> Zo door nog een paar wijken en wat oude huizen tot buiten de stadsbebouwing van Asse gewandeld. Voorbij de Potaarde komt de VIP weer in meer open landschap en loopt verderop weer dwars door veld. De route komt voorbij een infobord over de hoogstamboomgaarden, helaas lijken de laatste bomen hier net gekapt! Weer het beleid van Asse zeker?
> Tussen maïsvelden lopen we zo verder langs lager gelegen weiland. Rechts bij een boom ontspringt midden in een weide een bronnetje van een beek, dit is het brongebied van de Nieuwermolenbeek, afwaterend naar de Molenbeek en de Dender.

> Langs een dik sparrenbosje, knotwilgen en een afspanning klimt de VIP dan naar een gehucht, waar even over asfalt wordt verder gelopen. (Zie vervolg op de pagina over Bekkerzeel).

> De Hopmarkt is de plaats om even op een terrasstoel te ploffen, in de schaduw van de hopduvel. Voettocht in Pajottenland zigzagt verder door Asse (volg de beschrijving in de gids). Asse is erg verstedelijkt zoals je zelf ziet. De typische plattelandssfeer van een Pajots dorp is hier nogal ver te zoeken.
> Ter hoogte van de Neerstraat in Boekfos passeer je een kapel uit 1758, verderop ga je links op een rond punt waarop een beuk staat en zo loop je langs het Waalborrepark van Asse. 'Borre' verwijst ook hier naar een bron. Niet zo verrassend als je weet dat de ondergrond vanaf Boekfos en de volgende kilometers nogal onstabiel is door opborrelend grondwater. In 2009 moest zelfs de Neerstraat een hele tijd worden afgesloten nadat een aannemer van een appartementenblok wat te voortvarend zijn kranen in de grond had gezet en een groot stuk Neerstraat hierdoor begon te verzakken.
> Als Asse het eindpunt vormt van een etappe langs de VIP dan kan je eventueel op het einde van het Waalborrepark afwijken naar links om naar het trein- of busstation van Asse te wandelen, die vlakbij liggen. De Bergestraat vormt de verbinding, onderweg passeer je nog een hopduvelstandbeeld.

> Terug naar de VIP, we steken dus de weg Asse - Edingen over en vervolgen rechtdoor om dan links af te draaien naar de kerk van Asse.

> Snel ben je meteen in het centrum van Asse, aan de weg Asse - Edingen. Er is hier een frituur en een winkel die vanalles verkoopt, van meststoffen tot voedingswaren. Wandel je naar links dan ben je in het commerciële hart van Asse, of het hartinfarct van Asse, want de verkeerssituatie is er al tientallen jaren één hoop ellende.

> Bij de kerkingang rechts door een smalle straat, die je langs de pastorie brengt tot op de gezellige hopmarkt. Praatcafés en restaurants hebben onderdak gevonden in de statige herenhuizen. In maart kan je er bereidingen met jonge hopscheuten proeven. Het plein ziet er door de terrassen van de uitbaters wel een stuk kleiner uit dan het eigenlijk is. In het midden van het pleintje een hopstaak met daaraan opklimmend de beruchte hopduvel.

Asse, Romeins kruispunt
> Onderweg langs de VIP hebben we al enkele malen de N285 Asse - Edingen gekruist. Bij het binnenkomen van Asse kruisen we hem nogmaals. Vandaag is het de belangrijkste verkeersader die noord-zuid door het Pajottenland snijdt, maar de weg heeft een geschiedenis die minstens 2000 jaar oud is. Zeker is dat hij al in gebruik was tijdens de Romeinse bezetting en toen naar Romeinse maatstaven werd ontwikkeld: Een degelijke verharding, dus bestaande uit verscheidene lagen, en een kaarsrecht traject.
> Tot Edingen is het vandaag nog steeds een druk gebruikte verbinding. Ten zuiden van Edingen loopt hij nog verder door maar het wordt eerder een smalle verharde landweg met weinig verkeer. En zo loopt die weg helemaal door tot het Noordfranse Bavay, ooit een belangrijke Romeinse garnizoenstad.
> Bekijk je een moderne wegenkaart dan valt hij onmiddellijk op door zijn rechtlijnige loop. Kort voor hij Asse bereikt is er echter een opvallende afbuiging in noordoostelijke richting. De bocht ligt in het gehucht Koudertaveerne, op een paar 100 meter waar we eerder de weg kruisten ter hoogte van café De Koekoek. Over het feit of die zwenking tot het originele traject behoort, zijn lokale historici het lang niet eens. Romeinse wegen liepen dus zo recht mogelijk en op hoogte. Volg je de zwenking niet maar loop je rechtdoor vanaf Koudertaveerne dan kom je uit bij de Romeinse vicus van Asse (ligt ter hoogte van de Nerviërsstraat). Het lijkt dus logisch dat het traject van de Romeinse weg dus rechtdoor liep en later werd verlegd naar het huidige centrum van Asse. Kijken we echter naar het terrein waar die rechte verbinding zou hebben gelopen dan zien we dat dat heel geaccidenteerd is, met relatief steile hellingen. (Het is dat groene stukje dat we passeerden tussen Asbeek en Asse.) Dan lijkt de veronderstelling dat de Romeinen bewust hun heerweg afbogen om die hindernis te vermijden weer veld te winnen.
> In Asse vertrokken en passeerden andere Romeinse wegen die uitwaaierden naar andere nederzettingen. Asse was dus een belangrijk kruispunt in het Romeinse hoofdwegenpatroon.
> Op de oude Romeinse vicus van Asse, die zijn bloeitijd kende tussen de 1ste en de 3de eeuw, zijn de voorbije jaren interessante ontdekkingen gedaan. Naar aanleiding van verkavelingen en de bouw van een nieuw politiekantoor zijn langs de Nerviërsstraat van 2007 tot juni 2010 noodopgravingen gebeurd en die brachten het één en ander aan het licht. De zone die werd ontgraven lag op een uithoek van de vicus, er werden ondermeer resten van een secundaire Romeinse weg blootgelegd, villafunderingen en 3 pottenbakkersovens. Verder werden ook aardewerk en allerhande kleine voorwerpen aangetroffen.

Sint-Maartenkerk Asse
> De Sint-Maartenkerk is meestal open voor bezoek. Gezien de geschiedenis van Asse stond er hier wellicht al een kerkgebouwtje in de 8ste of 9de eeuw, opgetrokken in hout. Dat Sint-Maarten dus de parochiepatroon is is niet verwonderlijk, vele van de alleroudste kerken dragen zijn naam. In de 10de tot de 12de eeuw stond er dan zeer waarschijnlijk een stenen gebouw op een eenvoudig grondplan en veel kleiner en beslotener dan het huidige kerkgebouw. De kerk werd gefinancierd door de abdij van Affligem, die op haar beurt inkomsten had uit tienden te Asse geheven.
> De oudste delen van het huidige gebouw zijn Romaans (12de eeuw), met name wat een deel van de toren betreft maar het zijn vooral de gotische stijlelementen die opvallen. Eigenlijk is het vrij imposante kerkgebouw een mix van allerlei stijlelementen (vooral gotische en neo-gotische) van 8 eeuwen bouwen, verbouwen en heropbouwen. De kerk was immers in de middeleeuwen meer dan eens het slachtoffer van oorlogen en plunderingen (Vlaanderen tegen Brabant, Fransen, Oostenrijkers Spanjaarden, geuzen) en blikseminslag met branden tot gevolg.
> Zeker niet alles wat je ziet is dus erg oud. Zo zijn de waterspuwers en de balustrade op de toren eigenlijk maar toegevoegd in 1902. Bouwmateriaal is hoofdzakelijk Ledesteen (kalkzandsteen), afkomstig uit de buurt van Asse. Van 2007 tot 2009 stond de kerk overigens in de steigers om de zandstenen gevels op te frissen.

Hopduvel
> De hopduvel staat symbool voor de potentiële vervloeking die over de vroegere hoppevelden rustte. Het gebeurde wel eens dat door een zwaar zomers onweer de oogstrijpe ranken van de hop werden verwoest. Eind augustus, tegen de oogst aan, zijn de hopranken immers volgroeid en zijn de staken zwaar beladen met hopbellen. De akkers met hun hoge en zwaar belaste staken zijn dan ook gevoelig en dan durfde de hopduvel wel eens onheil zaaien met sterke windstoten en hagelbuien. Zijn reputatie is al lang zeer bekend in Asse en omstreken. (Zie over de hopteelt ook de vorige pagina.)

Waalborrepark
> Het loont de moeit om een klein half uur uit te trekken voor een wandeling door dit park, omwille van de interessante collectie bomen. Eigenlijk is het over de jaren heen een waardevol arboretum geworden.
> Spijtig dat het park wat verwaarloosd is, de oude bordjes om boomsoorten te identificeren hangen er hier en daar nog maar het oogt wat slordig en onsystematisch. Bescherming en respect voor patrimonium loopt in Asse zeer stroef had ik de indruk als bezoeker. Asse heeft wel een aktieve en zeer goed werkende heemkundegroep (Ascania) maar het beleid van het gemeentebestuur over decennia heen lijkt een puinhoop op het eerste zicht, een gevecht tussen behoud van een dorp op mensenmaat en uitbouw van verstedelijking.

> Het Waalborrepark ontsnapte aan verkaveling door een beschermd statuut in 2000. In het bomenpark zijn een 20-tal bomen van de ongeveer 100 beschermd. Onder de merkwaardigste oa een Noorse esdoorn met bolstaand blad, enkele indrukwekkend dikke haagbeuken, een parrotia, Oostenrijkse den, Tartaarse esdoorn, Japanse zelkova en een dikke zilverlinde. In 2012 beging men nog maar eens een gaf in Asse. Een Hongaarse eik met een stamomtrek van 4m20 werd per vergissing gekapt. Een aannemer die de takken moest kandelaberen legde de hele boom maar gelijk om... De boom was de derde dikste van België in zijn soort.
> De grote parkvilla in Engelse cottagestijl werd gebouwd in 1912 en is nu feestzaal / restaurant.

> Met het verdwijnen van de hopteelt uit het Land van Asse lijkt de hopduvel alvast aan de winnende hand. Vandaag is de hopduvel voor Asse vooral van folkloristische betekenis: De tweejaarlijkse hopduvelfeesten zijn voor Asse hét volksgebeuren. Al 50 jaren lang zijn er hopfeesten: Muziekoptredens, openluchtspelen, de hopduvelstoet,... De invulling van die feestelijkheden is nogal verschillend geweest in al die jaren: Van grootse stoeten tot het muziekevenement 'Popduvel'. Alsof de hopduvel er mee gemoeid was, kende het feest dus magere en vette jaren. De hopmarkt vormt uiteraard het centrum van de evenementen.
> Het beeld van de bronzen hopduvel, die zich net als een hoprank rond een staak slingert, is ontworpen door Wilfried van den Broeck en werd hier onthuld in 1986. De man was te samen met zijn vader de grote bezieler achter de hopduvelfeesten. Hij stierf in 2007.
> De Hopduvel heeft geen geuze in de hand maar wel een glas Duvel, geen grap van een zatte Assenaar, brouwerij Moortgat is met het bier Duvel immers sponsor van de feesten en brengt telkens een gelegenheidsglas uit, ook de hopduvel mag daarvan meeprofiteren. Sinds 2002 wordt er om de 2 jaar gefeest en gaat er een lange stoet uit.

> De uitbreiding van de kerk met zijbeuken in de 17de eeuw kon mede worden gefinancierd door de toevloed van bedevaarders, die hier de Miraculeuze kruisen kwamen vereren (zie ook de legende van de Kruisborre eerder langs de VIP). Verder zie je in binnenin nog een aantal kunstwerken, zoals 17de en 18de eeuws zilverwerk, processievaandels, beeldhouwwerk en schilderijen van ondermeer Gaspar de Craeyer.

Verkeersellende
>Voor de E40 halfweg de vorige eeuw opende, was de N9 zowat de belangrijkste verkeersweg om vanuit Brussel naar Gent of de kust te rijden. De passage door Asse is inmiddels al 20 jaren een ramp. Overdag is het meestal van 's morgens vroeg tot 's avonds laat file door het centrum. Al tientallen jaren worden plannen gemaakt voor een ring rond Asse maar concrete uitwerking verzandt in allerlei politieke patstellingen en gerechtelijke procedures. Het zal dus nog wel wat jaren duren vooraleer je weer wat gezondere lucht kan opsnuiven in het centrum van Asse.

Oud gasthuis
> De grote rozerood geverfde kapel in de buurt van het gemeentehuis en het oorlogsmonument, maakt deel uit van het 'oud gasthuis' van Asse. Ga door de poort dan zie je de oudste delen van dat gasthuis, 17-18de eeuws. Ik weet niet goed wat er van te denken. Eén gevel is mooi gerestaureerd, een andere is vervallen en het gebouw wordt gesloten door een glasconstructie waarin oa een bibliotheek is. Naar verluid sleept dit renovatiedossier ook al tientallen jaren aan! Ze kennen er in Asse iets van. Het oud gasthuis moet op termijn ook onderdak bieden aan een heemkundig en historisch museum waarin je ook de interessante archeologische (romeinse vondsten) die de voorbije jaren werden blootgelegd, zal kunnen bekijken.