Overzichtskaart VIP
Startpagina > Wandelen > Voettocht in Pajottenland
16. Sint-Martens-Bodegem & Itterbeek
Huisje Mostinckx in 2007
Huisje binnenin in 2007
Cover van TCB-blad uit 1933
Pastorie Sint-Martens-Bodegem
Kerk Sint-Martens-Bodegem vanuit kikkerperspectief
Stevig stijgend paadje te Itterbeek
Pad naar Itterbeek
> We zijn de dorpskom van Sint-Ulriks-Kapelle uitgewandeld over Voettocht in Pajottenland. Rechts passeer je een oude hoogstamboomgaard met een variëteit aan boomsoorten. Links is open veld van weiden en akkerland.
> Steeds rechtdoor, nu over een grasweg, even door bos in een wat overwoekerd nat gedeelte, de vallei van de zuidelijke Molenbeek. Bij de spoorweg rechts om wat verder via een brug over de spoorlijn te wandelen. Enkele snelle padwisselingen volgen tot je over een asfaltweg de Molenbeek bij een Mariakapel bereikt. Hier neemt de VIP een paadje links waarover het zeer prettig wandelen is.
> Een hele tijd rechtdoor over dit mooie pad, daarbij een brugje verderop over de beek negerend. Als het pad bijna de weg Ternat – Anderlecht bereikt moet je links via een brugje de Molenbeek over. Rechts loop je achter een lemen huisje dat in heropbouw is.
> De kasseiwegel komt uit vlak bij het mooie kerkgebouw van Sint-Martens-Bodegem. Rechts over kassei rond de kerk, langs de geklasseerde pastorie en aan een wegsplitsing rechts om vervolgens achter de pastorijmuur een pad te volgen.
> Even een weg over en vervolgen over een paadje dat langs de hoge muur van een kasteeldomein loopt. Dit paadje komt verderop in open veld, dan weer door een woonwijk, om vervolgens over enkele geasfalteerde straten te lopen. Voorbij de rechthoekige Sint-Martinusvijver rechts meedraaien en even opletten om het kleine kasseipaadje verderop links niet te missen. Het stijgt kort en ongewoon stevig tot een asfaltweg. Rechtdoor en de weg iets verder rechts negeren (ook Kleine Snikbergstraat). Zelfde richting volgen en dalen tot de zeer drukke steenweg Brussel – Ninove.
> Hoewel er hier verkeerslichten en een zebrapad zijn, is het aangeraden om zeer voorzichtig te zijn bij het oversteken van deze vierbaansweg. We zijn in Itterbeek, de VIP loopt niet door het eigenlijke centrum van Itterbeek, we gaan er in dit verslag dus niet dieper op in.
> Het volgende stukje VIP is leuk wandelen. Even rechtdoor na de steenweg Brussel – Ninove en de eerste links. Meedraaien naar rechts en dan gewoon rechtdoor over een landschap zoals Bruegel het mogelijk ook zag in de 16de eeuw, tenminste als je de hoogspanningslijnen wegdenkt. We zijn trouwens onderweg naar een dorpje waar Breugel zeker thuis was: Sint-Anna-Pede.
Beschermd dorpscentrum.
> Wellicht geen verrassing om te vernemen dat ook het mooie dorpscentrum van Sint-Martens-Bodegem een beschermd uitzicht heeft sinds 1981. Rond de kerk zie je ondermeer nog de goed onderhouden pastorie (1754).
Sint-Martinuskerk
> Net zoals in Sint-Kwintens-Lennik, bij de start van Voettocht in Pajottenland, komen we hier na iets meer dan 60 km terug een kerk tegen waarvan de klokkentoren gebouwd is op de kruising van schip en kruisbeuk. Vaak bevindt zich op die plaats wel een torentje, maar gewoonlijk een stuk kleiner dan de hoofdtoren. Nogal ongewoon voor de streek, het geeft aan de Bodegemse kerk een wat gedrongen maar sterk oprijzend beeld.
> De eerste kerk kwam er wellicht in de 11de eeuw, gebouwd op een heuvel. Het huidige gebouw is hoofdzakelijk in de eerste helft van de 16de eeuw gebouwd, met kalkzandsteen. De laatste grote restauratie vond in de jaren '70 van vorige eeuw plaats.
> Het kunstig interieur dateert voornamelijk uit de tweede helft van de 18de eeuw. Er zijn ook nog tal van oude grafstenen te zien binnenin.
Brouwerij Timmermans
> In Itterbeek (maar niet langs ons wandeltraject) is brouwerij Timmermans gevestigd. Een erg oud bedrijfje, want de familiale wortels met het brouwen gaan terug tot 1781. Vanaf 1824 bevindt de brouwerij zich in de Kerkstraat te Itterbeek. Traditioneel wordt er lambiek gebrouwen, daarnaast was er een boerderij, mouterij, fruitkwekerij en café. In de 20ste eeuw concentreert het bedrijf de aktiviteiten enkel nog op het brouwen en het café, onder de leiding van Frans Timmermans. De brouwerij is sinds 1993 in handen van de groep John Martin, onder het motto 'The finest of England, brewed in Belgium'.
Toch heeft Timmermans, naast een waaier aan bierensoorten, ook nog zijn eigen bieren. De sterk gezoete versie van Kriek Timmermans wordt op veel plaatsen vekocht. Moeilijker te vinden zijn hun lambiek en farobier. Timmermans verkoopt onder de merknaam 'Timms' ook kriek en frambozenbier in blik. 30 % van de productie wordt uitgevoerd, vooral naar Nederland. De brouwerij is te bezoeken, maar enkel in een grotere groep en op afspraak.
Lemen huisje Mostinckx
> Bekend als één van de laatste lemen huisjes van het Pajottenland. Een voorbeeld van hoe de gewone man hier in Brabant zijn huis bouwde. Eeuwenlang was baksteen enkel bouwmateriaal voor rijken en geestelijken. Uiteraard maakt het gebruik van eenvoudige en meer vergankelijke bouwmaterialen zo'n lemen woningen uiterst kwetsbaar voor verval. Helaas is dat maar erg traag doorgedrongen tot het Dilbeeks gemeentebestuur. Het decennia-lange getreuzel bij de aankoop- en restauratieplannen voor het Mostinckx-huisje waren zeer nefast voor de staat ervan. Een schandvlek van slecht patrimoniumbeleid, grotendeels toe te schrijven op conto van Dilbeeks gemeentebestuur.
> In 2000 koopt de gemeente Dilbeek het dan toch op. Er worden instandhoudingswerken uitgevoerd in afwachting van restauratie. 9 lange jaren zal het nog duren vooraleer de gemeente het restauratiedossier rond heeft en geld heeft gevonden! De financiering komt dan nog voornamelijk van de Vlaamse Gemeenschap en de provincie Brabant!
> Het gevolg laat zich raden. Als in september 2009 eindelijk kan worden aangevangen met de werken is huisje Mostinckx zo vervallen dat er voor de aannemer niet veel anders opzit dan op een paar stenen muren na alles tot de grond af te breken. Wat basismaterialen, zoals de Boomse dakpannen werden gerecupereerd maar voor de rest wordt het zowat helemaal van de grond opnieuw opgebouwd.
> Door dat slepende proces van 15 jaren getreuzel zijn de herstellingskosten ook erg opgelopen, rond een half miljoen €. Het uiteindelijke resultaat wordt dus eigenlijk geen gerestaureerd lemen huisje Mostinckx, maar een kopie ervan.
> Sinds 2011 is Huisje Mostinckx af en toe weer te bezoeken, in 2012 opende een hopmuseum.
> Al zeker in de 16de eeuw was het bestaan van deze woning bekend volgens oude documenten. Het was in die tijd ook ondermeer een eenvoudige herberg. Vanaf 1722 wordt het bewoond door de familie Mostinckx, vandaar de huidige naam. 100 jaar geleden behoorde de woning al tot het schilderachtige geheel van het Bodegemse dorpscentrum. Touring Club plaatste een foto van het lemen huisje in 1933 zelfs op de cover van hun tijdschrift (zie onder). In 1981 krijgt huisje Mostinckx een officieel beschermd statuut.
> De jaren '90 en '00 zijn zwarte jaren. In 1996 wordt het huisje immers te koop aangeboden. De gemeente Dilbeek aarzelt om het te kopen en het verkoopdossier blijft jaren aanslepen. Ondertussen zet het verval door, in die mate dat een deel ervan instort in 1999.
VIP
205 km