Startpagina > Wandelen > GR14 Parijs - Malmedy
> Even boven Champlon neem ik GR14 weer op daar waar ik hem vorige keer verliet, aan een asfaltwegje. van hieruit heb je wijdse uitzichten over groene plateaus met beboste heuvellinten in de achtergrond. Ook op dit punt hebben we inmiddels al meer dan 700 km afgelegd sinds Parijs. Er resten nog meer dan 100 kilometers tot eindpunt Monschau.
> Misschien stond er ooit een kruisbeeld, gezien de plaatsnaam Croix de Journal maar daar is nu niks mee van te bekennen. Het asfaltwegje maakt hier ook een bocht naar links om op het lager gelegen dorpje Journal af te stevenen.
Parijs - Sucy-en-Brie / Sucy-en-Brie - Gretz-Armainvilliers / Gretz-Armainvilliers - Mortcerf / Mortcerf - Coulommiers / Coulommiers - Nogent-l'Artaud / Nogent-l'Artaud - Château-Thierry / Château-Thierry - Dormans / Dormans - Reuil / Reuil - Ay / Ay - Condé-sur-Marne / Condé-sur-Marne - Châlons-en-Champagne / Châlons-en-Champagne - Vitry-en-Perthois / Vitry-en-Perthois - Trois-Fontaines / Trois-Fontaines - Louppy-sur-Chée / Louppy-sur-Chée - Ermitage Saint-Rouin / Ermitage Saint-Rouin - Varennes-en-Argonne / Varennes-en-Argonne - Briquenay / Briquenay - Chémery-sur-Bar / Chémery-sur-Bar - Sedan / Sedan - Bouillon / Bouillon - Naomé / Naomé - Lesse / Lesse - Grupont / Grupont - Saint-Hubert / Saint-Hubert - Champlon / Champlon - Odeigne / Odeigne - Reharmont /Reharmont - Malmedy / *** Variante Saint-Pierremont - Noyers-Pont-Maugis***
> De bijna 18 km lange tocht naar La Roche-en-Ardenne loopt vooral door bos met af en toe een panoramisch doorkijkje over de oude Ardennenheuvels. De paar gehuchten en dorpen langs dat traject passeren we meestal rakelings, 't is vandaag eerder een wandeltocht langs beken, bronnen en bossen. Het contrast met La Roche-en-Ardenne is groot, we komen plots terecht in een erg toeristisch Ardens stadje, inclusief ijsjeslikkende toeristen en frietgeur.
> Tot 2007 was La Roche eindpunt van GR 14, nadien liep de route 75 km verder tot Malmedy en sinds 2018 loopt GR 14 tot het Duitse Monschau. Voorbij de campings van La Roche vangen we de grootste klim op de hele GR14 aan: Bijna 300 m hoogteverschil ligt er tussen de Ourthevallei en de beboste Ardense hoogten bij afgelegen Dochamps. Een erg prettig en wilde tocht overigens. Ook na Dochamps dwalen we door de donkere bossen van de Hoge Ardennen, geleid door de onmisbare GR-streepjes. Het woud opent pas bij hooggelegen Odeigne.
> Bustransport vanuit La Roche-en-Ardenne, halte Quai de l'Ourthe, bij de brug die het kortst bij de Place du Bronze is gelegen. Geen treinstation in La Roche, maar TEC-bussen rijden naar en van de stations van Melreux (via Hotton), voor de treinlijnen Ourthevallei - Luik en Marloie (Marche-en-Famenne) voor de lijn Libramont - Luik/Namen. Champlon, Dochamps en Odeigne worden sporadisch per bus bediend, ook in de vakanties. De lijn van La Roche naar het busdepot van Manhay passeert langs Dochamps een paar keer per dag maar passeert zelden ook langs Odeigne. Stap voor Odeigne eventueel af in Moulin Crahay + een paar km te voet. In Manhay stopt ook expresbus 1011 (Luik - Athus).
> Bevoorrading in Champlon, op 2 km van GR14 (Spar, bakker) en La Roche-en-Ardenne (alles). Na La Roche is er pas bevoorradingsmogelijkheid op de volgende etappe in Lierneux (30 km na La Roche). Jeugdherberg in Champlon (op 2,5 km van GR14), enkele campings zijn langs het GR14-pad gelegen: Net na La Roche-en-Ardenne en bij het verlaten van Dochamps. Taverne bij de afdaling naar Dochamps (onregelmatig open). VVV met oa wandelkaarten in La Roche-en-Ardenne.
> Het oude traject tussen Tenneville - Champlon - La Roche-en-Ardenne werd in 2006 sterk gewijzigd. Blijkbaar was met bij de GR-organisatie daarover toch niet zo tevreden, in 2018 werd dat traject immers nog eens radicaal hertekend. Een dagafstand van 38 is wel lang, temeer daar het wandelterrein ook helemaal niet vlak is. Misschien beter dus in twee delen wandelen, waarbij het extra etappepunt voor de hand ligt: La Roche-en-Ardenne.
Rossige herfstkleuren op een hoogveenplateau
tussen La Roche en Dochamps
Croix des Maquisards
Groot geaderd witje
Journal, bron
> Dit gebied staat bekend als de 'Vallée des Tombes' (Vallei van de Graftombes) genoemd. De kasteelheer van Mierchamps, Jehan de Snocq, organiseerde hier ooit een steekspel voor ridders. Zijn respect voor het christelijke geloof was niet erg groot want het tornooi vond plaats op Allerzielen, een dag waarop het toen nog taboe was om iets anders te doen dan respect te tonen voor overledenen. Een steekspel hoorde daar zeker niet bij. Plots kwam er een ridder opdagen op een groot paard, gekleed in een rood gewaad en vergezeld van een schildknaap. De rode ridder richtte zich tot Jehan de Snocq met de woorden dat het ongepast was zich zo te amuseren op een dag als vandaag. De heer van Mierchamps repliceerde met hem uit te lachen en te bespotten. Plots gebeurde er iets onverwachts: Met veel lawaai werden alle aanwezige ridders getransformeerd in grote stenen. Hun schildknapen veranderden in kleinere stenen.
> Achteraf bleek de mysterieuze rode ridder niemand anders te zijn geweest dan Jezus Christus in hoogst eigen persoon, vergezeld van een engel. Nu nog kan je langs GR14 het resultaat zien van deze spectaculaire transformatie. Grote en minder grote steenblokken liggen in de vallei van de Hévurzaï... (Vertelling vrij vertaald naar M. Cosyn (1925) ).
> Het Croix des Masuisards is een oorlogskruis dat herinnert aan 23 jonge Belgische mannen die weigerden mee te worden ingeschakeld in de Duitse oorlogsindustrie. Ze ontsnapten in mei 1944 naar deze bossen om hier in deze desolate omgeving een schuilhut te bouwen. De Duitsers kwamen hen echter op het spoor en omsingelden de hut met 150 man in alle vroegte. De meeste maquisards konden echter ontsnappen, enkelen overleefden de aanval echter niet en werden ter plekke vermoord, gevangen genomen of later gefusilleerd. Het kruis werd hernieuwd in 2014.
> GR14 komt in Journal net voor de kerk langs een bron. Ze produceert heel genereus water. Er staat hier zelfs een infobord met plaatsen in de omliggende dorpen waar je nog meer opborrelend water tegen komt: Bronnen, veedrinkplaatsen en wasplaatsen, dingen die sinds de aanleg van waterleiding wat overbodig werden. Doordat er hier op en rond dit plateau traditioneel veel veeteelt is beschikken de meeste dorpen over gelijkaardige bronnen. Handig voor de 21ste wandelaar, tenminste als je lichaam niet te afhankelijk is van plastic water. De bron- en drinkbakken van Journal zijn alvast mooi gerestaureerd.
Uitzicht langs GR14 over La Roche-en-Ardenne in de Ourthevallei bij valavond
> GR14 steekt in La Roche na de Place du Bronze de Ourthe over, het traject vervolgt links langs de Ourthekade (stroomafwaarts) voor je de brug oversteekt en loopt dus niet door de hoofdstaat van La Roche. Het pad komt bij een volgende brug. De Ourthe oversteken en de rechtuit verder over de stijgende weg. Deze verlaat je in de eerste bocht om rechts een onverhard pad te nemen, 50 meter voor je langs het monument voor Jacques en Marie-Adrien Perk zou komen.
> GR14 loopt hier over een pad binnen een Ourthe-meander hoog boven een weg die de campings rond La Roche ontsluit. Na een tijdje kom je op niveau met deze campings en steek je voor de laatste keer de Ourthe over. Er is hier precies nogal concurrentie en daarbij zijn alle middelen goed, zoals op grote borden adverteren dat camping X nog nooit is overstroomd door de Ourthe.
> Rechtuit over een verharde weg die uitkomt bij een waterzuiveringstation. Hier rechts wat omhoog om even later een sterk stijgend onverhard pad links door bos te nemen.
> Vanaf nu zal GR14 zowat onophoudelijk klimmen tot een hoogte rond 530 meter wordt bereikt. Dat is dus een hoogteverschil van bijna 300 meters. In een bocht wordt een weg naar Cielle opgepikt. GR14 loopt stijgend verder langs een gespleten beuk met kruisbeeld om even later Cielle binnen te lopen.
> Langs de kerk van Cielle en rechtdoor in de Rue de la Chapelle, die even verder een bocht naar links maakt om daarna langs de kapel te lopen die haar naam draagt, de kapel 'Delacolette', boven het gehucht Royin. Draai je af en toe even om, want de uitzichten over de meanderende Ourthe tussen de Ardennenbossen worden grandioos.
Icarusblauwtje
Pad tussen Hives en La Roche-en-Ardenne
Oude steenslagweg door het Bois d'Odeigne
> Pelgrims die GR14 volgen onderweg naar Santiago de Compostela, kunnen een onderkomen vinden in Journal bij Jean en Micheline Schobbens. Het koppel dat de pelgrims ontvangt was in 2006 wereldnieuws in Wallonië. Jean Schobbens is zijn leven lang priester geweest, ondermeer in Journal. Na ontelbare koppeltjes te hebben getrouwd kondigde hij zelf aan in een misviering dat hij op 71-jarige leeftijd in september 2006 zou trouwen. Daarmee besloot hij aan de schijnheiligheid van een jarenlange verborgen relatie een einde te maken. Meteen was het ook zijn laatste mis. Zijn eerlijke biecht veroorzaakte een sterk afkeurende houding door de conservatieve bisschop Léonard van Namen. Schobbens verloor zijn priesterambt. Het incident was nieuws voor krant en TV en het verhaal is ook verfilmd. Hij doorbrak hiermee een taboe dat rust op priesters die een vriendin hebben. Op zijn grafsteen heeft Schobbens al laten beitelen dat hij 'prêtre pour l'éternité' (piester voor eeuwig) is, steevast gelovend dat zijn evangelische levenspad het juiste traject volgde. Info om als pelgrim te slapen bij hen via de Waalse vereniging voor Compostela. Hun verblijf heet 'le choeur des anges' (het engelenkoor).
> GR14 volgt voorbij de kerk linksvoor de hoofdweg licht dalend door het dorpscentrum over een kleine kilometer. Over de beek Ri de Bronze, die kort bij Barrière de Champlon haar brongebied heeft. Na de beekpassage takt trouwens een GR-verbinding naar links af voor wie naar de jeugdherberg van Champlon-Barrière wil.
> Voorbij de OLV-kapel die bij deze afsplitsing ligt, verlaat GR 14 trouwens ook de hoofdstraat om rechts een brede straat in te slaan. Er zijn hier nogal wat huizen gebouwd, tot voor enkele jaren was deze straat nog onverhard. Op de T-kruising rechts en dadelijk weer een GR-splitsing. Dit keer takt GR 151 naar links af van GR 14. We vervolgen verder rechtdoor en na de laatste huizen van Journal krijgen we eindelijk weer wat onverharde bodem onder de wandelschoenen voor de volgende 800 meter, dat was al even geleden.
> Weer op asfalt daarna, dat weggetje draait naar het gehucht Grainchamps en 300 meter voorbij dat gehucht gaan we rechts een bospad op. er wacht ons nu de volgende uren een lange, eenzame tocht over grotendeels onverharde of slechts licht bospaden. We zijn nu in bosareaal dat op de kaart staat met de plaatsnaam Noulehé. 400 meter voor we de bosrand zouden bereiken gaan we links - links. 't Is trouwens wel leuk om nog 400 meter tot aan die bosrand te wandelen. Vanop een houten ligbank kun je er genieten van het typische Ardennenlandschap rond Erneuville.
> Verder over GR 14. We volgen even een noordelijke koers en draaien na 10 minuten oostelijk. Het bospad daalt langs gekapt dennenbos naar de beekvallei van Ruisseau de Gouverni. We nemen naar rechts over 100 meter de verkeersweg tussen Mierchamps en Erneuville en gaan dan links de Ruisseau de Gouverni over.
> Langs de meer open plekken langs het pad ontdek ik een opvallende verschijning: het groot geaderd witje. Een vlindersoort die ik nog maar twee maal had gezien, in het reservaat Raymond Magné te Torgny en in de vallei van de Houille bij Gedinne. Hier ontdek ik verschillende exemplaren van deze prachtige vlinder. Er zit hier blijkbaar een kleine kolonie, mooi!
> Bij de eerste gelegenheid nemen we links een ander bospad dat we over 2,5 km zullen volgen, onderweg nogal wat aftakkingen negerend. Zo komen we stijgend en dan weer dalend langs het Croix des Maquisards.
> Het prettig boswegje waarlangs veel brem bloeit, stijgt licht en komt hogerop langs een overdekte picknickhut. Tijd om de eerste teek van de dag te verwijderen en te genieten van een fladderende distelvlinder die op elke distel rond de picknickhut telkens een eitje legt. Voorbij de bosrand komen we op een T-kruising bij een boerderij van het gehucht Lavaux.
> We keren de rug naar Lavaux en gaan dus links licht stijgen, opnieuw naar bos toe. Onderweg blijven we steeds op het hoofdpad dat afwisselend langs loofwoud en produktiebos van dennen loopt. Als het pad iets sterker gaat dalen nemen we plotseling een pad scherp rechts, dat koers zet naar de Vallée des Tombes.
> Beneden in de vallei gaan we bij enkele huizen en vijvers rechts de asfaltweg op. Opgelet! Blijf op deze verharde weg en ga pas weer links 600 meter verder en dan richting Hives. Het oorspronkelijke tracé van GR 14 werd in 2019 herlegd omdat de eigenaar van gîte l'Orbiquet vijandig staat tegenover wandelaars!Dadelijk na de tweede vijver links het steenslagpad nemen om snel weer wat hoogte te winnen. Bosweg wordt veldweg, we wandelen naar het dorpje Hives. Bij het naderen van Hives gaan we links een verhard wegje op.
> Vanaf nu lopen de witrode tekens van GR 14 tot het centrum van La Roche-en-Ardenne in het spoor van de geelwitte tekens van de Transardennaise. We wandelen dus niet door het centrum van Hives maar zetten koers pal noordelijk. Mooie uitzichten over de weide omgeving, daarna trekken weer bos in. Ter hoogte van een hoogspanningspyloon gaat het pad scherp dalen. We bereiken de ingang van Camping du Moulin en zijn in La Roche-en-Ardenne. Steeds maar rechtdoor nu om het toeristische centrum van La Roche-en-Ardenne te bereiken bij de Place de Bronze.
La-Roche-en-Ardenne
> Over de vroege geschiedenis van het kasteel van La Roche is weinig informatie bekend. Wel zijn op de plaats voorwerpen gevonden uit het Neolithicum. Sporen van Romeinse bewoning zijn er niet gevonden. Het kasteel bestond al in de 11de eeuw. Het werd bewoond door de graaf van La Roche. Het domein was nauw verbonden met het adellijke huis van Luxemburg en in de 12de eeuw al is La Roche helemaal in Luxemburgse handen. Tijdens de Franse bezetting in de 17de eeuw laat Lodewijk XIV de burcht versterken tot een vesting. De Oostenrijkers dan weer laten onder Jozef II de vesting ontmantelen. De resten vervallen verder tot ruïne. De Belgische staat verkoopt uiteindelijk de resten om ze in 1852 alweer terug te kopen voor 1000 frank. In feite gaat het verval gewoon verder. Doordat toezicht zowat onbestaande is dienen de vestingmuren als steengroeve voor de huizen in La Roche en worden in de ruïnes tuintjes aangelegd om groenten te kweken. Het is de pers die de kat de bel aanbindt en het verdere verval aan de schandpaal stelt. Na 1900 wordt een meer aktief beleid gevoerd om de toestand van de nog recht staande overblijfselen te stabiliseren en krijgen de ruïnes stilaan erkenning als toeristische bezienswaardigheid.
> Het door imposante burchtruïnes gedomineerde La Roche is altijd al een erg toeristisch stadje geweest. Soms is het er op de (Hollandse) koppen lopen. De aanwezigheid van zoveel Hollanders is niet toevallig. In 1882 al bracht de Nederlandse dominee en schrijver Marie Adrien Perk een toeristische gids uit, ‘Belgische Ardennen’ getiteld, met veel aandacht voor La Roche, het stadje waar hij steeds terug kwam. Hij droeg deze eerste Nederlandstalige gids voor de Ardennen op aan zijn zoon en dichter Jacques Perk die het jaar daarvoor op 22 jarige leeftijd stierf aan tuberculose. De bekendste gedichten van Jacques Perk zijn gewijd aan zijn onbeantwoorde liefde, Mathilde, die hij in La Roche ontmoette. Het monument van Marie Adrien en Jacques Perk, in de vorm van een brok natuursteen, vind je langs de Avenue du Hadja.
> De burchtruïnes zijn te bezoeken (gesloten bij sneeuw). Tijdens de vakantieperiodes komt rond valavond het spook Berthe over de wallen zwerven. Nog meer toeristische kitsch: Een ‘kermistreintje’ rijdt rond het stadje bij mooi weer (€ 5). Verder zijn er nog de musea over blauw aardewerk en over de Slag om de Ardennen (1944). In het toerismekantoor van La Roche kan je ondermeer een gratis gids krijgen met alle attracties, openingsuren en slaapmogelijkheden.
> Je kunt in de VVV ook terecht voor een wandelkaart van de omgeving. In La Roche vertrekt ook de Transardennaise ® op haar 153 km lange tocht naar Bouillon. Dit pad is gemarkeerd met geelwitte strepen en je kan de gids kopen in het toerismekantoor. Nog in La Roche passeert GR57, Luik - Diekirch (360 km) en het is ook het begin- of eindpunt voor het Escapardenne Eislek Trail.
> De tragische legende van Berthe van La Roche.
Berthe, de uitzonderlijk mooie dochter van Waleram, kasteelheer van La Roche, was een uitverkoren bruid voor vele jonge mannen. Waleram wist geen raad met zoveel aanzoeken voor zijn dochter, een steekspel moest dan maar beslissen over wie de hand van Berthe mocht vragen. Enkele dagen voor het tornooi zou plaats vinden kwam Berthe van haar paard ten val. De jongeman die haar redde was de graaf van Montaigu. Hoewel de jonge graaf van Montaigu op dat moment al verloofd was met gravin Alix van Salm (Vielsalm) ontstond er tussen de twee een ontluikende verliefdheid. De graaf van Montaigu besloot om toch mee te doen aan het tornooi voor de hand van Berthe, tot grote woede van Alix. Zijn sterke gevoelens van liefde voor Berthe maakten hem onoverwinnelijk en hij versloeg al zijn tegenstanders in het steekspel. Op het allerlaatste moment kwam er een kleine ruiter aangereden, helemaal gehuld in het zwart. Ondanks de frêle gestalte wist de zwarte ruiter de graaf van Montaigu in een uitputtend gevecht te verslaan en te doden. Berthe zou worden verloofd met de zwarte ruiter. Die weigerde aanvankelijk om zijn masker af te nemen tot de huwelijksnacht. Tijdens die bewuste nacht klonk over La Roche plots een vreselijke doodskreet. Aan de voet van de kasteelvestingen vond men het neergestorte, levenloze lichaam van Berthe, doorboord met een dolk waarop het blazoen prijkte van het graafschap Salm (2 zalmen). Niet ver daar vandaan lag een ander lichaam dat naar beneden was gestort, het was dat van de in zwarte ridder gehulde Alix van Salm die zelfmoord had gepleegd…De ongelukkige Waleram vertrok op kruistocht naar het Heilige Land en werd nooit meer terug gezien. Iedere zomeravond dwaalt het spook van Berthe nog rond over de kasteelwallen. Je kunt haar zien zo rond valavond. Als het regent komt Berthe wel niet buiten…
> Vanaf nu volgt GR14 verder onverharde paden en het pad naar Dochamps zal grotendeel door bos verlopen langs plaatsen die op een topografische kaart staan aangegeven als Benasse en Queu du Veau. Omhoog naar de bosrand en aan de eerste padsplitsingen rechts aanhouden. Even opletten bij de volgende padsplitsingen. GR14 houdt zowat de hele tijd dezelfde ONO-richting aan. Rechts, wat lager zie je een steengroeve. Je passeert op een hoogte rond 450 meter links een bron die opwelt uit de grond (5 meter van het pad). Boven 500 meter wandel je door een meer open landschap van hoge grassen. Ook hier weer mooie uitzichten met geen bewoning in zicht. Het pad is hier een stuk breder.
> Op een plaats die ‘La Qeue du Veau’ heet was de padrichting wat onduidelijk. Op het moment dat ik dit stuk van GR14 heb gewandeld waren er nog geen witrode markeringen aangebracht tussen Cielle en Dochamps. Vermoedelijk neemt GR14 aan het padenkruispunt van Queu du veau een pad rechts (oostelijke richting) om even verderop links te gaan en voorbij een voetbalveld te komen. 600 meter verder rechts een veldweg in die naar het centrum van Dochamps loopt.
> De natuurstenen kerk van Dochamps contrasteert tegen de donkerte van de dennenbossen in de verte.
> GR14 loopt niet door de dorpskern maar houdt aan de dorpsrand rechts aan om verder af te dalen langs de grote viersterrencamping van Dochamps te passeren. Verder in zuidoostelijke richting naar een plek die Burnoufayi heet.
> Terugkijkend naar Dochamps is het uitzicht heel wat minder fraai. Caravans en vakantiechalets van de Nederlandse mastodontcamping 'Petite Suisse' staan verspreid op de heuvels.
> Tussen Dochamps en Odeigne zal GR14 langs plaatsen lopen die op een stafkaart staan aangeduid als Burnoufayi, Devant le Bois, Chaienai en Haie de l'Ûni.
De Aisne
Mocht u zich afvragen hoe al die Hollanders in La Roche en de Ardennen verzeild geraakten, wel dit is de man die het allemaal in gang zette, Marie Adrien Perk, hier poserend voor zijn eigen monument rond 1912.
Dochamps
> Het pad stijgt na Burnoufayi een tijd door over pistes die bij sneeuw zijn opengesteld als loipen. Die langlaufpistes behoren tot het loipennet van het plaatsje Samrée. Dit dorp is gekend voor langlaufsport, het beschikt over de oudste loipen van de Ardennen. Zo bereiken we een van de hoogste punt op de hele GR14: Het pad flirt hier een tijdje met de 600 metergrens, vooral in de buurt waar GR14 een asfaltweg kruist. GR14 gaat hier in feite in een grote bocht rond de op één na hoogste streek van de Ardennen: Baraque de Fraiture.
> Op een oude steenweg loopt GR 14 Sentier de l'Ardenne verder over een deels veenachtig gebied om verderop te dalen naar een beekvallei. Net voor de steenslagweg een brug gaat oversteken neem je een kwartdraai links door een jonge aanplanting van dennen.
> Het riviertje dat we hier stroomafwaarts volgen is de hier nog zeer jonge Aisne, één van de belangrijkste zijrivieren van de Ourthe. De bron van de Aisne bevindt zich ongeveer 2 km hogerop, ze loopt uit het hoogveen van Fagne de Pouhon (GR15).
> Wat later rechts scherper afdalen in de kleine Aisnevallei. De Aisnebeek oversteken en een bospad volgen dat even later overgaat in open landschap met weides. Voor jou ligt Odeigne. Aan de asfaltweg rechts het dorp inlopen. 2 X een asfaltweg kruisen en zo kom je aan de kruising met GR 15. GR14 loopt hier nog even rechtdoor verder Odeigne uit.
Odeigne
GR 14 Parijs - Malmedy (800 km)