> Ik had uitgerekend dat ik voor vandaag 38-39 km moet wandelen om mijn gereserveerde hotelkamer in Varennes-en-Argonne te halen. En na 5 dagen wild kamperen wil ik eindelijk eens stevig douchen. De weinige campings die er zijn hier in de buurt van GR14 zijn allemaal al aan hun wintersluiting begonnen.
> Gelukkig zit het weer ook vandaag nog steeds mee. Dus met het eerste licht vertrokken vanmorgen. Het pad volgt nog even dezelfde Route Forestière langs de vijvers en loopt dan langs wat drassige paden naar de Plat du Saul. Op de top is ook hier de schade duidelijk zichtbaar van de hevige storm op 25 december 1999.
> GR14 houdt een tijdje dezelfde hoogte aan, gaat links en nog eens links een brede bospiste op. Niet veel later naar rechts over een pad dat al snel begint te dalen in de Gorge des Goulettes. Zo kom je weer op een bospiste (naar rechts hier) die overgaat in een asfaltwegje. Een stevige stijging volgt. Aan een kruispunt met een andere asfaltweg naar links.

> Nog 600 meter recht door op de asfaltweg en dan rechts weer een bospad op dat een hele tijd later de weg D38 bereikt. Net het bos uit vooraleer het pikdonker mij kan overvallen. Ik weet nu dat ik Varennes-en-Argonne (en mijn hotelkamer) vandaag nog zal bereiken. Voor mij ergens achter de eerste heuvel moet Varennes liggen. Varennes-en-Argonne ligt eigenlijk niet langs GR14, maar op bijna 1 km van de route. Het zou zonde zijn om er niet te passeren.

> Een half uurtje later ben ik in het centrum van het dorp. Hotel du Grand Monarque is een typisch plattelandshotel. Om diverse redenen wou ik hier absoluut overnachten. Vooreerst was ik hier al 9 jaren eerder. Dit hotel is ook een aangename break in een lange rij nachten waarbij ik wild kampeerde. De prijs was opvallend laag voor solowandelaars (22 €) en last but not least hangt er een historisch verhaal aan vast (zie de geschiedenis over de arrestatie van Lodewijk XVI). Hier ga je nog via het café het hotel binnen. het café ziet er meer uit als een woonkamer. Erg volks allemaal, maar de kamer zelf is wel kraaknet. Na 5 nachten bivakkeren doet het deugd om op een dikke matras neer te ploffen. Na de douche laat ik de bazin met de kookpotten rammelen door een viergangenmenu te laten aanrukken. 'Soirée étape' heet dit tegenwoordig. Ik ben doodmoe. Precies of ik nog meer dan 39 kilometer heb afgelegd vandaag.

> Het leven in die loopgraven was een hel voor de soldaten die er leefden en de linie verdedigden. Stank van lijken, kruitdampen en uitwerpselen. Ploeteren in modder en blootstelling aan de weerselementen. Constant werd hun leven bedreigd door handgranaten, luchtaanvallen, scherpschutters, gifgas of mortiervuur. Ondergronds werden gangen gegraven tot onder de vijandelijke linies. Daar werden massa's springstoffen geplaatst die behalve veel doden een heel kraterlandschap creëerden. Miljoenen soldaten stierven in die stellingenoorlogen die zo typisch waren voor de Eerste Wereldoorlog.

> In oktober rukt het volk op naar de Versaillespaleizen. De koninklijke familie wordt weggevoerd uit Versailles en onder bewaking geplaatst in de Tuileries. Ondertussen discussieert een Nationale Raad om onder druk van zowel buitenlandse als binnenlandse machten van Frankrijk een constitutionele monarchie te maken. Ondertussen wacht de koninklijke familie in een soort verplichte ‘quarantaine’ de gebeurtenissen af. De politieke toestand lijkt te verslechteren als de Franse staat de katholieke machtsstructuur onder haar gezag plaatst. Met de afbraak van de aloude machtsverhoudingen in Frankrijk wordt het te warm voor Lodewijk XVI.

> Even afdalen om zo midden in het kleine centrum van Clermont-en-Argonne terecht te komen. Aangekomen in het centrum van de Argonneheuvels. Bakker, slager, snackbars, restaurants en een VVV zijn vlak bij elkaar gelegen. Een superette ligt op een paar honderd meter (vraag de richting).
> Na de nodige voedselvoorraad te hebben aangevuld klim ik over GR14 al snel het stadje weer uit. De rest van de dagwandeling zal ook nu bijna helemaal door bos lopen. 500 meter na het centrum loopt het pad rechts een onverhard boswegje op.

> Enkele kilometers verder bereikt GR14 een asfaltwegje. Na 500 meter asfalt gaat het pad rechts weer het bos in. Afdalen tot net boven het gehucht Lochères. Daar een asfaltweg kruisen en rechtdoor een piste op.
> 1 km verder moet een onopvallend pad naar links worden genomen dat verderop door struikgewas loopt. Onderweg een paar indrukwekkende Amerikaanse eiken. Een paar zigzags verder kruist GR14 over een veldweg de asfaltweg naar Neuvilly-en-Argonne. Op de rechterzijde zijn enkele rustige picknickplekken, gelegen aan een vijver. Ik had de indruk dat dit stuk langer is dan de 8 km die de topogids opgeeft, dat geldt ook voor het volgende deel.

> Aan de wegkruising loopt GR14 gewoon rechtdoor naar de boswachtersbarak aan de bosrand. Eens weer in het bos rechts aanhouden en 200 meter verder links omhoog. Hogerop een scherpe draai rechts. Op dit stuk stonden een aantal boeiende paddestoelensoorten.
> Een rechts-links afslag en afdalen naar een brede onverharde bosweg door het bos van Lachalade. Deze moet over een afstand van enkele kilometers worden gevolgd en zigzagt op het einde omhoog naar de Route de la Haute Chevauchée. Hier rechts langs het oorlogskerkhof Lachalade. Dit is de laatste rustplaats van soldaten die hier tijdens biezonder harde gevechten sneuvelden tijden WO I (1914-1918). Met het bereiken van dit kerkhof hebben we 500 km afgelegd over GR14.

> Het pad loopt nog even over de asfaltweg verder en loopt dan rechts het bos weer in, net voor een bunker. Het is amper te geloven maar na bijna 100 jaren merk je in de bosgrond nog steeds de vorm van de loopgraven en de putten van bomkraters.
> Na zoveel jaren ziet het gebied er nog altijd vreselijk omgewoeld uit. Hoewel er geen verbodstekens staan is het denk ik niet aangeraden om GR14 te verlaten omwille van de mogelijke aanwezigheid van onontplofte munitie. Het pad wordt erg drassig en loopt door donker naaldbos. Opletten om een paar scherpe richtingveranderingen niet te missen. Het donkere pad komt uit op een meer open bospiste.

> Clermont-en-Argonne komt zo aardig dichtbij. De heuvels links zijn bijna 300 meter hoog, hier bevindt zich ook het culminerend punt van de Argonne. Eerst gaat GR14 nog de autosnelweg A4 over. Langs een kerkhof (waterkraantje links van de weg) kom je zo aan de kerk van Clermont-en-Argonne. Eventueel alternatief via de Ste-Annakapel.

>Sinds de storm van 1999 is GR14 langs hier herlegd, vroeger kwam het pad niet langs dit kerkhof. Volg je hier een bosweg links dan kom je na 2,5 km uit aan de oude abdijgebouwen van Lachalade, een dochterabdij van Trois Fontaines.
> Tijdens de oorlog '14-'18 vond hier een wrede en zenuwslopende loopgravenoorlog plaats. De Argonneheuvels waren zowel voor de Duitsers als voor de geallieerde legers van belangrijk strategisch belang. Hun legers liepen hier helemaal vast. De vijandelijke fronten waren vaak op slechts enkele tientallen meters van elkaar gelegen.
> De heuvels van de Argonne waren niet de enige plaats waar vijandelijke legers muurvast tegenover elkaar kwamen te staan. Hetzelfde speelde zicht bijvoorbeeld af rond de Chemin des Dames (GR12) of korter bij rond Ieper.

> De kerk van Clermont dateert vooral uit de 16de eeuw. Binnenin is de kerk in gotische stijl uitgebouwd en voorzien van brandglazen in een moderne stijl. Achter de kerk heb je een mooi uitzicht over de vlakten rond de Argonne.

> Even naar links hier en wat verder recht over een grassig pad. Een lang recht pad volgt dat enkel onderbroken wordt door een diep ingesneden klein valleitje. Bij het einde van dit pad links en zo weer op de Route de la Haute Chevauchée (rechts).
> Alweer een confrontatie met de vreselijk waanzinnige gebeurtenissen die zich hier afspeelden tijdens WO I : Het nationaal oorlogsmonument en ossuarium van de Haute Chevauchée. Om te weten wat zich hier juist allemaal afspeelde trek je best een beetje tijd uit. Je kan hier een paar korte aangeduide wandelingen volgen,waarlangs infopanelen, waardoor je toch een redelijk beeld kan krijgen van hoe hier in de loopgraven werd geleefd. Helaas ontbreekt de tijd mij om de loopgraven dit keer te bezoeken. Wel bezocht ik ze 9 jaar geleden toen ik langs hier kwam, onderweg naar Santiago de Compostela. Het begint nu al wat donker te worden, ik moet er wat vaart achter te zetten om niet te worden opgeslorpt door de donkerte in het bos.

> De Haute Chevauchée is in feite een oude Romeinse heerweg die als een ruggegraat door de Argonnebossen loopt en de frontlijn vormde van zeer hevige gevechten.
> Uiteindelijk zou de Eerste Wereldoorlog eindigen met de slag van Verdun waarbij een historisch ongekend hoog aantal gesneuvelden vielen.

> Uiteindelijk besluit de koninklijke familie dan toch te vluchten. Ze zullen richting België gaan (in die tijd deel van het Oostenrijkse rijk). De geheime bestemming is Montmédy, bekend als een stevig bolwerk tegen de Revolutie. Mogelijk kunnen ze van daar uit het verzet organiseren en van buitenlandse steun gebruik maken. De vlucht wordt zorgvuldig voorbereid.
> In het holst van de nacht op 20/21 juni 1791 verlaten Lodewijk XVI, Marie-Antoinette en hun kinderen de Tuileries. In het relaisstation van Ste Ménehould (aan de rand van de Argonne ) loopt het verkeerd. De koets met de koninklijke familie houdt er halt om van paarden te wisselen. Aan de hand van de beeltenis op een muntstuk meent de zoon van de stationseigenaar, J.B. Drouet, de koning als één van de passagiers te herkennen. Hij laat de koets vertrekken maar ondertussen is hij er zeker van dat hij met de koninklijke familie te maken heeft.
> Drouet heeft een sterk vermoeden dat ze op de vlucht zijn. Als overtuigd revolutionair zadelt hij snel een paard en samen met zijn vriend Guillaume galoppeert Drouet via binnenwegen door de Argonse bossen. Hij gaat veel sneller dan het logge rijtuig van de koning en komt voor hen aan in Varennes-en-Argonne, om 11 uur ’s avonds.

> Lodewijk (Louis) XVI (1754 – 1793) was de laatste van een lange rij absolute monarchen in Frankrijk. Op 15 jarige leeftijd huwt hij met de 14 jarige Marie-Antoinette, dochter van de machtige Oostenrijkse keizerin Maria-Theresia. Hij volgt in 1774 zijn grootvader op als Koning van Frankrijk. Het zou de start worden van een moeilijke en biezonder woelige periode in de geschiedenis van Frankrijk.
> De Koning krijgt al snel te kampen met een financiële staatskas die aan de rand van het bankroet staat. De grote financiële steun aan buitenlandse oorlogen werkt het deficiet nog in de hand. Marie-Antoinette krijgt al snel een onpopulair imago door haar verspilzucht en de bemoeienissen in politieke benoemingen. De pers doet er nog een schep bovenop door Marie-Antoinette af te schilderen als een hoer die haar seksuele fantasieën op de meest bizarre wijze botviert. Het paar staat ook onder druk van de bevolking om nakomelingen voort te brengen. Lodewijk XVI lijdt aan phimosis. Door een kleine medische ingreep wordt het probleem verholpen en 7 jaren na hun huwelijk baart Marie-Antoinette een dochter. Er zouden nog 3 kinderen komen. Marie-Antoinette wordt een toegewijde moeder die probeert om (tevergeefs) de sympathie van het volk te winnen door haar rijkdom minder excessief te tonen.
> In 1989 gaat het zo slecht met de staatskas dat er drastische maatregelen moeten worden genomen. Lodewijk XVI laat (de eerste maal in 175 jaren) een nationale volksraad kiezen om strenge monetaire maatregelen te laten goedkeuren. Deze volksraad zou zich uiteindelijk tegen het absolute bestuur van de Koning keren. Hoewel zijn bedoelingen om het staatsapparaat zo te hervormen wellicht goed waren is deze democratiserende stap en de besluiteloosheid van de Koning het begin van het einde van het absolutisme. Lodewijk XVI verliest de controle over de macht en met de bestorming van de Bastille op 14 juli 1789 komt ook zijn koningschap in gevaar. Marie-Antoinette wil met de familie Frankrijk ontvluchten. Lodewijk weigert dat.

> De heuvels van de Argonne die tot voor WO I bedekt waren met prachtige oude bossen bleven na de oorlog achter als kratervelden met stompen kapotte bomen. Dit is maar in het kort wat zich hier in de Argonne afspeelde. Infopanelen ter plaatse op de sites die we passeren geven meer details over het verloop van de gebeurtenissen en de posities.
> Verderop aan het ossuarium van de Haute Chevauchée heb je de mogelijkheid om een parcours te volgen waardoor je een (beperkt) beeld krijgt van zo'n stellingenoorlog. Er zijn ook enkele monumenten uit de Tweede Wereldoorlog, maar wat in de Eerste Wereldoorlog afspeelde was allemaal veel dramatischer, zeker wat het massale aantal doden betreft.

> In augustus werd Marie-Antoinette overgeplaatst naar een andere gevangenis. Even was er nog hoop op redding. Verstopt in de bloemblaadjes van een anjer kreeg Marie-Antoinette richtlijnen voor een ontsnapping. Het papiertje met het antwoord van Marie-Antoinette werd onderschept en de ex-koningin kreeg een strengere bewaking. Het ontsnappingscomplot fuelde verder de publieke hetze tegen de monarchie en ook vanuit de pers klonk de roep luider om de onpopulaire Marie-Antoinette ter dood te brengen. Op 14 oktober 1793 werd ze voor de rechter gebracht. De beschuldigingen op het schijnproces waren talrijk en vrij extreem. Ze werd er zelfs van verdacht haar kinderen seksueel te hebben misbruikt. Een dag later werd ook zij ter dood veroordeeld voor landverraad. De volgende morgen werd ze in een voertuig door de straten van Parijs gereden en naar de guillotine gebracht. Op 16 oktober om 12u15 stierf Marie-Antoinette onder luid gejoel van het talrijke publiek de guillotinedood.
> Het levensverhaal van Marie-Antoinette is vele malen in boekvorm verschenen. In 2006 nog werd haar leven in een Hollywoodfilm gegoten.
> En hoe verging het Varennes-en-Argonne en de betrokken personen in de Argonne? Het versterkte dorp en zijn inwoners werden geëerd voor hun patriottische houding. Het dorp kreeg een nationale driekleur en een paar kanonnen cadeau en de betrokken personen werden financieel beloond. Anderzijds was er een pijnlijke scheur ontstaan tussen de royalistisch gezinde adel en de revolutionairen; Vele notabelen kozen er voor Varennes te verlaten. Het dorp leefde ook in constante angst voor Pruisische weerwraak.
> Procureur Sauce werd voor zijn koningsverraad door de éne verguisd en door de andere opgehemeld. Hij week uit naar St Mihiel om daar een anoniemer bestaan te hebben. Zijn vrouw kwam om door een val in een put toen ze vluchtte voor het Pruisische leger dat St Mihiel in nam in 1792.
> Drouet verzilvert zijn populariteit en kan zich in Parijs laten verkiezen als gedeputeerde. Later gaat hij vechten tegen de Pruisen. Hij wordt gevangen genomen en uiteindelijk geruild tegen een dochter van Lodewijk XVI. Later werd hij onder de herstelde monarchie zelf gearresteerd en verbannen naar Indië. Bij zijn terugkeer wordt hij door Napoleon benoemd tot onderprefect van Sainte Ménehould. Bij de verdrijving van het Napoleontische regime duikt hij onder. Hij wordt beschuldigd van koningsmoord maar kan dankzij een valse identiteit in Maçon zijn laatste levensjaren slijten.
> Meer dan 200 jaren later zijn de discussies tussen royalisten en revolutionairen in Varennes-en-Argonne al lang weg geëbd. Het dorp is nu fier dat het mee een bladzijde schreef in de Franse geschiedenis. Overal staan infopanelen die de belangrijkste verhaallijnen nog eens vertellen en in het lokale museum wordt de dramatische historie ook nog eens uitgerold.

> In Varennes slaat hij dadelijk alarm, loopt de herberg Le Bras d’Or binnen (vlakbij de Tour d’Horloge) en roept tot de laatste drinkers ‘Zijn jullie goede patriotten?’ De aanwezigen antwoorden bevestigend. ‘Wel de koning zal zo dadelijk door het dorp komen. Hij is nu op de hoogte boven Varennes. Loop snel om zoveel mogelijk goede burgers te verzamelen en zo zijn doortocht te verhinderen’.
> Terwijl Drouet het dorp alarmeert wachten aan de andere kant van de houten brug over de Aire in herberg ‘Le Grand Monarque’ twee notabelen op de koning, ridder de Bouillé en graaf de Raigecourt. Ze zijn die namiddag al in Varennes gearriveerd en hebben verse paarden mee voor het koninklijke span. De Bouillé is bovendien de zoon van de bevelhebber van de troepen in Oost-Frankrijk die Lodewijk XVI zullen bijstaan in het heroveren van zijn troon. Vader de Bouillé wacht in Stenay met 300 man van zijn troepenmacht de koning op. Varennes heeft in feite geen relaisstation voor paardenwissel; Daardoor is er een misverstand. Het koninklijke rijtuig heeft even halt gehouden boven Varennes, terwijl de Bouillé en de Raigecourt wachten in hotel Grand Monarque in het centrum van Varennes. Ondertussen is procureur Sauce wakker gemaakt. Hij geeft het bevel aan zijn officieren om zich te wapenen en klaar te zijn voor de komst van de koning.

> Op de brug van Varennes wordt een barricade opgeworpen van een paar karren en wat meubilair. Ondertussen komt het koninklijke rijtuig Varennes binnen gereden. Het voertuig wordt gestopt en Sauce vraagt de paspoorten van de reizigers op. Sauce twijfelt en overweegt om de reizigers gewoon hun weg te laten voort zetten. Drouet ziet zijn prooi uit handen glippen en merkt op dat de paspoorten niet in orde zijn. Daarop antwoordt Sauce aarzelend dat het al laat is, de paspoorten zijn niet zo goed leesbaar in het donker en omwille van de onveilige reisroute ’s nacht worden de reizigers aangemaand om de nacht in Varennes door te brengen, in zijn huis. De koninklijke familie probeert alsnog zacht aan te dringen om hen toch doorgang te verlenen, maar zonder succes. Lodewijk XVI heeft snel door dat het geen zin heeft te proberen om zijn identiteit te ontkennen en probeert alsnog de sympathie te winnen van Drouet en zijn gezelschap. De alarmklokken van Varennes hebben ondertussen ook de gardes van de omliggende dorpen gealarmeerd.

> In herberg 'Le Grand Monarque' proberen Bouillé en de Raigecourt aan de aandacht te ontsnappen door zich te verbergen op hun kamer. De volgende morgen komt het bevel van de Revolutionaire raad om Lodewijk XVI te arresteren.
> Op 25 juni wordt de familie afgevoerd naar Parijs. Ze worden weer onder bewaking ondergebracht in de Tuileries. Helaas voor hun reputatie was nu pijnlijk duidelijk geworden dat de koninklijke familie openlijk de Revolutie tegengewerkt had. In stilte probeerde Marie-Antoinette via haar broer Leopold II van Toscane alsnog het buitenlandse verzet op te hitsen.

Dat resulteerde in een manifesto van de Oostenrijks-Pruissische machthebbers om Parijs te verwoesten indien de koninklijke familie ook maar één haar zou worden gekrenkt. Voor de Franse Revolutionairen was dit de druppel die de emmer deed overlopen en hun woede keerde zich nu pas echt tegen de koninklijke familie. Mede door haar Oostenrijkse afkomst zakte Marie-Antoinette’s populariteit naar een absoluut dieptepunt.
> Op 13 augustus 1792 werd Lodewijk XVI nogmaals gearresteerd. Een goeie maand later werd er beslist om de koninklijke macht voor goed af te schaffen. Ook de rest van de koninklijke familie werd in de gevangenis gegooid. Er startte een echte heksenjacht in Parijs op royalisten. Parijs was echt losgeslagen. De beste vriendin van Marie-Antoinette, prinses de Lamballe, werd vermoord omdat ze haar koninklijke sympathieën niet wou afzweren. Haar lichaam werd in stukken gescheurd en haar hoofd werd gespietst. Het hoofd werd vervolgens voor het vensterraam van Marie-Antoinettes cel geplaatst.
> Lodewijk XVI werd op 11 december voor de rechter gebracht op beschuldiging van landverraad. Op 17 januari werd hij ter dood veroordeeld. Hij mocht een laatste keer het avondmaal gebruiken in het bijzijn van zijn familie, en op 21 januari 1793 werd hij onthoofd onder de guillotine.
> In het geheim verklaarden royalisten hun trouw aan het koningshuis door de zoon van hun onthoofde koning uit te roepen als de nieuwe koning Lodewijk XVII. Woedend om deze daad vielen de Revolutionairen op 3 juli 1793 de cel binnen waarin Marie-Antoinette en haar kinderen woonden. Ze hadden orders gekregen om de jongen te scheiden van zijn moeder. De jonge koning van amper 8 jaar hing om de hals van zijn moeder. Marie-Antoinette weigert resoluut om haar zoon af te geven. Toen de revolutionairen dreigden om haar dochter te doden kon ze niet anders dan de verscheurende keuze te nemen haar zoon over te leveren. Moeder en zoon zouden elkaar nooit meer terug zien. De jonge Louis XVII zou in 1795 in gevangenschap sterven.

> Het Amerikaanse oorlogsmonument herdenkt de bevrijding van Varennes-en-Argonne door het Amerikaanse leger. Het is opgetrokken in een neoklassieke stijl en werd gebouwd in opdracht van de staat Pennsylvania in 1927. Het is een erg pompeus monument dat qua stijl in feite totaal misplaatst is.
> Vanaf de colonnade heb je een mooi uitzicht over het omgevende landschap. Naast het monument is een museum waar je alles kan te weten komen over de geschiedenis en folklore van de streek.

> Alles bij elkaar is Varennes-en-Argonne een ideale plek om voor een dagje uit te blazen van het wandelwerk langs de GR14. Daarvoor kan je eventueel overnachten op de camping die in het centrum is gelegen, aan de Aire-rivier (open april - september). Dat die camping gesloten was toen ik er passeerde vond ik deze keer niet erg. Met plezier nam ik mijn intrek in 'Le Grand Monarque'. In de stille avonduren bij het kerkplein verwachtte ik elk moment het geluid van knarsende koetswielen en briesende paarden over de kasseien van Varennes-en-Argonne...