©
Luc Selleslagh 2009 - 2024 Trekkings.be
32. Gooik
Onderweg naar Gooik
Schuur van De Oude Kam
De Kam serveert eerlijke gerechten op basis van Pajotse produkten, waaronder deze Beverse kaasplank of in het Guuëks: Boêrenbouteram mei Bééverske kèès.
Museum van volksmuziekinstrumenten
Rotonde met hamers
Chocoladen pareltje
Gooikenaars
Gooikenaars hadden nogal wat bijnamen, de bekendste is misschien wel die van hespendrûugers (hespendrogers)
De Gooikse belleman
Vooraleer het centrum van Gooik te verlaten wil je misschien nog een lekkernij meepakken.
Het Guukse Krieksken is een heerlijke praline van Callebaut-chocolade met een crèmevulling waarin oude kriek van stekerij De Cam is verwerkt.
De Guukse Treezebees bevat binnen de cocon van witte chocolade een mousse van Pajotse aardbeien. De pralines worden gemaakt door Chocolaterie De Parel en zijn te koop in de lokale Delhaize, De Cam en in enkele delicatessenzaken en streekproduktencentra.
> Nog 35 km resten er ons over Voettocht in Pajottenland. Het traject van de wandeling daalt van café Den Haas over zowat 3 km af naar het centrum van Gooik. De goede kiezelweg loopt eerst voorbij Den Haas rechtdoor langs open veld en gaat na een klein bosje stilaan dalen. Ga je bij dit bosje scherp links dan kom je na 1 km rechtstreeks uit bij de Hertboommolen van OLV-Lombeek. Daar zijn we dus al 160 km eerder gepasseerd, ditmaal volgen we dus gewoon rechtdoor mee met de VIP.
> Na deze groene zone klim je over een plaveienpaadje door het veld. Bovengekomen heb je links een laatste zicht over Gooik. Over de VIP zoeken we weer nieuwe horizonten op, we zetten nu koers door de velden van Gooik en Leerbeek om verder te klimmen naar het hoogste punt op Voettocht in Pajottenland. (zie volgende pagina)
> Van aan 'De Cam' loopt de VIP verder door de hoofdstraat langs meer horecazaken tot bij de kerk van Gooik. Rechts aan de kerk, langs een klooster (nu rusthuis) om kort daarna voorbij een speelparkje te passeren met bron.
> Weer de Oude Kam uit, vervolgen we over de Dorpsstraat tot de kerk van Gooik. Onderweg zie je aan de rechterkant ook de 'Nieuwe Kam' uit 1711 (nr 32).
> Zo kom je langs het cultuurcentrum 'De Cam', bekend in heel het Pajottenland.
> Verderop wordt de weg weer even geasfalteerd. Aan de horizon zie je ondermeer het Brusselse justitiepaleis. De weg daalt steviger nu. Bij een kruispunt van veldwegen rechtsvoor volgen in een mooie holle weg. Bij een volgend veldwegenkruispunt rechts de veldweg nemen langs een hoeve en de redelijk drukke Drie Egyptenbaan / Stuivenbergstraat oversteken. Het asfaltbaantje aan de overkant volg je maar kort door het gehucht Rozenbroek, want de VIP neemt een redelijk onopvallend paadje links tussen weideafsluitingen.
> Het is een mooi pad, rechts heb je weer een typisch Pajots landschap van groene, sterk golvende weiden en een oud hoevetje. Het pad houdt eenzelfde richting aan tussen velden, gaat over in een grasweg en passeert langs een lage veldkapel. Verderop komt het pad in het vrij compacte centrum van Gooik. Eens terug op asfalt neem je links rechts om over de hoofdstraat Gooik in te wandelen.
> Als je door de poort loopt, heb je rechtvoor een bakstenen schuur die sinds 1997 weer wordt gebruikt als geuzestekerij. Let ook even op het arduinen wapenschild rechts boven de houten ingangspoort van de schuur, evenals boven de deur van het woongedeelte. De 3 beukhamers in het wapenschild zijn vandaag ook het symbool en wapenschild van de gemeente Gooik.
> Het verschil tussen een brouwer en een steker is dat die laatste de wort koopt van verschillende brouwerijen om uit die mengsels een eigen geuze te laten rijpen in houten tonnen. In de stekerij van Gooik liggen enkele tientallen eikehouten vaten en wordt oude geuze en oude kriek op fles getrokken.
> De gebouwen rechts als je voor de schuur staat waren oorspronkelijk 18de eeuwse paardenstallen, rond 1900 omgebouwd tot woningen. Links heb je het oorspronkelijke woongedeelte. Nu is er een bloeiend ontmoetingscentrum & café gevestigd, waar je hartelijk wordt ontvangen. Je kan er een schotel of 'een plank' eten van Pajotse produkten of je kan één van de oude gezelschapsspelen eens proberen. Je vindt er ook oa wandelbrochures. Hier vond op 5 maart 1997 ook de voorstelling en opening plaats van 'Voettocht in Pajottenland'.
Uit het menu van De Cam:
* paansjn mei trot of zjelâ (pensen met appelmoes of konfituur)
* oesjepot mei sosiesn (hutsenpot met braadworst)
*
flasjn mei brèùne sèùker (pannekoeken met suiker)...
Onverstaanbaar? Schaf je dan het Guuks woordenboek aan!
Muzikaal Gooik
> Je moet zeker ook eens langs gaan in het volksmuziekinstrumentenmuseum, gelegen boven het café van De Cam. Er is één van de meest volledige en merkwaardige verzamelingen te zien van volksinstrumenten. De rijke collectie werd vooral samengebracht door Herman de Dewit en zijn vrouw Rosita, bekend van de legendarische Brabantse folkgroep 't Kliekske.
> In een oud nummer van het tijdschrift 'Brabant' lezen we hoe Herman er van droomde om zijn uitgebreide collectie Vlaamse volksinstrumenten onder te brengen in een levendig decor dat ook andere eigenheden van de streek promoot. Van het ontmoetingscentrum De Cam was toen geen sprake maar in 1992 kocht de gemeente Gooik de oude gebouwen van de Cam. En zo wordt een oude droom van Herman Dewit realiteit: Een plek waar je geuze en andere streekprodukten kan proeven, volksspelen vindt en waar je dus ook de unieke collectie instrumenten kan bekijken. Ook de huifkartochten die Herman organiseerde vertrekken van De Cam.
Gooik en zijn Ômers
> Drie zwartzilveren klophamers op een witte achtergrond, een symbool gebaseerd op het schild bij de oude kam. Het was het wapenschild van de Gooikse baron Lancelot de Gottignies, die in de 18de eeuw in de heerlijkheid Gooik de macht bezat. Dat blazoen koos de adellijke familie omdat ze hun rijkdom vergaarden in de steengroeven van Henegouwen. Overigens voert de familie d'Udekem d'Acoz, die Mathilde aan het koningshuis 'leverde', dezelfde 3 hamers in het familiewapen.
> De Sint-Niklaaskerk van Gooik werd uitgebouwd en gewijzigd over vele eeuwen. Ook hier vinden we de oudste resten terug in het lagere deel van de stoere toren. De muren ervan hebben onderaan een dikte van meer dan 1 meter en zijn wellicht 13de eeuws. De doopkapel heeft nog gotische elementen en in de voorgevel herkennen we dan weer een late barokstijl. Ook het kerkschip dateert vnl uit begin 19de eeuw.
De Oude Cam: Geuze en folk
> 'Kam' is in feite een oud Brabants woord voor 'brouwerij', hoewel, in Gooik was die kam eigenlijk meer dan dat: Boerderij, afspanning, café,... Meteen heb je dus ook een naamsverklaring voor de verschillende 'Kamstraten' waardoor de VIP in andere Pajotse dorpen is gelopen. Hier zijn we bij de oude kam van Gooik, met een geschiedenis die mogelijk terug gaat tot de 16de eeuw. Het was een 'bankam', wat betekende dat de boeren van de baronie Gooik verplicht waren hier hun bier te laten brouwen.
> Sinds 1984 voert Gooik de 3 hamers in zijn officieel gemeenteschild. Je zal het geweten hebben als je met de auto op doortocht bent over de oude weg Asse - Edingen, die het Pajottenland doorsnijdt: Ter hoogte van Gooikse statiewijk werd immers op 17 oktober 2004 een meer dan levensgroot beeld ingehuldigd op een nieuwe verkeersrotonde. Het trio hamers weegt ongeveer 4 ton en is een ontwerp van de Gooikse kunstenaar Luc De Maeyer. Zoals dat gaat in muzikaal Gooik werd ter gelegenheid van die inhuldiging ook een gelegenheidslied gecomponeerd met de titel d'Ômers on de stoeëse' (de hamers aan de statie).
> Op 15 augustus vindt tijdens de oogstfeesten van de plaatselijke afdeling van de landelijke gilde sinds begin jaren'90 een hamertjesworp plaats. Vanop een brandweerladder gooit een bekende Vlaming dan een massa hamerkoekjes over het volk. Tussen die 'gewone' hamertjes zit ook een gouden hamertje. In 2005 werd de hamertjesworp dan vervangen door een pareltjesworp. Bleek dat burgemeester Doomst, die het volksgebeuren mede presenteert, niet langer een beroep wou doen op de bakker die tevens een patent had op de confiserienaam 'Gooiks Hamertje'. De vraagprijs om het patent over te nemen was blijkbaar te hoog. Sindsdien worden er over het Gooikse volk 'chocoladen pareltjes' gestrooid (naar analogie van 'Gooik, parel van het Pajottenland'). Tussen die pareltjes zit nog wel steeds een gouden hamertje.
> Maar naast het museum staat muzikaal Gooik ook op de kaart als een levendig volksmuziekcentrum. Zelfs burgemeeester Doomst haalt bij gelegenheid al eens 'de trekzak' boven. Gooik heeft ook een volksmuziekschool, de ondersteunende vereniging 'Muziekmozaïek' en regelmatig een festivalletje, zoals Gooikoorts (juli). In Gooik klopt dus het folk(lore)hart van de Pajotten.
> Het museum is open als het café open is, je kan er dus bijna altijd terecht. Toch raden we je aan indien je in groep bent - zeker als er kinderen bij zijn - om vooraf een bezoek te reserveren. Herman Dewit houdt niet van de dode bijklank die het woord 'museum' oproept en bij een geleid bezoek brengen animatoren met kennis van zaken immers het museum muzikaal tot leven.
> Niet enkel wat 't Kliekske aan oude partituren van een stille dood redde maar ook deze unieke en merkwaardige collectie van volksinstrumenten is werkelijk van grote waarde voor de Vlaamse muziekgeschiedenis.
Gooik dorp en parochie
> Dit dorp is zo oud dat de vroegste geschiedenis niet meer te achterhalen is. Zeker al in de Romeinse periode was hier een nederzetting maar mogelijk al veel eerder want de dorpskern ontwikkelde zich niet in de onmiddellijke nabijheid van een oude wegverbinding zoals veel Pajotse dorpen. Gooik ligt wat uit de wind, tegen een helling aangeschurkt en kort bij de Molenbeek. De middeleeuwse geschiedenis vertoont veel gelijkenis met andere Pajotse dorpen: Eigendom van het Nijvelse kapittel, vervolgens leen van het Brabantse hertogdom, deel van het Land van Gaasbeek en daarna eeuwen lang gerund door adellijke families tot het einde van het Ancien Régime in 1792. Vandaag bestaat de gemeente Gooik uit de dorpen Gooik, Leerbeek, Kester en Oetingen. De VIP loopt door alle deeldorpen. Met een totaal van iets meer dan 9000 inwoners is de gemeente Gooik qua bevolkingsaantal één van de kleinere van de provincie Vlaams-Brabant.