> GR14 slingert op dit traject tussen 2 steden: Epernay en Reims. Beide steden zijn zeker een bezoek waard. Reims in de eerste plaats voor de schitterende Notre Damekathedraal en Epernay omdat in en rond de stad de bekendste champagnehuizen zijn gevestigd. Je kan gegidste bezoeken in de kelders maken. Beide steden zijn te bereiken via GR-paden, maar liggen dus niet langs GR14.

> Aan een beekje rechts. Meer mooie wilde planten. Markering is niet zo goed in dit gebied, een kaart is essentieel. GR14 bereikt een asfaltweg. Links hier en meedraaien met de weg tot even voor een brede beek. Via een boerderij over een veldweg naar Mutry. De D9 oversteken en via een parallelle asfaltweg naar Tauxières. Er is een waterkraantje aan het gemeentehuis. Café in het dorp maar geen winkels, enkel mobiele verkopers bevoorraden dit dorp. Over een grassige weg verder naar het volgende dorp, Louvois.
> Louvois is gelegen aan de voet van het uitgestrekte woud ‘Montagne de Reims’. Het areaal aan wijngaarden is in tegenstelling tot de vorige dorpen eerder beperkt (35 ha). De grond wordt hier vooral aangewend voor graangewassen en veeteelt. Bij het binnen komen van Louvois rechts houden. Omhoog klimmen, het gaat na een tijd meer stevig stijgen, het Forêt de la Montagne de Reims in.

> Het Sint-Maartenkerkje van Mutigny (200 inwoners) is qua stijl zowel aan binnen- als aan buitenkant zeer eenvoudig bekleed. Het past wonderwel tussen de omringende wijngaarden. Het is een aangename plek om even de rugzak te ontgespen om zittend tegen de kerkmuur te genieten van de uitzichten over de Marnevallei en zijn wijngaarden.
> Onderweg naar het dorp passeer je ook langs enkele van de 11 infoborden van het ‘Sentier du Vigneron’, waarop je alles leert over de Champagnecultuur. Dit educatieve pad is 2,2 km lang. Als ‘village fleuri’ wordt elk jaar veel moeite gedaan om door bloemen het dorp een nog attractiever uitzicht te geven.

> GR14 loopt in feite al sinds het dorpje Reuil door het ‘Parc Naturel Régional de la Montagne de Reims’. Pas nu gaan we voor langere tijd het bos in waaruit het park vooral bestaat. Het gebied omspant een golvend plateau tussen de lager gelegen Marnevallei en de vlaktes rond Reims. De bodem bestaat vooral uit krijt-, kalk- en zandlagen, waardoor een gevarieerde bosflora kan groeien. Het culminerend punt ligt oostelijk op een hoogte van 288 meter en niet ver van de site met merkwaardige bomen waarlangs GR14 straks zal passeren.
> Het idee om hier een regionaal park te creëren ontstond rond 1970; Hoofddoel was om zo een harmonieus beleid te ontwikkelen rond natuurbehoud en verantwoord toeristisch en ecologisch gebruik in de bossen en 68 dorpen rond de met wijnstruiken aangeplante flanken van de beboste heuvels. Het beheer van het park gebeurt vanuit het Maison du Parc, centraal gelegen en met een bezoekerscentrum (helaas niet op GR14).

> GR14 zelf loopt tussen het kerkje van Mutigny en de wijngaarden, draait zo rond de kerk en op een asfaltweg naar rechts. Hier is terug markering. Afdalen door 'grand cru' - wijngaarden naar Avenay-Val-d’Or.
> Avenay-Val-d’Or heeft een geklasseerde kerk waarvan het portaal tot de 12de eeuw terug gaat. Onder de zowat 1000 inwoners zijn er enkele kunstenaars.
> Opgelet, links afdalen en verder dalen door bos. Dan onder de spoorweg. Geen bron gezien in het dorp, GR14 komt wel langs de gîte d’étape van Avenay. Door de velden wat omhoog en aan een spoorwegbrug rechts van die spoorweg verder wandelen. Enkele schitterende bergnachtorchideeën.

> Aan de kerk even opletten, want GR14 en GR141 komen hier samen(staat niet aangeduid). GR141 komt langs het gemeentehuis (mairie) maar is dus de verkeerde richting. Deze GR141 komt later weer bij GR14. Het is een pad dat bijna de hele tijd het grote woud van ‘Montagne de Reims’ doorkruist. Vanuit Mutigny volgt die GR141 aanvankelijk een oude Romeinse/Middeleeuwse weg, le Cheminet.

> Een monsteretappe vandaag. ’t Wordt flink doorstappen om de ‘eindmeet’ te halen. Over parallelle wegen fiets ik eerst de route om zo terug aan mijn beginpunt te raken. Daarna begin ik aan de 40 km lange etappe waar ik de vorige keer ben geëindigd, in Ay. Onderweg met de fiets stop ik nog aan een fantastisch klaprozenveld dat ik onderweg had gezien. Waaw, miljoenen klaprozen. Ze staan hier wellicht niet toevallig. Worden ze gekweekt voor een medicinale toepassing?

> OK, weer in Ay de beuk erin en stevig door wandelen. Door de wijngaarden achter Ay omhoog, op zoek naar het dorpje Mutigny. Al vlug ben ik de markering kwijt. ’t Is een kwestie van omhoog klimmen door de wijngaarden tot het kleine dorpskerkje opdoemt.

> GR14 passeert de eerste 2 rare beuken. Ze behoren tot de oudste exemplaren. Bij het bereiken van een asfaltweg start een wandelroute van 2 km (niet op GR14) die je langs een infobord en enkele tientallen Faux voert. Er zijn enkele picknickbanken maar geen andere faciliteiten. GR14 zelf loopt verder over asfalt langs nog enkele van die biezondere beuken en bereikt 1 km later de kruising van GR14 en GR141.
> Hier ook komt GR654 (Santiagoroute Namur - Vézelay) er bij en kan de topogids over dit pad worden gebruikt. Deze route naar Santiago loopt vanaf hier 75 km samen met GR14 (meer uitleg op de volgende pagina).
> Er volgt een mooi pad over een niet meer gebruikte bosweg, vlak en op een hoogte van ongeveer 270 meter. Na een tijd kaarsrecht door te lopen begint het pad te dalen en wat meer te kronkelen.

> Het pad houdt een tijd lang het midden tussen wijngaarden en de bosrand met mooie uitzichten over Bouzy en Ambonnay. Wel opletten voor plotse zijpaden die worden gevolgd. GR14 kiest dan uiteindelijk toch voor het bos.
> Na een tijdje wordt zo een grintweg bereikt. Hier staat een oude GR-wegwijzer met ‘GR14 Trépail 20 min’ (rechts) en ‘GR14 variante Faux 1u45 min’ (links). Dat rechtstreekse pad naar Trépail is nu een variant traject van GR141 dat doorsteekt naar GR141, terwijl de oude variant via Faux nu het hoofdtraject is van GR14. Het loont de moeite om niet de korte weg naar Trépail te nemen maar om GR14 te blijven volgen want zo kom je langs een merkwaardig natuurverschijnsel.

> De wandeltijd naar de curieuze Faux-beuken is iets minder dan de aangeduide 1u45. Dit pad daalt eerst even en draait dan om een hele tijd rechtdoor te lopen. Aan de volgende draai 1 km verder wordt deze piste verlaten, even rechtdoor lopen over een pad en iets later rechts over een brede brandweg. Opletten dan om een klein paadje links niet te missen. Dit pad komt uit op een breed kruispunt van boswegen. Hier de asfaltweg naar ‘Faux’ volgen en 500 meter verder rechts.

> ‘Les Faux de Verzy’ zijn een verzameling beuken die allen een merkwaardige afwijking hebben. ‘Faux’ is een verbasterd woord van het latijnse ‘fagus’(= beuk). Wetenschappelijk is hun naam 'fagus sylvatica, variante tortuosa'. De stammen zijn knoestig en vaak gedraaid en de takken krommen naar beneden in plaats van naar omhoog. Lange tijd werd gedacht dat het om een speciale soort beuken ging maar tegenwoordig heeft de theorie dat het om bomen gaat met een genetische afwijking meer veld gewonnen.

> Een paar scherpe wendingen volgen en op de kruising met het eerdergenoemde verbindingsstuk naar Trépail wordt verder gedaald. Niet veel later verlaat GR14 het bos om langs wijngaarden en een sportveld Trépail binnen te lopen, het laatste wijndorp op GR14.

> Het kanaal tussen de rivieren Aisne en Marne is 58 kilometer lang en loopt van Berry-au-Bac via Reims naar Condé-sur-Marne. Het werd in 1866 opengesteld met als hoofddoel de stad Reims zo aan te sluiten op het nationale kanalennet. De waterscheidingslijn tussen de Aisne en de Marne wordt gevormd door de berg van Billy-le-Grand. Om deze scheidslijn te doorbreken werd vanaf 1845 een tunnel gegraven van 2,3 km.

> Het is precies aan deze tunnelmond dat GR14 het kanaal bereikt. De ondergrondse doorgang is smal en enkel geschikt voor éénrichtingsverkeer. De tunnel mag dan wel kaarsrecht zijn, navigatie vergt concentratie in de tunnel. Er is een geautomatiseerd verlichtingsysteem binnenin.
> Richting Aisne aflopend zijn er 16 sluizen om 40 meter hoogteverschil te overbruggen, het waterpeil wordt er constant gehouden door watertoevoer uit het riviertje Vesle. Aan de andere kant van de waterscheidingslijn, in de richting Marne zijn er 8 sluizen om 24 meter te overbruggen. Het waterpeil wordt aan deze kant gereguleerd door een pompstation aan de Marne te Condé-sur-Marne. De bediening van de sluizen gebeurt door een geautomatiseerd systeem.

> Afhankelijk van eventuele wachttijden om de tunnel door te varen duurt het voor een schip ongeveer 12 uren om het hele kanaal af te varen. Met een snelle vaart kan een ondertussen warmgelopen GR14-wandelaar de afstand langs het jaagpad misschien wel sneller afleggen dan een vaartuig over het water!

> Het kanaal over om aan de andere kant rechts een prettig grassig pad te volgen. Verderop de D19 kruisen en over een gravelweg verder. Een verbreding van het kanaal biedt een goeie bivakeerplek. Aan een sluis links een veldweg op. Enkele 100'en meters verder rechts een veldweg volgen over vele kms, tot na een tijdje rechts moet worden gegaan, weer naar het kanaal Marne-Aisne toe. De brug over en het jaagpad op richting Isse.
> Na zowat 3 km na op dit jaagpad wordt Condé-sur-Marne bereikt. Er is een bakker in dit kleine dorpje. Zoals de naam al zegt ligt Condé aan de Marne. Hier ook komen we aan het laterale Marnekanaal, dat we morgen lange tijd zullen volgen.

> De gekromde takken vormen vanaf de lente een dik bladerdak dat tot op de grond reikt. De bomen zijn zo goed als onvruchtbaar en planten zich dan ook slecht voort. Zelden ontstaan nieuwe bomen uit zaadjes. Ze spruiten eerder uit de grond via uitgelopen wortels. Nieuwe bomen ontstaan ook door de overhangende takken die direkt contact met de grond maken en opnieuw wortelen. Vandaar ook dat je de bomen vaak in groepjes van 3 of 4 bij elkaar ziet, het zijn klonen van mekaar. Via zaadvoortplanting ontstaat meestal, maar niet noodzakelijk een nieuwe gekrulde beuk. Soms kan er een 'correcte' beuk uit voorgroeien. Vele van deze merkwaardige bomen hebben een respectabele leeftijd, ze zijn vaak ouder dan ze er op het eerste zicht uit zien. Ook hun leeftijd is moeilijk te schatten. Aangenomen wordt dat er exemplaren bij zijn van 300 jaar of meer.

> Dit soort bomen met gekrulde takken komt elders in Europa ook al eens voor. Zo kan je een aantal prachtige oude gekrulde beuken zien in het Duitse Süntelwald (deelstaat Nedersaksen). Het fenomeen is strikt genomen zelfs niet enkel beperkt tot beuken, ook kastanjes of eiken gaan wel eens krullen. De site is terecht beschermd omdat zulke concentratie van zoveel van deze ‘foute beuken’ wel zeer biezonder en zelfs uniek is in de wereld. In het woud van Verzy zijn er zo'n 700 geteld, de helft daarvan ligt nu in een strikt natuurpark van 30 ha dat in 1981 werd gecreëerd. Zeker in het bladerloze seizoen is deze plek de moeite waard omdat je dan een beter zicht hebt op de merkwaardig kronkelende takkenconstructie van ‘Les Faux de Verzy’.

Wilde zomerbloeiers onderweg naar Louvois
Vlasbekje	Weideklokje	Bergnachtorchis
Hondsroos	Hondskruid (orchis)	Bijenblad (bastaardmelisse)

> Over de oorzaak van de geconcentreerde groepering hier van deze afwijkende groeivorm zijn nog meer wilde theorieën. Zo werd geopperd dat de vorm van de bomen het resultaat kan zijn geweest van een meteorietinslag in het bos waardoor de bodem radioactief werd besmet. Een andere uitleg is dat een virus de bomen ooit heeft aangetast. Een meer wetenschappelijke benadering heeft het over de minerale samenstelling van de bosgrond. De aanwezigheid van een ondergrondse rivier zou mogelijk voor een hogere concentratie ijzerhoudende stoffen in de bodem zorgen. Als verklaring voor de getormenteerde vorm van de beuken wordt ook wel eens verteld dat een middeleeuwse monnik een vloek had uitgesproken over de inwoners van Verzy. De verwijzing naar duivelse krachten voor de verklaring van de getormenteerde takkensconstructies is niet uniek. In het eerder genoemde Süntelwald werd ook de duivel hiermee in verband gebracht, terwijl nabij het Zweedse Lund het trollen waren die de beukentakken eigenhandig hadden verwrongen...Feit is dat het mysterie van de gekrulde beuken nog altijd geen eensluidende verklaring kent en een biezonder verschijnsel blijft.

> Je kan een pad volgen van bijna 2 kilometer dat langs de meest merkwaardige exemplaren loopt. Er wordt sterk op aangedongen om dat wandelpad niet te verlaten en ook zeker niet onder het bladerdak van de bomen te kruipen. Menselijke aanwezigheid vormt immers het grootste gevaar voor het voortbestaan van deze beuken. Platgelopen aarde verstikt de wortels en bemoeilijkt de inworteling van nieuwe bomen. Respecteer daarom de afsluitingen rond de beuken. De mens helpt deze traag groeiende beuken tegenwoordig ook door sneller groeiende planten rond de beuken te verwijderen, zodat ze wat ruimte krijgen.
> Over het ontstaan van zo'n concentratie aan afwijkende beuken zijn weer verschillende theorieën. Op de plaats waar de meeste bomen nu staan was van de 7de eeuw tot de Franse Revolutie de tuin van de abdij van Saint-Basle. In oude geschriften wordt echter pas in 1664 voor het eerst melding gemaakt van deze beuken. Aan het biezondere verschijnsel zijn ook wat legendes en verhalen verbonden. Zo zou Jeanne d’Arc onder de dikke bladerdaken hebben geschuild op haar weg naar Reims.

> De geschiedenis van het wat geïsoleerd gelegen Trépail gaat terug tot de vroegste geschreven documenten, in 850 al wordt Trepallum vermeld. Het dorp is gelegen aan de zuidoostelijke rand van het utgestrekte Forêt de la Montagne de Reims en is omringd met 250 ha wijngaarden. Ook de aktuele lay-out van het dorpje gaat ver terug. Je vindt er nog oude smalle kronkelende straatjes en steegjes. In het kerkgebouw zijn stijlelementen herkenbaar die dateren van de 11de tot tot de 18de eeuw. Binnenin werd de kerk in 1992 herschilderd door Nederlandse kunststudenten ut Boxtel.
> Ondanks de wat geïsoleerde ligging van de dorpskern vindt meer dan 3/4de van de zowat 500 inwoners werk in en rond het dorp, ook hier hoofdzakelijk in de wijnbouw. Er is een bakker en een Proxi in het centrum van het dorp op zowat 400 meter.

> GR14/654 draait net voor hij de weg D37 bereikt links en rechts door een wijngaard, steekt dan toch de D37 over en vervolgt aan de andere kant door een veldweg. Verderop is er weinig markering mogelijk in het open veld. Je ziet het verdere verloop van het pad wel in de verte. Rechts van de top van een krijtheuvel loopt het. Wijdse velden met weinig of geen schaduw.

> Aan de andere kant van de heuvel ligt Billy-le-Grand. Langs de kerk (zonder echte toren) en aan het einde van het dorp rechts en wat verder links. Licht dalen naar het verbindingskanaal tussen Marne en Aisne. GR14 bereikt het kanaal aan een tunnel waar dit kanaal ondergronds gaat om een heuvel te overwinnen.