldwegen gaan kort voor Wadelincourt over in asfalt.
> Zo bereikt GR14 de Maasvallei in het dorpje Wadelincourt. Op een afstand van slechts 100 meter ga je hier over het dorpsplein, over de drukke D6, onder de spoorweg (opgepast om je hoofd niet te stoten) en kom je aan de Maasoever.

> Aan de Maasoever gewoon links over een prettig graspad. GR14 loopt onder een autosnelwegbrug.
> Als je in Sedan trein of bus wil nemen kan je aan de volgende brug GR14 verlaten door links te gaan. Het treinstation ligt op slechts een paar honderd meter.
> Voor de camping loop verder over GR14, je kan ze niet missen.
> Wil je het stadscentrum inlopen ga dan via de camping of wandel verder door tot een volgende brug die je rechts oversteekt.
> Wil je doorwandelen zonder Sedan te bezoeken, maar moet je inkopen doen: Wandel verder over GR14. Bij het verlaten van de stad an de andere oever van de Maas passeert GR14 een supermarkt (Intermarché).

> Sedan is de laatste grote Franse stad langs GR14. Waar nu de hoge citadel staat was tot pakweg het jaar 1400 enkel een kleine nederzetting van eenvoudige huizen, geschaard rond een kerk. Al van zijn vroegste geschiedenis zou Sedan vaak met oorlog te maken hebben, waarbij het gebied talloze malen van eigenaar veranderde.
> De machtige Ardense krijgsheer Everhard van der Marck laat tussen 1426 en 1430 een versterkte burcht bouwen in het centrum van het dorp. Die burcht zou later nog worden uitgebreid met meer versterkingen.
> Sedan groeit de volgende decennia uit tot een machtscentrum in de streek, er wordt een heus Prinsdom gevestigd. De Prinsen van Sedan bekeren zich in de 16de eeuw tot het calvinisme. De volgende eeuwen zou Sedan en omgeving mede door zijn gastvrijheid voor protestantse vluchtelingen uitgroeien tot een machtige stad. Tussen 1549 en 1642 was het Prinsenrijkje op het toppunt van zijn macht, waarna de stad ingelijfd werd bij Frankrijk (zie ook hierboven bij de geschiedenis van de Marfée).
> Een eerste wandeling door Sedan is mogelijk wat teleurstellend. Na de rust in de bossen en velden langs GR14 is het misschien net iets te druk hier. Het vraagt misschien wat tijd om deze stad echt te leren appreciëren. Je kan er als wandelaar niet zo snel grip op krijgen.
> Sedan was ook een belangrijk textielcentrum, met name de tapijtindustrie was erg florissant. Sommige tapijtbedrijven bestaan nu nog. Het zijn echter de talloze bloedige veldslagen die de stad en de omgeving te verduren kreeg sinds zijn bestaan die bijblijven. GR14 zal tijdens de volgende etappes verschillende ‘littekens’ die herinneren aan die bloedige geschiedenis passeren. Wat we vandaag passeerden aan kruisen en kerkhoven was maar een voorsmaakje van wat de volgende etappe te bieden heeft.
> Sedan gaat er prat op dat hun burcht-citadel met 35.000 vierkante meter de grootste zou zijn in Europa. Het is mogelijk om de burcht te bezoeken. Je vindt er ook een museum, de VVV en een sterrenhotel.

> Bekend in heel Frankrijk en geboren in Sedan is Yannick Noah. Hij werd geboren op 18 mei 1960 uit een Kameroenese vader (professioneel voetballer in Sedan) en een blanke moeder. Yannick Noah wordt op 23 jarige leeftijd een echte ster in Frankrijk als hij er in slaagt om in 1983 het enkeltennis voor mannen te Roland-Garros te winnen. Het was toen al 37 jaar geleden dat er nog een Fransman Roland-Garros won. Frankrijk gaat plat voor de flamboyante Noah. Hij haalt de wereldtopdrie van beste tennisspelers. Zijn successen op het tennisveld zijn later echter zeer onregelmatig, te wijten aan zijn uitbundige levensstijl. Later zou hij nog met succes een zangcarrière uitbouwen.

> Dit is maar een korte samenvatting van wat Sedan te bieden heeft. Contacteer de VVV in de citadel van Sedan als je de stad grondig wil bezoeken. We gaan er hier niet dieper op in, hoewel tijdens de volgende etappe de bewogen geschiedenis van de stad nog een paar malen aan bod zal komen. Met Sedan hebben we ook bijna de Ardennen bereikt.

> Het is in Sedan dat seriemoordenaar Michel Fourniret in 1942 werd geboren en zijn jeugd doorbracht. Wie dacht dat met Dutroux de grens van gewetenloze perversiteit was bereikt moest via de media nog kennismaken met Dutroux in het kwadraat. Met medewerking van zijn vrouw Monique Olivier ontvoerde hij minstens een dozijn kinderen. De 2 leerden elkaar kennen via een contactadvertentie op een moment dat Fourniret in de gevangenis zat voor aanrandingen. Bij zijn vrijlating pakte Fourniret het anders aan: Hij zou zijn toekomstige slachtoffers achteraf vermoorden en zo getuigenverklaring tegen hem onmogelijk maken. Zijn perverse zoektocht naar maagdelijke meisjes, die hij verkrachtte en vermoordde, duurde van 1987 tot 2003. Minstens 7 moorden heeft hij op zijn geweten, maar wellicht zijn het het er nog meer. Teneinde speurders te misleiden zocht en dumpte hij zijn slachtoffers op vele plaatsen in Frankrijk en Wallonië. Het bloedspoor van Fourniret loopt ondermeer langs Floing (langs de volgende etappe van GR14), waar hij een tijd woonde. Met misdaadgeld kocht hij ook een kasteel kort bij Sedan, het domein Sautou (Donchéry).