©
Luc Selleslagh 2007 - 2024 Trekkings.be
> Hier verlaat GR14 de oever om de Maas over te steken.
Aan de andere oever links (supermarkt Intermarché) en wat verder
rechts langs de muren van een tapijtfabriek. Zo kom je aan de weg naar Floing.
Links hier en voor een oorlogsmonument in de vorm van een gecementeerde
boom rechts een buurtpad omhoog.
> Een aanrader
deze etappe. Oude slagvelden op een hoog-plateau,
overgang Voorardennen naar Ardennen, een kilometerslange oude
trambedding, uitgestrekte bossen, aankomst in Wallonië na 20 wandeldagen
in Frankrijk en tot slot een grandioze afdaling door de vallei van
de Semois met historisch Bouillon als kers op de taart. Dat laatste stukje
is echt top. Na weken Brie en Champagne, tijd voor een onvervalst vettig
pak Belgische frit en een frisse pint.
Chêne
brisé (gebroken eik)
Militair
kerkhof Floing (1870)
> Deze etappe is perfect
te combineren met openbaar vervoer. Tussen Bouillon en
Sedan (halte SNCF-gare) rijdt op woensdag, zaterdag en zondag 2 à 3 X per
dag een bus van RDTA (reserveren!). Vanuit Sedan heb je schaarse busverbindingen (RDTA)
naar plaatsen meer zuidelijk langs GR14 of zelfs naar Parijs (Flixbus). Vanuit Bouillon zijn busverbindingen
(TEC) naar plaatsen meer noordelijk langs GR14, eventueel wisselen in Paliseul-Gare of aan het busdepot van Menuchenet. Sedan's treinstation heeft verbindingen naar ondermeer Châlons-en-Champagne
(GR14) en Parijs (GR14) via Charleville-Mézières. Bouillon
heeft geen treinstation, maar er zijn frequente busverbindingen naar de
stations van Paliseul, Bertrix en Libramont, al of niet met wissel in Menuchenet.
> Bevoorrading in Sedan (alles), Corbion en
Bouillon (alles, Colruyt is de belangrijkste supermarkt). 800 meter voor
je Bouillon bereikt, loopt GR14 door een gemeentelijke camping. Hoewel rond
de stad een tiental campings zijn, is dit de camping die het kortst bij Bouillon
ligt. Bouillon heeft behalve een reeks hotels ook een jeugdherberg, gelegen
in het centrum maar in de bovenstad. Ga je voor de Belgische frit na weken in Frankrijk, weet dan
dat er op een paar plaatsen echt slechte frit wordt geserveerd, met name
in een paar vuile friteries op de Quai du Rempart. Er is een betere op de
Quai de la Maladrerie.
Oorlogskerkhof
WO II, graven van christelijke- en moslimstrijders.
> Op deze plaats staat nogmaals een kruis dat herinnert
aan de oorlog van 1870. Daarnaast (in barokstijl) het eigenlijke calvariekruis.
> Hier verzamelden de troepen van Maguerite vooraleer
de bloedige strijd van 1870 uit te vechten. Het GR-pad zal niet door het
dorpje Illy zelf lopen. Dit dorpje telt een kleine 500 inwoners, die als
bijnaam Lolo hebben. GR14 daalt nu even naar Illy, maar gaat scherp rechts
aan een schuur net voor je Illy bereikt. De veldweg klimt naar een punt
op 273 meter en neemt op het eerste kruispunt van veldwegen een pad naar
links dat verderop links draait en voorbij een voetbalveld uitkomt op de
weg Illy – Olly (rechts hier).
GR14 langs de Semois naar Bouillon
Een bescheiden monument herdenkt de Pruisische doden
hier.
Napoleon
III
Kerk
Floing
Capitulatie
van Napoleon III nabij Sedan
Legende:
Stippellijn = traject 1937, rode bollen = GR14 nu
> GR14 maakt hier een scherpe hoek naar rechts en loopt
verder omhoog om alweer een oorlogskerkhof te bereiken. Dit maal kwamen
de soldaten om in de oorlog tussen 1940 – 1945. We vergeten voor even
de oorlog van 1870 voor een andere, die van 1940 toen de Franse Voorardennen
weeral het strijdtoneel van verschrikkelijke taferelen werden.
> De stemming keert echter weer. In
Givonne moeten een paar fabrieken sluiten en bovendien wordt de streek in
1905 nog getroffen door een cycloon die zware verwoesting (en kosten) veroorzaakte.
Het kostenplaatje voor de aanleg van het spoor zijn dan ook een zware financiële
aderlating voor de dorpen tussen Sedan en Corbion.
> Op 24 juli 1910 wordt het spoor van de Bouillonnais
geopend. Amper 4 jaren later wordt de lijn alweer gesloten door het uitbreken
van de Eerste Wereldoorlog. In 1920 is de lijn weer hersteld. Ze zou nog
12 jaren open blijven om al in 1932 weer te sluiten, definitief.
Picknickplek aan de rand van het Garenne-bos.
> Frankrijk eist hierop dat niet enkel dit voorstel
wordt begraven maar wil bovendien een schriftelijke verklaring dat Wilhelm
I in de toekomst zal afzien van elke mogelijke troonsbestijging van een
Duitse prins in een ander land. De spanning stijgt ten top als het conflict
nog verder wordt gevoerd in de media met de bedoeling zowel de Franse als de Duitse bevolking op te hitsen.
> Nog geen week later, op 17 juli 1870 verklaart Frankrijk
de oorlog aan Pruisen. Niet enkel in Frankrijk en Duitsland worden de strijdkrachten
gemobiliseerd. Ook in België mobiliseert Leopold II het leger. De jonge
Belgische staat neemt een neutrale houding aan, de mobilisatie moet er voor
zorgen dat het land geen speelbal wordt, ingeperst tussen twee Europese
grootmachten.
> De Duitsers verwerpen zijn vraag voor territoriale
uitbreiding. Vervolgens probeert hij de grootmachten er toe te bewegen in
te stemmen met een annexatie van het jonge België. Ook dat wordt niks.
De volgende prooi wordt Luxemburg, maar ook daarover stuit hij op weerstand
van de andere Europese grootmachten. Het is duidelijk dat de spanning tussen
de 2 machtigste staten van het Europese vasteland, Frankrijk en Pruisen, naar een hoogtepunt stijgt.
> De aanleiding tot oorlog komt er in 1868. In Spanje
is het autoritaire bewind van Isabella II net omvergeworpen en de troon
is dus vrij. Het interim-bestuur kiest voor een Duitse prins, neef van de
Pruisische koning Wilhelm I. Die keuze stuit op hevig verzet van Napoleon
III. Zijn keizerrijk zou dan zowel aan de oostelijke als de westelijke grenzen
politiek in de tang worden genomen door de Pruisen. Onder internationale
druk wordt afgezien van de Duitse kandidaatstelling. De Pruisische kanselier
von Bismarck is echter uit op confrontatie en zorgt ervoor dat nogmaals
dezelfde prins wordt naar voren geschoven als troonopvolger, wat de gemoederen
nog sterker doet oplaaien.
> Je klimt langs wat achtertuinen van villa’s
omhoog, kruist een asfaltweg en zo bereik je al snel in Floing
het volgende oorlogslitteken:
een klein kerkhof met kruisen die de verschillende
eenheden vertegenwoordigen evenals enkele kruisen voor officieren van hogere
rang, ook alweer uit de Pruisische oorlog van 1870. In de 19de eeuw werd
er wat grafwaarde betreft blijkbaar nog een onderscheid gemaakt in rang
van eer. Er was hier een massagraf waarin zowat 3000 lichamen werden begraven
van zowel Franse als Duitse strijders.
> Terug op GR14 in Sedan-centrum.
De brug die naar het station leidt kan ook in de andere richting worden
gevolgd (voor het centrum) of voor de camping (vlakbij). Hier ook splitst
een kanaal af van de Maas. GR14 volgt gewoon verder de oever, langs dit
kanaal dus. Rechts aan de andere oever is een grote groene vlakte met ’s
zomers de camping.
> GR14 bereikt aan een sluisje een volgende brug. Als
je naar het centrum en het fort van Sedan wil kan je ook hier naar rechts.
GR14 loopt nog steeds vlak bij het water verder tot het pad de hersamenvloeiing
van het kanaal met de Maas bereikt.
> Zoals het onafscheidelijke stripduo Billy en Bolly
volgt er na Illy dus ook een Olly. Het is
een diep gelegen gehucht in een klein valleitje van beken en een grote visvijver.
Het kasteeltje dat GR14 passeert is niet zo smaakvol gerestaureerd over
de jaren.
> Gevolgen van de oorlog:
> Voor Napoleon III is het zonder meer duidelijk dat
de slag rond Sedan het einde is van zijn keizerschap. Het zou ook het einde
betekenen van het Tweede Franse Keizerrijk. Frankrijk zou definitief de
staatsvorm van republiek krijgen. Bij zonsopgang op 3 september vertrekt
Napoleon III met als bestemming voor zijn asiel een kasteel in het Duitse
Westfalen. Om dat doel te bereiken vraagt hij aan de Belgische koning Leopold
II per telegraaf toestemming om door België te reizen. Leopold II is
aanvankelijk furieus over zo’n vraag van een man die tot voor kort
niks liever had gedaan dan België annexeren. Lerende dat Napoleon III
‘fin régime’ was en dat Von Bismarck en niks op tegen
had gaf hij alsnog toestemming voor de passage van Napoleon III.
> Om eventuele vijandige en vernederende reacties van
zowel de Pruisische als zijn eigen troepen te vermijden vertrok Napoleon
III in alle vroegte. Hij werd begeleid door een Pruisische escorte en stak
de Belgische grens over in Beaubru (10 km ten
oosten van GR14). Aan de grens nam een Belgische kolonel het escorte
over.
> De zieke Napoleon III overnachtte in Bouillon (GR14)
in hotel De La Poste (bestaat nog steeds). Even moet hij er nog aan gedacht
hebben om zijn familie in Parijs te herenigen want op zijn kamer vond men
later een spoorboekje waarin hij een treintraject had aangestipt om via
Namen en Reims terug naar Parijs te reizen. De volgende morgen werd hij
echter naar het treinstation van Libramont gevoerd en op een trein naar
Verviers gezet (via Luik) om nog een dag later naar Duitsland te reizen.
Hij zou later zijn familie verenigen in Groot-Brittannië waar hij ook
in 1873 sterft.
> De oorlog zelf was met de capitulatie van Napoleon
III nog niet ten einde. 2 dagen na de val van Napoleon III werd de Derde
Franse Republiek afgekondigd. Er vormde zich een nieuw geïmproviseerd
Frans leger dat nog maanden tegen de Pruisische bezetting vocht. De oorlog
werd beslist in het voordeel van de Pruisen met de val van Parijs.
> Op 10 mei 1871 werd een vredesverdrag ondertekend.
Onderdeel daarvan was ondermeer de annexatie van de Elzas bij Duitsland.
Koning Wilhelm I werd mede door zijn oorlogsoverwinning in 1871 tot keizer
gekroond. De overwinning in Floing werd in Duitsland een nationale feestdag,
‘Sedantag’ die tot de Eerste Wereldoorlog zou worden gevierd.
> Voor meer informatie over deze slag en voorwerpen
gevonden op het slagveld evenals met de slag gerelateerde documenten is
een bezoek aan het museum ‘Maison de la dernière cartouche’
in Bazeilles zeker een aanrader. In Floing zelf is een klein museum ‘Musée
du souvenir’, gelegen tegenover de Grotte de Gaulier. De schrijver
Emile Zola heeft over de heroïsche strijd op het plateau van Floing
ook een roman geschreven, ‘Le débâcle’.
> Uiteindelijk wordt beslist om te proberen oostelijk
op te rukken en Bazeilles weer in te nemen. Daarbij wordt overwogen om de
nabijgelegen Belgische grens als eventuele vluchtroute achter de hand te
houden. Het Duitse leger is immers bezig aan een brede omsingeling van Sedan.
In de omgeving van Bouillon heeft Leopold II echter 100.00 eenheden samengetrokken
…
> Boven op het plateau van Marfée (GR14
ten zuiden van Sedan) is het hoofdkwartier van koning Wilhelm I van
Pruisen. De slag op het plateau boven Floing is biezonder hevig en wordt
in open veld uitgevochten. (GR14 zal dwars over
dit oude slagveld lopen) Een korps onder leiding van generaal Marguerite
en voor de helft bestaande uit regimenten Afrikaanse jagers probeert in
de Duitse omsingeling een corridor te veroveren om zo alsnog te kunnen doorstoten
naar Charleville-Mézières. Zowat de helft (meer dan 1000 man)
van de divisie Marguerite sneuvelt op een paar uren tijd.
> Nogal wat Franse en Duitse soldaten vluchten over
de Belgische grens. Nadat ze er door de Belgen ontwapend worden kunnen ze
er op verzorging rekenen. Sommigen zullen ook in België sterven.
> GR14 loopt niet het bos in maar volgt links de bosrand
en draait wat verder rechts mee naar de asfaltweg Sedan – Illy. Je
bereikt deze weg bij de sokkel van een verdwenen calvariekruis. Links het
asfaltwegje op. Je kan onderweg eventueel enkele honderden meters afsnijden
door veldwegen te nemen (zie topografische kaart). GR14 komt langs een uitzichtpunt
over Illy. Deze plek is een prettige picknickstop
om even te bekomen van het al de oorlogsellende die zich hier afspeelde.
Het korte gras is ook uitnodigend om er te bivakkeren als je er niets tegen
hebt dat het asfaltwegje vlak bij loopt.
Historiek van het pad Sedan - Bouillon
> In 1937 werd het wandelpad tussen Sedan en Bouillon met veel officieel vertoon
ingehuldigd. Ondermeer de ondervoorzitter van de Franse Senaat was daarbij.
De afstand was slechts 18 km. Het verschil met de huidige 23 km zit vooral
in de start. Terwijl in 1937 direct noordelijk werd gewandeld loopt GR14
nu eerst meer westelijk, langs de Maas en via Floing. Bovendien is de afstandsberekening
uit 1937 te scherp berekend. Tot Corbion liep het traject nogal verschillend.
> GR14 loopt door het Forêt des Ardennes (nu heet dit 'Forêt Domaniale
de Sedan') over de oude spoorbedding van de Bouillonais. Die spoorlijn was
in 1932 al in onbruik maar wellicht was de bedding in 1937 nog niet aangepast
om op te wandelen. Het oude traject lijkt door het woud de oude postweg
te volgen, met mogelijkheid voor een variant traject. In 1937 kon de tocht
gecombineerd worden met de bus Bouillon-Sedan ofwel met de tram tussen Corbion
en Bouillon. De wandelaar moest toen nog douanecontrole ondergaan in Olly
(Frans) en in Corbion (Belgisch).Tussen Corbion en Bouillon loopt GR14 70
jaar later precies over hetzelfde traject. Het pad langs de Semoisoever
werd nog vroeger aangelegd. Het heet nu 'Sentier Ladmirant', naar de 2de
voorzitter van de VVV van Bouillon die aktief het wandeltoerisme promootte
rond 1920. De VVV van Bouillon is trouwens een van de oudste van Wallonië (bestaat
sinds 1906) en bezit ook het oudste wandelnetwerk van de Ardennen.
> We zijn nu op dat beruchte plateau tussen Floing
en Illy aangekomen. GR14 loopt naar rechts en zo verder dwars over het slagveld
van 1870. Niet veel later kom je voorbij een wegkruis ter ere van de divisiecommandant
van de Franse troepen, Marguerite, die bij de slag hier in de buurt zelf
dodelijk gewond raakte.
Keizer
Wilhelm I
>
Een laatste kruismonument ter herdenking van de slag van 1870 en we zijn Olly
al weer uit. Je kan stellen dat GR14 nu echt plots
de geografische Ardennen heeft bereikt. We zijn ook door het laatste Franse
dorp gepasseerd. Een oud verbodsbord, dat een douanepost aankondigt,
verraadt dat we stilaan de Belgische grens naderen.
> GR14 klimt na Olly stevig omhoog over een rotsige
piste: Ardense schiefer! In een brede bocht bereik je zo een bospad dat
werd aangelegd rond 1907. Het is in feite de voormalige bedding van een
oude spoorlijn die van Sedan naar Bouillon liep: De Bouillonnais.
> Het 'monument du chêne brisé’
herdenkt de duizenden soldaten die hier in een massagraf werden begraven.
De namaakboom in cement is een eerste van talrijke oorlogsmonumenten die
herinneren aan de oorlog van 1870, toen het Franse en Pruisische leger hier
in een zware en politiek beslissende confrontatie kwamen. GR14 zal kort
na elkaar nog een aantal ‘littekens’ van deze harde veldslag
passeren en loopt in feite dwars door het gebied dat het slagveld was van
deze gevechten, daarom wat meer uitleg over de achtergrond van deze wat
vergeten oorlog teneinde de monumenten die verder op de route liggen beter
te begrijpen.
Frans-Pruisische
oorlog van 1870
> Vanaf 1852 leeft Frankrijk weer onder het gezag van
een autoritaire keizer. Napoleon III, neef van Napoleon Bonaparte, is door
een staatsgreep aan de macht gekomen. Zoals zijn oom heeft ook hij een ongebreidelde
drang om een groot keizerrijk te realiseren. Door deel te nemen in allianties
in oorlogen tegen Oostenrijk en Rusland (de Krim) kan hij aanvankelijk de
machtspositie van Frankrijk zowel politiek als territoriaal vergroten.
> Na 1860 verliest Napoleon III echter wat van zijn
prestige. De oorlog in Mexico wordt een mislukking maar vooral de Pruisische
overwinning op het ooit machtige Oostenrijk (1866) betekent voor Napoleon
III het begin van machtsafbrokkeling. Hij eist van Pruisen compensaties
voor zijn onpartijdigheid tijdens het conflict van Pruisen met Oostenrijk.
Napoleon III heeft zijn oog laten vallen op gebieden rond de Rijn.
Over de oude brede postweg afdalen
richting Frans/Belgische grens
Kruis ter herdenking van Gen. Marguerite die op 50 meter
dodelijk gewond geraakte tijdens de slag van 1870.
GR14 draait links naar Illy bij een calvariesokkel
Otto von Bismarck
GR14 stoomt de Ardennen binnen over de oude Bouillonnaisbedding
> Op 12 mei 1940 staken de eerste Duitse eenheden
de Belgisch/Franse grens over. De Fransen hadden hun eerste verdedigingslinie
vooral gebouwd op de linkeroever van de Maas, omdat een rivier nu eenmaal
een betere verdedigingslinie vormt dan een grillige landsgrens. Dorpen zoals
Floing waren dus snel ingenomen. De Fransen hadden alle bruggen over de
Maas in de weide omgeving rond Sedan zelf opgeblazen.
> Gesteund door luchtaanvallen kon het Duitse leger
al snel een bruggenhoofd over de Maas vormen en de hoogte van Marfée
(GR14) innemen. De volgende dagen zouden er regelmatig zware gevechten plaats
vinden, er werd gevochten voor elk dorp. Dat resulteerde in vele dodenakkers
(soms meer dan 100 graven), ook in dorpen die we de vorige dagen al langs
GR14 passeerden. (zoals Mont-Dieu, Grandes Armoises, Oches, Saint Pierremont,
Chémery-sur-Bar, Bulson,…).
> Na de oorlog werden sommige lichamen overgebracht
naar de woonplaats van de gesneuvelden. In 1962 werd besloten tot een hergroepering
van de tientallen kleine oorlogskerkhoven in de Ardennen en Voorardennen.
Zo werd hier in Floing een nationale necropool ingericht.
> In feite zou je dit kerkhof dus kunnen beschouwen
als de tegenhanger van het Duitse dat we eerder op de hoogtes van de Marfée
passeerden. Er zijn hier zo’n 2200 lichamen begraven. Opmerkelijk
is ook een apart stuk met enkel gesneuvelden van moslim origine (266), voornamelijk
afkomstig uit het (destijds koloniale) Marokko en Algerije.
> De oorlog tussen Pruisen en Frankrijk verloopt rampzalig
voor Frankrijk. De Elzas wordt zeer snel overrompeld en geannexeerd en Lotharingen
wordt bezet. Het Franse leger van 170.000 eenheden zit vast in de buurt
van Metz na enkele verloren veldslagen. Een ander deel van het Franse leger,
dat gelegerd is nabij Châlons-en-Champagne (GR14), wil naar het noorden
oprukken om versterking te bieden. Onder leiding van generaal Mac-Mahon
en Napoleon III zelf wordt in 10 dagen naar Sedan gemarcheerd (ongeveer
even lang als onze opmars via GR14, maar zij liepen wel over een meer directe
route! ). Het zegevierende Pruisische leger dat bezig was op te rukken
naar Parijs wijzigt zijn koers en gaat de confrontatie tegemoet nabij Sedan.
In Bazeilles vindt een eerste treffen plaats. De Fransen kunnen aanvankelijk
weerstaan aan het Pruisische leger, maar omwille van strategische redenen
(omsingeling) wordt het dorp toch uit handen gegeven. Door wisselingen van
het commando aan de top wordt ook de strategie van de Fransen nogal besluitloos.
> Pruisische troepen omsingelen meer en meer het Franse
leger en in de late namiddag (kort na de confrontatie boven Floing) beslist
Napoleon III, tegen het advies van enkele van zijn generaals in, om zich
over te geven. Hij stuurt een koerier naar Wilhelm I maar
Von Bismarck beslist dat Napoleon III eerst een formele bevestiging
van overgave moet tekenen. Dat gebeurt de volgende morgen vroeg in een afgelegen
huis even buiten Sedan. Daarna heeft Napoleon III nog een korte ontmoeting
met koning Wilhelm I. De witte vlag is ondertussen gehesen over het fort
van Sedan.
Eer aan het biezonder korps 'Afrikaanse jagers'.
> Het pad stijgt continue door, maar aangezien het
om een spoorwegbedding gaat is de stijging zeer geleidelijk, amper voelbaar.
Onderweg zijn er enkele open grasplekken waar eventueel kan worden gebivakkeerd.
De beste is nabij een vijver na ongeveer 2/3 van het Bouillonnaistraject.
> Haast ongemerkt gaat GR14 voor het eerst sinds Parijs
over een hoogte van 400 meter, net voor je een asfaltwegje bereikt. Zeer
geleidelijk zijn we meer dan 150 meter gestegen sinds Olly.
> GR14 klimt over hetzelfde asfaltwegje omhoog en komt
zo (jawel) aan het volgende oorlogsmonument.
> Het volgende kruis heeft nog steeds te maken met
de oorlogsgevechten van 1870, ditmaal opgedragen aan de gesneuvelde soldaten
langs Pruisische (Duitse) kant. De tekst op de steen is dan ook in het Duits.
GR14 verlaat nu aan een laatste huis het asfalt en een goede veldweg leidt
verder over het plateau van Floing. Dezelfde richting wordt een goeie kilometer
aangehouden, tot je zo de rand van het bos van Garenne bereikt. Er is hier
een picknickbank en wat gras, een goeie plek om eventueel te bivakkeren.
> Bij het ‘monument des braves gens’ zijn
we weer in de oorlog van 1870 beland. Dit monument is in de eerste plaats
ter herdenking aan de veldslagen en de gesneuvelden ‘op het veld van
eer’ van cavalerie-eenheden in het algemeen en het korps ‘Afrikaanse
jagers’ in het bijzonder. Ook de slag van de divisie Marguerite wordt
hier nogmaals herdacht. Het grootste monument ‘Les Braves Gens’
werd met grootse plechtigheden ingehuldigd in 1910, amper een paar jaren
voor er weer wrede gevechten zouden plaatsvinden.
> ‘Les Braves Gens’ betekent niet ‘de
brave mensen’, maar ‘moedige mannen’, de uitspraak werd
vreemd genoeg ontlokt uit de mond van de Pruisische keizer Wilhelm I toen
deze vanop de hoogtes rond de bossen van de Marfée vernam dat de
Fransen alsnog in een wanhoopspoging probeerden om de Pruisische omsingeling
te doorbreken op het plateau van Floing. Je kan zijn uitspraak een beetje
vergelijken met de uitspraak van de Romeinse keizer Cesar, dat de Belgen
de dappersten aller Galliërs zijn. In de eerste helft van de 20ste
eeuw bestond hier tussen Floing en Illy door de vele dodenakkers en de heroïsche
verhalen een soort oorlogstoerisme.
Vijver in het Forêt Domaniale de Sedan
Olly, kasteel
Wadelincourt - Sedan 1909 : Bouw van een gigantische
brug in 2delen
van elk 40 meter voor een trein die slechts 16 jaren zou rijden.
Calvariekruis en uitzicht over Illy
> Generaal Marguerite (47 jaar) was commandant van
de 1ste divisie reservecavaleristen, vooral bestaande uit regimenten Afrikaanse
Jagers. Hij werd zwaar gewond tijdens de biezonder harde gevechten van zijn
eenheden op het plateau van Floing. Zijn bevelen werden gesmoord toen een
kogel dwars door zijn wangen boorde en zijn tong afsneed. Hij werd afgevoerd
naar het neutrale België voor verzorging. Ondanks intensieve verzorging
in het kasteel van Beauraing overlijdt hij er een week later.
De Bouillonnais
> In september 1871, kort na het beëindigen van
de oorlog wordt voor het eerst het voorstel naar voren geschoven om vanuit
Sedan een treinspoor aan te leggen naar Bouillon. In 1873 wordt de aanleg
van deze spoorlijn in een plan gegoten. De aanleg zal 8 jaren duren. Toch
worden de werken niet aangevat. Het probleem is dat er aan Belgische kant
geen plan is uitgewerkt. Bovendien is er aan Belgische kant meer enthousiasme
om meer oostelijk, vanuit Bertrix, een spoorlijn door te trekken naar Frankrijk.
(
Spoorlijn 163A)
> Even wordt er dan maar gedacht om lokaal een smalspoor
aan te leggen tussen Bazeilles en Givonne. Vanuit industriële hoek
is daarvoor echter geen interesse, het moet een internationale verbinding
zijn. Niet enkel in Sedan bloeit de industriële aktiviteit op het einde
van de 19de eeuw, ook in de plaatsen op de voorziene route, zoals Givonne
zijn er verschillende vragende partijen.
> In 1902 komt er dan toch een doorbraak. De Belgen
zullen de lijn doortrekken tot Corbion, waar een bestaande tramaansluiting
is op een spoor naar Bouillon. De Fransen zullen een spoorbrug bouwen over
de Maas ter hoogte van Wadelincourt (ongeveer daar waar GR14 voor het eerst
aan de Maasoever komt). Het wordt een spoor van 1 meter breedte.
> Na Wadelincourt ontmoet GR14 in Olly dus voor de
2de maal het traject waar vroeger de Bouillonnais stoomde. Behalve een tot
woonhuis omgebouwd treinstation herinnert niks nog aan de treinlijn. Daar
waar GR14 scherp omhoog klimt na Olly beschrijft het oude spoortraject een
brede bocht om iets later samen te komen met GR14.
> De sporen zijn al vele decennia geleden weer verdwenen
en het is nu een prettige bospiste die GR14 over zowat 7 km zal volgen.
> Rond de kerk van Corbion zijn een bakker, slager
en een Delhaize Proxy geschaard, evenals enkele café’s en restaurants.
Rechts van de ker, voorbij een mastodonthotel (Hotel des Ardennes)
bevindt zich het huis van één van de allerlaatste tabakskwekers
van de Semois.
> De eigenares van het tabakshuis Couvert nodigde me
uit in haar huis toen ze zag dat ik een foto van haar huis maakte. Een (te) kort babbeltje waarbij ze me vertelde
dat het niet makkelijk was om nog tabak te kweken. Dat lag volgens haar vooral
aan het feit dat jongeren zich niet meer interesseren aan deze arbeidsintensieve
teelt. Zie ook het wandelverslag over GR 16 in de buurt van
Membre-sur-Semois.
>
In Bojaban vlakbij de grens heeft de Franse dichter Verlaine rond 1885 nog
een korte tijd gewoond. De mooie poëzie die Verlaine heeft nagelaten
stond in schril contrast met de zeer labiele persoon die Verlaine was. Zijn
passionele relatie met die andere beroemde Noordfranse schrijver, Arthur Rimbaud,
eindigde met een kogelschot in de arm van Rimbaud. Later bedreigde hij zijn
eigen moeder, waardoor hij weer veroordeeld dreigde te worden. Sommige bronnen
verklaren Verlaine’s verblijf hier op de grens als een poging om het
Franse gerecht te ontvluchten. Zijn toenmalig huis in niet meer te bespeuren.
> Aan dit asfaltwegje verlaat GR14 ook de Bouillonnais,
het oude spoor liep verder rechts-rechtdoor, richting Corbion. Het asfaltwegje
naar links op en zo kom je aan de redelijk drukke D777. 200 meter links
deze weg op en dan rechts over een breed graspad. Vroeger was dit blijkbaar
een weg die door postkoetsen werd gebruikt, nu ziet het er eerder een brandgang
uit.
> Van hier tot in Bouillon zullen we het oude wandelpad
tussen Sedan en Bouillon uit 1937 volgen. GR14 volgt dit pad licht dalend.
Aan een open plek volg je niet de bosweg maar loop je ongeveer rechtdoor
om zo over een holle weg snel af te dalen in donker bos.
> We zijn de laatste kilometer over Franse bodem aan
het lopen. Het geluid van een kabbelend beekje rechts kondigt de grens aan.
Niks verraadt verder dat je bij het oversteken
van de Ruisseau Joly na 580 kilometer langs GR14 in België aankomt.
> Aan de andere zijde van de beek Joly klimt GR14 scherp
om het gehuchtje Bojaban te passeren en
kort daarna Corbion.
Kerk Corbion
Dit klein beekje vormt de Frans-Belgische grens
> We volgen gewoon de hoofdroute. Links van de kerk van Corbion dus voor een kort traject door het centrum van dit eerste Waalse dorp. Aan de andere zijde wandelen we over de aanvankelijk licht oplpende Rue de Falimont het dorp uit. Door open landschap wandelen we deze straat uit tot op een T-kruising met de Rue du Boulet. Deze volgen we over zowat 1,2 km om dan op een V-splitsing in bos links te kieizen. Nog even blijft het wandelterrein vrij vlak, daarna gaat het zeer snel dalen in een aantal scherpe bochten en snelle padwissels tot bij de oever van de Semois. We zijn hier niet ver van het beroemde Ardense Semoismeander 'Tombeau du Géant'.
> We volgen de rivier nu stroomopwaarts en krijgen een mooi zicht op de abdij van Cordemois, gelegen aan de andere Semoisoever, langs het traject van GR 16. Het pad versmalt nu sterk, opletten om niet in de Semois te donderen! Delen van de oever zijn onvast maar gedeeltelijk gebetonneerd of versterkt. GR14 volgt de oever verder tot de gemeentecamping ‘Halliru’
. Ook als de camping gesloten is buiten het toeristische
seizoen kun je hier eventueel kamperen. Je hebt dan wel geen normale faciliteiten ter beschikking, zoals kraanwater.
Oud tabakshuis Couvert te Corbion
> Alternatief traject: Kerk Corbion rechts over de hoofdweg. Op de V-splitisng links langs het Hotel des Ardennes en het tabakshuis en voorbij het bord dat het einde van de bebouwde kom aanduidt links en dadelijk rechts een veldweg op. Even later volg je een prettige bospaden, waarbij je oa het beekje Ruisseau de Curnais kruist. Let goed op de bewegwijzering. Jer nadert de Semois en Camping Halliru maar draait dan resoluut in zuidelijke richting ove een kilometer, tot je de verkeersweg N810 bereikt. Deze volg je nu bijna 3 km tot je in Bouillon arriveert.
GR14 over een smal paadje langs de Semois
Brugje over de Ruisseau des Curnais
> Het oude vrouwtje zou haar over hele leven en de tabakskweek hebben
verteld, maar de avond begon te naderen en ik moest nog een heel stuk vooraleer Bouillon te bereiken. Echt
zonde. De lange uren die ik vanmorgen in de bibliotheek van Sedan doorbracht
om opzoekingen te doen over deze etappe moest ik nu bekopen met een te haastige
wandeling naar Bouillon.
> Te Corbion moet je kiezen. De hoofdroute is immers op ongeveer 2 km voor Bouillon niet gegarandeerd toegankelijk, het gebeurt dat de Semois het pad volledig overstroomt. Sinds 2018 is de verbinding tussen Corbion en Bouillon grotendeels hertekend en vertrekt er vanuit Corbion behalve de hoofdroute dan ook een alternatief traject voor tijden van extra veel hemelwater en een gezwollen Semois.
> Welke route kiezen? De hoofdroute is wellicht de mooiste, vooral dan het deel dat je langs de Semois loopt want eerst krijg je toch nog verrassend lang asfalt onder de wandelschoenen. Het variant traject bij overstroming vermijdt dus de heikele obstakels en is zeker minder interessant omdat de helft over een vekeersweg loopt, hoewel het eerste deel door bos best ook bijzonder leuk wandelen is. Bij de kerk van Corbion kies je dus: links van de kerk de hoofdroute, rechts de alternatieve route.
> GR14 volgt verder de Semoisoever vlak bij het water
en bereikt zowat 1 km verder de stad
Bouillon
en de machtige burcht van Godfried.
> Bij aankomst in Bouillon is het even opletten want
Bouillon is echt een kruispunt van langeafstandspaden. GR14 zelf loopt niet
de stad in maar volgt verder de Semoisoever naar de brug van Cordemois.
> Uit de tunnel onder de burcht komt
GR
16, deel van het Ardennen-Eifelpad die ons korte tijd zal vergezellen.
De witrode markering van dit traject wordt ook gevolgd door de
Trans-Semoisienne,
een pad dat de Semois van bron tot monding volgt. Hier ook eindigt de
Transardennaise®
(geelwit markering), we zullen dat pad nog vele malen tegenkomen de volgende
130 kilometers. Een beetje verwarrend is ook het feit dat hier ook 2 lokale
wandelpaden samenlopen die toevallig nummers 14 en 15 hebben. Info
over Bouillon: Zie de volgende etappe!
Dit pad, le sentier Ladmirant, werd bijna 100 jaar geleden aangelegd, specifiek
voor het ontluikende wandeltoerisme. Bouillon was toen echt een voorloper
bij het ontwikkelen van wandelfaciliteiten.
>Floing
was in de jaren '80 de woonplaats van seriemoordenaar Michel Fourniret, bijgenaamd het Monster van de Ardennen.