> Het aquaduct wordt gevolgd van paaltje 228 tot 217. Daarna wordt afgedaald in een beekdal, maar vooraleer dat dal wordt bereikt gaat GR14 even rechts om het dal op een zachtere manier te overbruggen dan het aquaduct doet. Vanaf paaltje 215 is het ‘automatische piloot’ langs het aquaduct, helemaal tot nabij Condé-en-Brie, nabij paaltje nr 81.

> Het traject loopt langs mooie, door de natuur gesculpteerde, rotsblokken tussen palen 215 en 207 en opnieuw tussen 200 en 192. Tussenin passeert GR14 de kerk van het dorpje Blesmes. Nabij nr 195 is een zeer rare steen (foto’s).

> In het centrum is nog een snackbar –café, apotheek, tabac maar geen kruidenier meer. GR14 loopt naar en langs het kerkhof van Condé om achter het kerkhof op een stijgende onverharde weg te komen. Deze loopt omhoog boven de vallei van de Surmelin (mooie uitzichten). Daarna volgt een afwisseling van bos en veld, steeds maar rechtdoor.

> Enkele km verder is een V-splitsing zonder markering. GR14 neemt de linkse weg. 100 meter verder krijg je de bevestiging dat je juist loopt door een GR-teken op een paaltje. Links hier en even later dalen door bos naar de vallei waarin Beaulne-en-Brie ligt. Links zie je al het traject voor het volgende uur. Het gehucht dat tussen de wijnranken ligt boven Beaulne zullen we straks passeren. De afstand Condé – Beaulne is 5,5 km. Van Beaulne is het nog 11,5 km tot de afslag naar Dormans.

> Uiteindelijke doorslag voor de realisatie van dit project was het feit de Parijs in 1858 werd getroffen door een ernstig watertekort als gevolg van een langdurige droogteperiode. Parijs had nood aan meer en zuiver drinkwater.
> Zo werd beslist om in het dorpje Pargny-la-Dhuys, gelegen in de Aisne, het water van de rivier Dhuys af te tappen aan de bron en met een aquaduct tot Parijs te brengen.
> Op 29 juli 1859 koopt de stad Parijs de bron van de Dhuys. Er werd gekozen voor een eivormige gemetselde pijp van 1,76 meter hoog en 1,4 meter breed die ondergronds loopt. De diepte waarop de pijp is ingegraven varieert van 50 cm tot meerdere meters. Voor het traject besliste men om eerst het aquaduct aan te leggen op de linkse valleiwand van de Dhuys. Waar de Dhuys mondt in de Surmelin, even na Condé-en-Brie, loopt het traject verder over de linker valleiwand van de Surmelinvallei. Als de Surmelin op haar beurt mondt in de Marne wordt de linkse valleiwand van de Marne gevolgd. De Marne wordt overgestoken ter hoogte van Dampart en het aquaduct loopt hier door stedelijk gebied licht noordelijk om dan zuidelijk af te buigen naar Parijs-centrum.

Aquaduct van Dhuis (Dhuys)

> In de 19de eeuw heeft Parijs te maken met een enorme bevolkingsgroei, voornamelijk veroorzaakt door een rurale exodus naar de stad. De watervoorziening van Parijs is altijd al een pijnpunt geweest. Onder Napoleon I werden extra bronnen aangeboord door het water van de Ourcq te kanaliseren naar Parijs.
> De waterkwaliteit was echter vrij slecht en bovendien bestond er een gebrekkig systeem voor de afvoer van vuil water. Dat resulteerde in het begin van de 19de eeuw in een uitbraak van cholera met massale sterfte als gevolg. Tijdens het regime van Napoleon III werd daarom beslist om door middel van aquaducten de drinkwatertoevoer naar Parijs te verbeteren.

> In de Parijse voorsteden wordt al jaren gewerkt aan een project om het terrein boven het aquaduct aan te passen en volledig open te stellen voor ruiters, fietsers en wandelaars over 25 kilometers. De werken zijn uiteindelijk begonnen, kosten meer dan 5 miljoen € en zullen waarschijnlijk in 2008 voltooid zijn. GR14 wandelt niet over het aquaduct over dat deel (GR14A doet dat wel en is afgesloten gedurende de periode van de werken) maar volgt wel in totaal zowat 20 kilometer van het pijptraject door de Brie.

> Het is verder aangenaam wandelen over het brede graspad met aan de overkant van de vallei een typisch landschap van agrarische velden in het dal, wijnranken op de hellingen en bos op de toppen. Dit is de Brie Champenoise.

> Aan paaltje 81 scherp naar links. GR14 verlaat hier definitief het aquaduct van Dhuis en daalt naar Condé-en-Brie. Het voormalige treinstation is nu een sjiek restaurant. Vlakbij is een toeristische dienst en een superette 8 à 8. Het dorp in. Links het kasteel van Condé.

> Kasteel Condé-en-Brie heeft een prestigieuze geschiedenis. De plek was al bewoond in de Gallo-Romeinse periode. De geschiedenis van het kasteel gaat terug tot de 12de eeuw maar het huidige gebouw dateert grotendeels uit de 16de eeuw. In de 17de en 18de eeuw werd het kasteel luxueus uitgerust naar de mode van die tijd. Nogal wat belangrijke personages uit de Franse geschiedenis hadden op één of andere wijze te maken met het kasteel. Onder hen de Richelieu, Mazarin en adel van de bourgeoisiehuizen van Savoie en Bourbon. De kasteelinrichting en het meubilair zijn nog grotendeels bewaard gebleven. Bezienswaardig is het ‘grand salon’. Het kasteel is te bezoeken of zelfs af te huren voor exclusieve feestjes. Bezoek vanaf Pasen tot half oktober, elke namiddag behalve maandag.

> De waterwerken van Parijs werden geleid door ingenieur Belgrand. Het aquaduct van de Dhuys werd aangelegd vanaf eind juni 1863 en reeds in augustus 1865 kon het eerste Dhuyswater door het aquaduct lopen. Op 1oktober 1865 liep het eerste water ook langs de huizen in Parijs.
> De Duitsers zagen strategische belangen in het aquaduct van Dhuys tijdens de Franco-Pruissische oorlog en veroorzaakten weer waterschaarste in de Franse hoofdstad door in 1870 de waters van de Dhuys in Pargny tijdelijk weer af te leiden naar de oorspronkelijke bedding van de rivier.

> De hallen van Condé dateren uit de 15de eeuw. Het houten gewelf van de overdakking rust op stevige Dorische zuilen. Ze fungeerden uiteraard in de eerste plaats om er markten te organiseren. De naam Condé is afkomstig van het Keltische woord Condatum, wat zoveel betekent als ‘samenvloeiing’, in dit geval heeft dat dus betrekking op de samenvloeiing van Surmelin en Dhuys. De toevoeging ‘-en-Brie’ wijst er op dat er meerdere ‘Condé’s’ zijn in Frankrijk. We zullen over enkele dagen nog zo’n ‘Condé’ passeren, ook daar een plaats waar water samenvloeit.

> Terug op de hoofdroute van GR14. Het eerste deel van deze tocht verloopt dus over het aquaduct van Dhuis.

> Daarna steekt het pad de Dhuis over, althans wat er van overblijft na de aftapping voor het aquaduct aan de bron. GR14 volgt de hoofdstraat door het dorp, langs de kerk en langs de markthallen.

> Op dit deel zijn gemotoriseerd verkeer of ruiters niet toegelaten. Het is wellicht een boeiend wandelthema om te proberen het hele aquaduct van de bron tot Parijs-centrum te volgen.
> Interessant om te weten is dat het aquaduct zijn voortbestaan in deze tijden van moderne watervoorzieningsmethoden vooral te danken heeft aan de creatie van Eurodisney Parijs. De gigantische pretfabriek in Marne-la-Vallée slokt tegenwoordig zowat de hele 20.000 kubieke meter water per dag op die het aquaduct vervoert.

> 150 jaar later doet het aquaduct nog steeds dienst. Zowat 20.000 kubieke meter water leggen elke dag de 131 kilometer lange tocht af naar de reservoirs van Ménilmontant in Parijs. Het water doet er ongeveer 3 dagen over om Parijs te bereiken.
> Eigenaar van de pijp en de grond waarin ze zit is de stad Parijs zelf. Voor de exploitatie zorgt Eaudeparis. Het aquaduct van Dhuys is niet het enige dat Parijs van water voorziet. Nog in de 19de eeuw werden na het succesvolle project met het Dhuyswater de aquaducten van Vanne (156 km), Loing (95 km), Voulzie (60 km) en Avre (102 km) aangelegd. Tesamen zorgen ze voor de aanvoer van zowat 300.000 kubieke meter water per dag.
> Ongeveer elke 100 meter is er een genummerd paaltje (foto) en zowat om de 500 meter is er een pompstation, meer als het terrein geaccidenteerd is.

> Wat verder loopt GR14 met het aquaduct in een brede bocht rond Saint-Eugène. Van de asfaltweg die naar St Eugène loopt (en die GR 14 niet neemt) is het nog 4 km tot Condé-en-Brie en nog 20 km tot de afslag naar Dormans.

Condé-en-Brie	Dhuys	Typische huizen
Condé-en-Brie
Stadshallen	Hoofdstraat	Oud gemeentehuis

> Na een km of 5 nadert GR14 de N3, steekt deze over en vervolgt door bos. 700 meter verder wordt weer de N3 gekruist. Het pad draait naar een manege toe en loopt niet lang daarna weer bos in. Tussen paaltje 133 en 128 is het werkelijk schitterend wandelen. Dhuis loopt als een rollercoaster door het bos met veel wilde bloemen. ’t Is net Eden hier bij mooi lenteweer.

> Beaulne is best een mooi dorp met vele huizen in natuursteen. Geen winkels echter. 50 meter na de kerk is rechts een lavoir met daarvoor een bron. GR14 klimt het dorp weer uit over een asfaltwegje. Hogerop is een afslag naar links, omhoog tussen de wijngaarden naar het gehucht Les Glapieds. Een raar huis daar, van een buitenlander die in Eurodisney werkt (en waar hij wellicht zijn inspiratie vond).

> Verder door wijngaarden en dan door bos (jacht mogelijk). Aan een pompstation sterk dalen en voor het gehucht Evry naar rechts over een prettig graspad met hoogstamfruitbomen. Dit pad loopt parallel met het riviertje Saconnay tot het dorp La Chapelle-Monthodon. Ook geen winkels hier, er is wel een bron op het kerkplein. Aan het einde van het dorp links het riviertje over en stevig klimmen tot voorbij de wijngaarden naar het gehucht Chézy.

> Vanaf Chézy loopt een breed pad, steeds maar rechtdoor en voor het grootste deel door bos. Als het landschap zich weer opent kom je langs de hoeve Champaillé. Iets verder de D18 over en dan over een onverhard pad naar de afslag die leidt naar Dormans. Die bevindt zich midden in de velden en is gelukkig gemarkeerd met wegwijzers.

> Hier verlaat ik voorlopig GR14 om naar Dormans te gaan over de gemarkeerde aanlooproute.. Langs de indrukwekkende Chapelle de la Reconnaissance. De variantmarkering leidt je zo verder naar het centrum en het treinstation van Dormans. Meer informatie over Dormans op de volgende pagina.